زنا در لغت به معنی آمیزش از راه نامشروع است؛ به عبارت دیگر، به نزدیکی بین زن و مرد (شامل آمیزش جنسی مهبلی و مقعدی) بدون ازدواج اطلاق می شود؛ یعنی مرد و زن نامحرمی بی آنکه عقد دائم یا موقت بخوانند با هم از راه جلو یا پشت نزدیکی نمایند و دخول صورت بگیرد؛ یعنی آلت مرد در آلت زن یا مقعد داخل گردد و دخول هم به مقدار ختنه گاه صورت بگیرد.
اگر نزدیکی و دخول صورت نگیرد، به آن زنا نمیگویند؛ بنابراین هرچند لمس و یا دیدن بدن دختر نامحرم، حرام است؛ اما حکم زنا را ندارد و حد زنا جاری نمیشود. مردی که مرتکب زنا شده است را «زانی» و زن زناکار را «زانیه» میخوانند.
مطابق ماده 221 ق.م.ا: «زنا عبارت است از جماع مرد و زنی که علقه زوجیت بین آنها نبوده و از موارد وطی به شبهه نیز نباشد.» زنای محصنه نیز در ماده 225 ق.م.ا. جرم انگاری گردیده است.
مطابق ماده 225:
«حد زنا برای زانی محصن و زانیه محصنه رجم است. در صورت عدم امکان اجرای رجم با پیشنهاد دادگاه صادرکننده حکم قطعی و موافقت رئیس قوه قضائیه چنانچه جرم با بینه ثابت شده باشد، موجب اعدام زانی محصن و زانیه محصنه است و در غیر این صورت موجب صد ضربه شلاق برای هریک میباشد.»
زنای محصنه به معنای آن است که شخص زناکننده دارای همسر دائمی باشد بهگونهای که هرگاه بخواهد با همسر خود نزدیکی کند مانعی در کار نباشد و با این حال تن به این گناه داده باشد. به زبان سادهتر اگر یک زن متأهل زنا کند، به فعل رخ داده زنای محصنه گفته میشود و اگر زانی مرد باشد زنای محصن گفته میشود.
البته اموری از قبیل مسافرت، حبس، حیض، نفاس، بیماری مانع از مقاربت یا بیماریای که موجب خطر برای طرف مقابل میگردد مانند ایدز و سفلیس، زوجین را از احصان خارج میکند.
بهعنوان مثال اگر چنانچه زنی در هنگام غیاب شوهرش (مثلاً به یک مسافرت طولانی رفته است)، با فرد دیگری زنا کند، در حکم محصنه نیست.
زنای محصن و محصنه به معنای آن است که شخص دارای همسر دائمی باشد بهگونهای که هرگاه بخواهد با همسر خود نزدیکی کند مانعی در کار نباشد و با این حال تن به زنا داده باشد.
اگر یک زن متأهل زنا کند، به زنای آن شخص زنای محصنه گفته میشود و اگر زانی مرد باشد زنای محصن گفته میشود.
به زنایی گفته میشود که شخص زناکار (زن یا مرد) فاقد همسر و مجرد باشد و به اختیار خود رابطه جنسی برقرار کرده باشد و یا شرایط احصان برای زن و مرد وجود نداشته باشد. به زبان سادهتر به زنای شخص مجرد، زنای غیر محصنه گفته میشود.
حقوق زنان در ایران ضمن عقد ازدواج چیست
حکم افراد متولد شده از راه زنا چیست