نازوب

نگذاریم فرهنگ غلط ریشه های ایمان و غیرت مردمان کشور را خشک کند.

بیش از یک سال از هشدار مقام معظم رهبری به مسئولان درباره تاثیر منفی اسباب بازی های نامناسب بر ذهن کودکان گذشته است، اما متاسفانه هنوز تلاش جدی برای رفع این مشکل و حذف اسباب بازی های ممنوعه از بازار توسط مسئولان اجرایی دیده نمی شود. به گزارش نازوب، ایشان در ۱۹ آذر سال گذشته در دیدار با اعضای شورای عالی انقلاب فرهنگی در این باره فرمودند: «تهاجم فرهنگی یک حقیقتی است که وجود دارد؛ می خواهند روی ذهن ملت ما و روی رفتار ملت ما – جوان، نوجوان، حتی کودک – اثرگذاری کنند.

این بازی های اینترنتی از جمله همین است؛ این اسباب بازی هایی که وارد کشور می شود از جمله همین است که من چقدر سر قضیه تولید اسباب بازی داخلى معنی دار و جذاب حرص خوردم با بعضی از مسئولین این کار که این کار را دنبال بکنند؛ البته بحمدا… ظاهرا اینجا یک تصمیمی در این زمینه گرفته شد، حالا ان شاءا… همان تصمیم را هم دنبال کنید که اجرایی بشود. خب، دوستان ما آمدند در یکی از دستگاه های فعال و مسئول، عروسک های خوبی درست کردند؛ خوب هم بود؛ اول هم حساسیت طرف مقابل را -یعنی مخالفین را، خارجی ها را- برانگیخت که این ها آمدند در مقابل باربی و مانند این ها، این [عروسک ها] را درست کردند؛ ولی نگرفت.

من به اینها گفتم که اشکال کار شما این است که شما آمدید به فلان نام، یک پسری را، یک دختری را آوردید در بازار، این عروسک شما را بچه ما اصلا نمی شناسد -ببینید، پیوست فرهنگی که می گوییم اینهاست- خب، یک عروسک است فقط، در حالی که مرد عنکبوتی را بچه ما می شناسد، بتمن را بچه ما می شناسد. ده بیست فیلم درست کرده اند، این فیلم را آنجا دیده، بعد که می بیند همان عروسکی که در فیلم داشت کار می کرد، در مغازه هست، به پدر و مادرش می گوید این را برای من بخرید؛ عروسک را می شناسد؛ این پیوست فرهنگی [است]. شما بایستی این عروسک را که ساختید، در کنار ساخت عروسک، ده بیست فیلم کودک درست می کردید برای این که این عروسک معرفی بشود پیش بچه ها؛ بعد که معرفی شد، آن وقت خودشان می خرند، [ولی] وقتی معرفی نشد، بازار ندارد و ورشکست می شود؛ و ورشکست شد. یعنی یک چنین دقت هایی را بایست کرد. به هرحال این تهاجم فرهنگی به این شکل یک واقعیتی است.»
یک فروشنده اسباب بازی با ۱۷ سال سابقه کار: تا حالا یک بازرس هم برای ارزیابی کیفیت به مغازه من مراجعه نکرده است
نظارت بر بازار اسباب بازی از اهمیت ویژه ای برخوردار است چراکه اسباب بازی علاوه بر سلامت، بر فرهنگ و چگونگی تربیت بچه ها هم تاثیر می گذارد. برای اطلاع از میزان نظارت بر بازار اسباب بازی، به یکی از مغازه های اسباب بازی فروشی می رویم و صحبت های فروشنده آن را که به گفته خودش ۱۷ سال سابقه کار در این حوزه دارد می شنویم.

 
آیا نظارتی بر بازار اسباب بازی وجود دارد؟

مجمع امور صنفی و اداره اماکن تا حدودی بر بازار اسباب بازی نظارت دارند و هر از چند گاهی به مغازه ما سر می زنند و به نظر من، نظارت خوبی وجود دارد.

بنابراین اسباب بازی ها از لحاظ کیفیت و نداشتن تاثیر منفی بر سلامت کودکان کنترل می شوند؟

از این لحاظ که هیچ نظارتی وجود ندارد یا حداقل من با ۱۷ سال سابقه کار، هیچ نظارتی در این حوزه ندیدم و تا به حال، یک بار هم برای کنترل کیفیت، اسباب بازی های مغازه من ارزیابی نشده است. الان اسباب بازی های مغازه من ۹۰ درصد چینی و ۱۰ درصد هم ایرانی است و مطمئنم که هیچ کدام شان استانداردهای کیفی مناسب را ندارد. نظارت هایی هم که هر از گاهی انجام می شود فقط از نظر قیمت، کالاها را بررسی می کنند.

خبر دارید که فروش عروسک باربی ممنوع است در حالی که شما نیمی از دکور مغازه خود را به این عروسک ها اختصاص داده اید؟

وقتی مردم به خرید چنین عروسک هایی تمایل دارند، ما هم می فروشیم. من هم شنیده ام که ممنوع است ولی تا حالا در این باره به من تذکر نداده اند.
اسباب بازی قیمت مشخصی ندارد
اولین قدم برای کنترل قیمت و کیفیت اسباب بازی ها در کشوری که بیشتر از ۸۰ درصد بازار اسباب بازی آن را اسباب بازی های خارجی تصرف کرده اند، نظارت بر فعالیت واردکنندگان است. یکی از وارد کنندگان اسباب بازی که ۱۵ سال سابقه فعالیت در این حوزه دارد، درباره نظارت بر قیمت گذاری اسباب بازی های وارداتی می گوید: وقتی هزینه های ترخیص کالا از مراکز گمرک ثابت نیست، طبیعتا قیمت ثابتی هم برای اسباب بازی ها وجود نخواهد داشت. وی مدعی می شود: به طور مثال ترخیص اسباب بازی از گمرک بندرعباس کیلویی ۶ هزار تومان و از گمرک خرمشهر کیلویی ۳ هزار و پانصد تومان است و به همین دلیل، قیمت یک اسباب بازی حتی با یک مارک خاص هم در کشور ثابت نیست و نخواهد بود.

عروسک هایی شبیه باربی وارد می کنیم
این وارد کننده درباره ممنوعیت واردات عروسک های باربی می گوید: در حال حاضر عروسک هایی شبیه باربی وارد کشور می شود، ولی اسم مارک شان باربی نیست؛ چراکه واردات باربی ممنوع است و وارد کنندگان برای واردات این محصول ریسک نمی کنند. البته برخی عروسک های باربی که در مغازه های سطح شهر می بینید، ممکن است قاچاق باشد یا همان طور که گفتم، عروسک هایی باشد که بسیار شبیه به باربی است.
من حداقل ۲۰ مارک می شناسم که عروسک های شبیه باربی تولید می کند و به بازار ایران هم راه یافته است.

دلایل فروش اسباب بازی های ممنوعه به روایت دبیر شورای نظارت بر اسباب بازی ها/نهادهای نظارتی حتی یک تذکر ساده هم نمی دهند.
اولین هدف از تشکیل شورای نظارت بر اسباب بازی ها که در سال ۱۳۷۷ در جلسه شورای عالی انقلاب فرهنگی تصویب شد و در اساسنامه این شورا ثبت شده است، ساماندهی موضوع اسباب بازی از طریق حمایت، هدایت و نظارت بر طراحی، ساخت، واردات و توزیع اسباب بازی هاست. «محمدحسین فرجو»، دبیر شورای نظارت بر اسباب بازی ها در گفت و گو با زندگی سلام درباره دلایل نبود نظارت جدی در حوزه اسباب بازی، نکات قابل تاملی را مطرح می کند.

شورای نظارت بر اسباب بازی ها بر اسباب بازی های موجود در بازار نظارت دارد؟

یکی از وظایف شورای نظارت بر اسباب بازی ها، صدور مجوز برای ترخیص واردات کالا از گمرک به داخل کشور است، ما از لحاظ فرهنگی و بررسی کیفیت اسباب بازی های وارداتی، نظارت کاملی داریم. در حوزه اسباب بازی های تولید داخل هم، تولید کننده باید مجوز تولید اسباب بازی را از شورای نظارت بگیرد و حتی اگر اسباب بازی دقیقا مشابه مدل خارجی ساخته شود و از لحاظ فرهنگی، مغایرتی نداشته باشد، مشکلی برای کسب مجوز ندارد چون قانون کپی رایت در کشور ما جا نیفتاده است.

 
پس چرا اسباب بازی های نامناسب و مغایر با فرهنگ کشورمان، این قدر در مغازه ها راحت به فروش می رسد؟

بخشی از واردات اسباب بازی های ممنوعه به کشور قاچاق است، اما گاهی این اسباب بازی ها قانونی، وارد کشور می شود و در واحدهای صنفی به فروش می رسد. دستگاه های مختلفی از جمله اماکن، سازمان تعزیرات حکومتی، سازمان حمایت از مصرف کننده، شورای اصناف، اتحادیه خرازی ها و پلاستیک برای بازرسی بازار اسباب بازی وظایف نظارتی دارند و می توانند برای فروشندگان مختلف، مجازات هایی همچون جریمه یا پلمب و … در نظر بگیرند. ما بارها به نمایندگان این دستگاه ها تذکر داده ایم که گزارشی از نظارت شان بر بازار به ما بدهند، ولی متاسفانه این دستگاه ها به دلیل این که با مشکلاتی مانند بودجه، نیروی انسانی و … مواجه هستند، نتوانسته اند وظایف شان را آن طور که شایسته است، انجام دهند. حتی در بعضی دستگاه های نظارتی برای برخورد با متخلفان، ملاحظاتی انجام می گیرد و انگار برای برخورد قانونی با فروشندگان متخلف رودر بایستی دارند.

یکی از وظایف شورای نظارت بر اسباب بازی ها، جلوگیری از واردات برخی اسباب بازی ها مانند باربی است، اما این اسباب بازی ها، تقریبا در همه مغازه‌ها به فروش می رسد!

زمانی که شورای نظارت بر اسباب بازی ها، مانع واردات اسباب بازی ممنوعه ای مانند باربی می شود، این اسباب بازی ها در گمرک متروکه می شود. سازمان گمرک موظف است چنین اسباب بازی هایی را به سازمان جمع آوری و فروش اموال تملیکی تحویل بدهد تا به نفع دولت آن ها را بفروشد و پول آن را به حساب دولت بریزد. متاسفانه ۲ سازمان «جمع آوری و فروش اموال تملیکی» و «ستاد اجرایی فرمان حضرت امام(ره)»، اموال متروکه را در اختیار می گیرند البته درباره فروش اسباب بازی باید از شورای نظارت بر اسباب بازی استعلام کنند که آیا کالای متروکه ای را که در اختیارشان قرار گرفته است، می توانند به مردم بفروشند و پولش را به حساب دولت واریز کنند یا باید آن ها را معدوم کنند. متاسفانه فقط در سال گذشته، چنین اسباب بازی هایی را در ۸ استان بدون استعلام از ما به فروش رساندند و وارد کنندگان به ما مراجعه کردند که چرا به ورود چنین کالاهایی توسط ما ایراد می گیرید، ولی خودتان آن را وارد می کنید!

آیا برای حل این مشکل با مسئولان این سازمان ها جلسه ای داشته اید؟

ما از سازمان جمع آوری و فروش اموال تملیکی درخواست تفاهم نامه ای کردیم تا این وضعیت را اصلاح کنیم اما آن ها راضی به امضای این تفاهم نشدند. در آن تفاهم نامه از سازمان امور تملیکی خواسته بودیم که قبل از حراج اسباب بازی های متروکه به ما اجازه دهند که اسباب بازی ها را از لحاظ فرهنگی در کمترین زمان ممکن مورد بررسی قرار دهیم و نظرمان را صادر کنیم و در صورت مغایر بودن با فرهنگ کشورمان، از آن ها بخواهیم که آن اسباب بازی ها را معدوم کنند و در جامعه عرضه نکنند. واردات اسباب بازی های نامناسب مانند عروسک های باربی ممنوع است، ولی در بازار شما چنین اسباب بازی هایی را می بینید چون نهادهای نظارتی یا اتحادیه مربوط شان حتی یک تذکر ساده به متخلفان نمی دهند.

 
مسئول آسیب های فرهنگی که به کودکان به دلیل استفاده از اسباب بازی های نامناسب می رسد، کیست؟

متاسفانه بعضی مدیران ارشد دستگاه های دولتی به فکر این نیستند که با واردات نابجای چنین کالاهایی، چه ضربه فرهنگی سنگینی به کشور می زنند و به تهاجم فرهنگی کمک می کنند و فقط به فکر سودشان هستند. چنین رفتارهایی از دولت در تعارض با اهداف نظام جمهوری اسلامی ایران است. من امیدوارم نمایندگان مجلس و مسئولان دولتی از این مشکل مطلع نباشند وگرنه سکوت شان به هیچ وجه قابل بخشش نیست.

آیا سازمان شما تلاشی برای نظارت بیشتر بر بازار اسباب بازی داشته است؟

شورای نظارت بر اسباب بازی به هیچ وجه از وضعیت فعلی و نحوه نظارت دستگاه های نظارتی راضی نیست و خیلی هم نگران است. به همین دلیل سال گذشته، ما در شورای نظارت بر اسباب بازی ها با تمام نهادهای نظارتی در این باره جلسه‌ای گذاشتیم و با وسیله نقلیه و کارشناس هایی که در اختیار آن ها قرار دادیم، نظارت از اسباب بازی فروشی ها را شروع کردیم و نتایج مثبتی هم به دست آوردیم، اما متاسفانه مقطعی بود و ادامه پیدا نکرد و فعالیت های نظارتی اگر مقطعی باشد، هیچ فایده ای ندارد.

 
در حال حاضر چه قدر از اسباب بازی های موجود در بازار، تولید داخلی است؟

واردات اسباب بازی در سال ۹۱ به خاطر گران شدن دلار ۵۱ درصد نسبت به سال ۹۰ و در سال ۹۲، ۳۰ درصد نسبت به سال ۹۱ کاهش یافته است. در این مدت تولید اسباب بازی داخلی روند رو به رشدی داشته است. هرچند در سال های گذشته تنها ۵ درصد بازار در اختیار تولیدکنندگان داخلی بود، اما در حال حاضر، آمارها نشان می دهد که ما آرام آرام به سمت تصرف ۲۰ درصدی بازار اسباب بازی با تولیدات داخلی حرکت می کنیم.