ramazan
ramazan

دیدنی های گنجعلی خان در کرمان + عکس

دیدنی های گنجعلی خان در کرمان + عکس

گذری زییا و دیدنی از دالان های تاریخی کرمان

 

گنجعلی خان یکی از سرداران سلحشور دربار صفویه بود که در سال 1005 قمری به فرمان شاه عباس صفوی حاکم کرمان شد؛ مردی لایق و حاکمی دلیر و مدیر که در دوران حکومتش در کرمان، روشن ترین دوران تاریخی خود را پشت سر گذاشت.

 

ثبات سیاسی، اقتصادی و اجتماعی، هدیه ای بود که گنجعلی خان به کرمان داد و البته به جز آن، آبادانی و رونق فرهنگی این شهر، نتیجه ای جز تبدیل شدن شهر ضعفا به دهکده اغنیا نداشت. از جمله بناهای عام المنفعه ای که به دستور این حاکم در شهر کرمان ساخته شد، مجموعه گنجعلی خان است که در دوران حکومت از احداث و امروزه از جاذبه های تاریخی و دیدنی شهر کرمان محسوب می شود.

 

از چهارراه طهماسب آباد، محل باغ موزه هرندی تا مجموعه تاریخ گنجعلی خان، دو چهارراه در مسیر گردشگری قرار دارد که در بافت تاریخی کرمان واقع شده است. در اینجا، مجموعه های تاریخی گنجعلی خان و وکیل قرار گرفته است.

 

مجموعه گنجعلی خان که از جمله پربیننده ترین اماکن فرهنگی و توریستی کرمان به شمار می رود، شامل بازار، حمام، میدان، کاروانسرا، آب انبار، مسجد و ضرابخانه است؛ حتی مجموعه های تاریخی گنجعلی خان، وکیل، ابراهیم خان، سردار و حاج آقا علی در بازار کرمان، هر یک نشانه ای از سبک معماری در دوران مختلف تاریخ این شهر است.

پرسه در حمام گنجعلی خان

بازار بزرگ کرمان از 20 بازار کوچک و فرعی تشکیل شده که بزرگ ترین آن، بازار اصلی است که 1200 متر طول و 4.5 متر عرض دارد. با قدم زدن در راسته بازار اصلی کرمان در جنب میدان گنجعلی خان، حمامی تاریخی و زیبا وجود دارد که حمام گنجعلی خان نامیده می شود و یکی از ارکان اساسی مجموعه گنجعلی خان در شهر کرمان را تشکیل می دهد. احداث این حمام از خدمات مهم عمرانی یکی از حاکمان کرمان در زمان شاه عباس به نام گنجعلی بیک، معروف به گنجعلی خان بوده است.

 

 

دیدنی های گنجعلی خان در کرمان + عکس

 

این حمام که از شاهکارهای ماندگار عصر صفویه به شمار می رود و همچنان موقعیت خود را به عنوان هسته و مرکز شهر حفظ کرده است، این روزها با نام موزه مردم شناسی به عنوان پرجاذبه ترین نقطه توریستی شهر کرمان شناخته می شود.

 

 

حمام گنجعلی خان اثری بدیع از نقاشی ها، مقرنس کاری ها، کاشیکاری ها و گچ بری های زیبا همراه با استفاده از تزیینات سنگی بسیار ظریف است. این حمام تا حدود 60 سال پیش دایر بوده، اما در حال حاضر کاربری گردشگری پیدا کرده و همه روزه به ویژه در ایام تعطیل، پذیرای بازدیدکنندگان بسیاری است.

 

اما یکی از اصلی ترین زیبایی های این حمام، وجود مجسمه های مومی با هیبت انسانی است؛ مجسمه هایی در حال نماز یا در حین کیسه کشیدن دلاک و دیگر اشکالی که در عصر صفویه در بین مردم آن زمان در حمام اتفاق می افتاد، این روزها برای بازدیدکنندگان بسیار چشم نواز است. این مجسمه های 42 سال پیش، در دانشکده هنرهای زیبای تهران، طراحی و به این محل منتقل شدند.

 

تخته سنگ زمان!

در حمام گنجعلی خان، تخته سنگی را می بینید به نام «سنگ زمان» که از مرمر یکپارچه سرخ ساخته شده است. با تابش نور خورشید از پشت این تخته سنگ و انعکاس نور روی دیوار رو به رو، تصویر طلوع و غروب خورشید برای مردمی که در حمام در حال استحمام بودند، قابل رویت بود و به همین دلیل، تخمین زمان برای آنها امکان پذیر می شد. این دیگر یکی از عجیب ترین پارامترهای این حمام است که حتما باید ببینید.

 

میان سکه های ضرابخانه

از حمام که خارج می شویم، به ضرابخانه می رسیم که تبدیل به موزه سکه شده و سکه های ایران از همه ادوار، از اشکانی و ساسانی تا قاجاریه و پهلوی، در آن به معرض نمایش درآمده است. این بنا در اواسط بازار غربی و در شمال میدان واقع شده و نقشه آن چهارطاقی و به شکل هشت ضلعی و دارای گنبد مرکزی و ایوان های جانبی است؛ در حالی که طاق ها و ایوان های ضرابخانه با گچبری های زیبایی تزیین شده است.

 

 

دیدنی های گنجعلی خان در کرمان + عکس

 

این بنا از آثار اواخر دوره گنجعلی خان است و محل ضرب سکه و مسکوکات طلا و نقره دولتی بوده و در حال حاضر انواع سکه های قدیمی از غرفه های آن به نمایش گذاشته شده و یکی از معتبرترین موزه های سکه ایران است.

 

در جوار مسجد گنجعلی خان

مسجد زیبا و تاریخی گنجعلی خان، در ضلع شرقی و در جوار سرای آن قرار دارد و تاریخ احداث آن، سال 1700 قمری است. نقشه گنبدخانه، مربع است که در پاکار تبدیل به 8 و در مرکز گنبد، تبدیل به نورگیر 12ضلعی شده است. رواق ها و کتیبه ها، گچبری ها و کاشی های معرق هفت رنگ و ویژگی های نقوش اسلیمی و خطوط ثلث مسجد، شمار را به سوی خود می خواندد و در خود فرو می برند.

 

 

دیدنی های گنجعلی خان در کرمان + عکس

 

چقدر خلوت با معبود در این خانه می چسبد و چه شکوه و چه لذتی دارد سر بندگی بر آستانش فرود آوردن. اینجا در این نقطه خاص، انگار خداوند از همیشه به تو نزدیک تر است. دیوارهای اینجا قرن هاست که به این صداها و نجواها و گریه ها عادت دارند و چون سنگ صبوری، آنها را در سینه خود حفظ کرده اند.

سرای حجره ها

در ضلع شرقی میدان و در محور آن، سردر بلند و زیبایی وجود دارد که تاریخ احداث آن سال 1007 قمری است. ساختمان این سرا در دو طبقه احداث شده است. در طبقه زیرین، دکان ها و در طبقه بالا، حجره های تجار ساخته شده اند و نمای سرا، دارای کاشیکاری معرق بوده است. در عین حال، طرح های مورد استفاده نقوش این سرا، موسوم به عصر صفویه است که تحت تاثیر هنر نقاشی چین و مغول قرار گرفته است.

 

 

دیدنی های گنجعلی خان در کرمان + عکس

 

سری به «شربتخانه»

در ضلع غربی میدان گنجعلی خان، میدان آب انبار قرار دارد که یک زمانی آب شرب اهالی شهر و کسبه بازار را تامین می کرد و به «شربتخانه» هم معروف بود؛ این بنا دارای سردری زیبا با تزیینات مربوط به دوره صفویه است که تاریخ احداث آن را سال 1029 قمری می دانند.

 

 

دیدنی های گنجعلی خان در کرمان + عکس

 

آب انبار به دستور علیمردان خان پسر گنجعلی خان بنا شده است. سردر این بنا، دارای مقرنس زیبای منقوش و کتیبه های سنگی حکاکی شده آن به خط نستعلیق است. این آب انبار با دهلیزی طولانی و راه پله، به پا آب راه دارد و مخزن آن در این قسمت واقع شده است.

 

در بازار قیصریه

شیرین ترین قسمت میدان گنجعلی خان، به خصوص برای خانم ها، جایی نیست جز بازار قیصریه؛ این بازار به انواع سوغات کرمان مزین شده و شامل صنایع دستی مانند پته، قالی و قالیچه و شیرینی های محلی خوشمزه یا همان کلمپه است و البته زیر ه و خرما و پسته هم که بماند، ولی هیچ چیز مثل ظروف مسی زیبا که بانوان ایرانی برایشان سر و دست می شکنند، هواخواه ندارد.

 

این بازار، خط مستقیمی است که در دو سوی آن در دروازه مسجد قرار دارد. بخشی از بازار بزرگ کرمان در مجاورت مجموعه گنجعلی خان واقع شده که علاوه بر بازار مسگری، ضرابخانه و آب انبار در آن قرار گرفته اند.

 

همچنین بازار جنوبی گنجعلی خان که حمام در اواسط آن قرار دارد و بخشی از بازار بزرگ را تشکیل می دهد، در امتداد بازار سراج ها واقع شده است. در تلاقی بازار غربی و جنوبی در گوشه جنوب غربی، چهار سوق بزرگ شکل گرفته که معماری آن، در نوع خود کم نظیر است.

 

 

دیدنی های گنجعلی خان در کرمان + عکس

 

خوردنی ها و چشیدنی ها

در جغرافیای فرهنگی ایران بزرگ، بسیار اندک و انگشت شمار هستند شهرهایی که همراه با داشتن پیشینه و تاریخی کهن، محصولات خوراکی و غذای شان هم در قالب ضرب المثل یا سفرنامه، در کتاب ها و متون مختلف مورد اشاره قرار گرفته باشد و در زبان مردم کوچه و بازار هم چندین قرن، به اصطلاح چرخیده باشد. یکی از همین شهرها، کرمان است که که به واسطه زیره اش، نه تنها در ایران که در برخی کشورهای دیگر هم شناخته شده است.

 

در کرمان، «زیره» از مهم ترین چاشنی های غذایی است و اصلا یکی از غذاهای سنتی و محلی کرمان «زیره با» نام دارد که در واقع نوعی آش است که با گوشت مرغ پخته می شود.

 

در عین حال، کرمان مرکز ادویه های خوش عطر و خوش طعمی است که در سبد سوغاتی های مهم کرمان، جایگاه خاصی دارد. حالا که از محصولات غذایی سخن گفتیم، بد نیست بدانید «حلیم بادمجان» محبوب ترین غذای کرمانی ها است. «روغن جوشان» هم یکی دیگر از جاذبه های خوشمزه شهر کرمان است؛ نوعی نان محلی که آن را در روغن حیوانی می جوشانند و مزه و طعم عجیبی دارد که توصیف آن کمی دشوار است.

 

میدان پرماجرای گنجعلی خان

با گذر از میان بازار و مجموعه گنجعلی خان، در انتهای بازار به میدان شهدا می رسید؛ میدانی که یک سمت آن مسجد تاریخی کرمان است که با شش ایوان و شبستان های متعدد با معماری زیبا قرار دارد و چون نگینی بر تارک تاریخ کرمان می درخشد.

 

دیدنی های گنجعلی خان در کرمان + عکس

 

 

میدان گنجعلی خانم همانند میدان های نقش جهان در اصفهان و یا میرچخماق در یزد، در اطراف خود بعضی از عناصر شهری را گرد آورده است. در سه ضلع میدان گنجعلی خان، بازار مهم آن واقع شده و در ضلع دیگرش، سرای گنجعلی خان قرار دارد. اما در سمت دیگر میدان شهدای شهر کرمان، بنای مشتاقیه با دو گنبد فیروزه ای بسیار زیبا را می بینیم. این بنا از سه گنبد تشکیل شده که مقبره های مشتاق علی شاه، شیخ اسماعیل و کوثر علی شاه از بزرگان صوفیه را در خود جای داده است.

 

در سمت چپ میدان شهدا، خیابانی به نام «زریسف» واقع شده که آتشکده زرتشتیان در آن قرار دارد. بنای این آتشکده در باغ مصفایی واقع شده که آتش موجود در آن، براساس نظر موبدان زرتشتی، همان آتش چند هزارساله ای است که از هند به این آتشکده انتقال یافته است. وجود حمام، آب انبار، ضرابخانه و همجواری با بازارها و چهار سوق، این مجموعه به هم تنیده را کامل کرده است. طاق نماهای آجری، کاشیکاری، فضای سبز، حوض آب و دیگر آثار دیدنی، بر زیبایی این میدان افزوده اند.

 

مطالب مرتبط

 

 

 


راهنمای اقامت و مهاجرت
بیوگرافی هنرمندان