نازوب

بخش خوشمزه و دوست داشتنی وبسایت نازوب امروز را به معرفی و دستور تهیه غذاهای لذیذ محلی و سنتی استان سمنان می پردازد. همانطور که می دانید هر شهر و استان برای خودش آداب و رسومی دارد که نشانه فرهنگ و به زبان عامیانه شناسنامه آن شهر و مردمانش است.

در اینبخش نگاهی داریم به خوشمزهترین غذاهای سنتی و محلی سمنان؛ از نان سمناني و سبزي پلوي سمناني و آبگوشت خربزه تا ته چین گرمسار
با ادامه این بخش و دستور تهیه و هم چنین اشاره ای به آداب و رسوم زیبای این مردم همراه باشید.

سبزی پلوی دامغانی

مواد اولیه:

بادنجان (بدون پوست و حلقه‌ای خرد شده) 4 عدد
نمک به مقدار لازم
روغن مایع به مقدار لازم
رب گوجه فرنگی 2 قاشق سوپ خوری
گوجه فرنگی (رنده شده) 5 عدد
گوشتِ چرخ کرده (مخلوط گوسفند و گوساله) 200 گرم
پیاز داغ یک چهارم پیمانه
زردچوبه (پودر شده) 1 قاشق چای خوری
برنج 3 پیمانه
سبزی (پاک وخرد شده) 150 گرم
دارچین (پودر شده) 1 قاشق چای خوری
هل (پودر شده) 1/4 قاشق چای خوری
کره 1/2 پیمانه سرخالی

طرز تهیه:

1. بادنجان ها را به کمی نمک آغشته کرده، به مدت 30 دقیقه در آبکش قرار دهید تا تلخی آن ها گرفته شود، سپس آن ها را بشویید و با پارچه ای تمیز کاملاً خشک کرده، درتابه ای حاوی روغن سرخ کنید. پس از سرخ شدن، روی حوله کاغذی قرار دهید تاروغن اضافی آن ها گرفته شود.

2. دراین فاصله، رب گوجه فرنگی را در تابه ای جداگانه حاوی روغن و روی حرارت ملایم تفت دهید تا تغییر رنگ دهد.

3. گوجه فرنگی را در تابه ای دیگر ریخته، روی حرارت ملایم قرار دهید تا آبِ آن کمی کشیده شود. کمی روغن به آن اضافه کرده و تفت دهید؛ سپس به تابه حاوی رب گوجه فرنگی اضافه و مخلوط کنید.

4. گوشتِ چرخ کرده را در تابه ای حاوی کمی روغن تفت دهید، سپس پیازداغ، زردچوبه، بادنجان های سرخ شده و سس گوجه فرنگی را با آن مخلوط کنید و از روی حرارت بردارید.

5. آبِ روی برنج خیس شده را خالی کنید و آن را به مدت 10 تا 12 دقیقه داخل قابلمه ای حاوی آب جوش، روی حرارت زیاد بریزید تا آماده شود، سپس آبکش کنید.

6. در قابلمه ای حاوی روغن مقداری برنج ریخته، سپس مقداری مایه آماده شده، سبزی، دارچین و هل روی برنج بریزید. به همین ترتیب مایه آماده، ادویه ها و سبزی را لابه لای برنج بریزید و روی آن را با برنج سفید بپوشانید. درِ ظرف را بگذارید و حرارت را زیاد کنید تا بخار برنج بلند شود.

7. کره را با 3 قاشق سوپ خوری روغن مایع روی حرارت ملایم قرار دهید تا داغ شود. زمانی که بخار برنج بلند شد، روغنِ داغ را روی آن ریخته و درِ ظرف را بگذارید تا برنج روی حرارت ملایم، به مدت 30 دقیقه دم بکشد، سپس سبزی پلو را در ظرف موردنظر بکشید و سرو کنید.

نکته:

1. سیر تازه را می توانید به صورت درسته، روی سبزی پلو قرار دهید؛ بدین ترتیب عطر آن در غذا پخش می شود.

2. سبزی شامل: تره، جعفری و شبت، جمعاً 120 گرم و سیر تازه 30 گرم است.

خورش هویج و پسته

دستور شماره یک

مواد اولیه:

هویج 500 گرم
روغن مایع به میزان لازم
سینه مرغ بدون استخوان 500 گرم
پیاز داغ 2 قاشق غذاخوری
زعفران دم کرده 2 قاشق چایخوری
نمک و فلفل به دلخواه
شکر 2 قاشق غذاخوری
آب غوره نیم لیوان
برنج 600 گرم
روغن حیوانی 1 قاشق غذاخوری
خلال پسته به دلخواه

طرز تهیه:

هویج‌ها را پوست بکنید و نگینی خرد کنید و در کمی روغن سرخ کنید. سینة مرغ را به اندازة خورشی خرد کنید و همراه با پیاز داغ کمی سرخ کنید و هویج، زعفران، نمک، فلفل، شکر و آب غوره را به آن اضافه کنید. بعد از چند جوش خورش آماده است و برای تزیین آن می‌توانید از خلال پسته استفاده کنید. برنج را با روغن حیوانی دم کرده و با خورش سرو کنید.

نکته:

۱. این غذا، مخصوص شهر دامغان است.

۲. این غذا را با گوشت هم می‌توان پخت.

دستور شماره دو

مواد اولیه:

هویج 500 گرم
سینه مرغ 500 گرم
پیاز داغ 2 قاشق سوپخوری
زعفران دم کرده 2 قاشق چایخوری
نمک و فلفل به مقدار کافی
شکر 2 قاشق غذا خوری
آب غوره نیم لیوان
روغن حیوانی 1 قاشق غذا خوری
خلال پسته به مقدار کافی

طرز تهیه:

هویج‌ها را خلالی خرد کرده و در روغن سرخ می‌کنیم سینه مرغ را خرد می‌کنیم و همراه با پیاز سرخ می‌کنیم و هویج، زعفران نمک و فلفل، شکر و آب غوره را به ان اضافه می‌کنیم بعد از آماده شدن خورش از خلال پسته برای تزیین آن استفاده می‌کنیم.

خلال پلو

مواد اولیه:

برنج آبکش شده 4 پیمانه
گوشت چرخ کرده قلقلی 300 گرم
خلال هویج 200 گرم
خلال پرتقال 50 گرم
خلال پسته 100 گرم
خلال بادام 200 گرم
شکر 100 گرم
پیاز متوسط 1 عدد
زعفران دم کرده غلیظ 2 قاشق غذاخوری
روغن حیوانی 200 گرم
نمک، فلفل، ادویه به میزان لازم

طرز تهیه:

1. گوشت چرخ کرده را با پیاز رنده شده و ادویه و نمک مخلوط کرده کاملاً ورز دهید و از آن قلقلی های کوچک تهیه کنید و در روغن تفت دهید.

2. سپس آن‌ها را با نصف پیمانه آب روی حرارت ملایم بپزید.

3. در آخر برنج دم کرده را در دیس کشیده و روی آن را با خلال‌های آماده و کوفته قلقلی تزئین نمایید.

تهیه خلال پرتقال:

100 گرم خلال پرتقال را با دو پیمانه آب روی حرارت قرار دهید پس از ده دقیقه جوشیدن آن را آبکش نموده و مجدداً با دو پیمانه آب روی حرارت قرار دهید. این عمل را سه مرتبه تکرار کنید و در مرحله چهارم 200 گرم شکر را با 1 پیمانه آب اضافه کرده و هنگامی که شربت کمی غلیظ شد شعله را خاموش نمایید.

خلال بادام:

بادام‌ها را نیم ساعت در آب جوش خیس نموده و سپس با مقداری روغن سرخ کنید.

خلال پسته:

بهتر است به مدت نیم ساعت با 3 قاشق گلاب خیس کرده و آن را سرخ نکنید و به همان صورت روی برنج استفاده نمایید.

خلال هویج:

می‌توانید هویج‌ها را آب‌پز کرده، سپس به سلیقه خودتان آن‌ها را خلال کنید و با کمی روغن تفت دهید.

پیاز:

پیازها را نیز به صورت هلالی خلال نموده و در ظرفی که روغن داغ کرده‌اید، آن‌ها را سرخ کنید. توجه داشته باشید که هرچه روغن بیشتر و حرارت کمی تند باشد، پیاز داغ شما عسلی‌تر شده و رنگ بهتری خواهد داشت. پس از سرخ شدن حتماً پیاز داغ‌ها را درون یک آبکش فلزی یا حوله کاغذی قرار دهید تا هم روغن اضافی آن گرفته شود و هم پیاز داغ برشته تر شود

تاک پلو

مواد اولیه:

برنج 3 پیمانه
برگ مو 300 گرم
مرغ بدون استخوان 500 تا 600 گرم
پیاز 1 عدد
سویا سس 1 قاشق غذاخوری
پودر خردل 1 قاشق چایخوری
گرد لیمو عمانی 1 قاشق سوپخوری
نمک و فلفل و ادویه و زردچوبه و زعفران و روغن به میزان لازم

طرز تهیه:

1. مرغ ها رو به تکه های کوچک تقسیم کنید. پیاز رو خرد کنید و روی مرغ بریزید. پودر لیمو عمانی, پودر خردل و سویا سس و نمک و زعفران به مرغ اضافه کنید و بذارید توی یخچال برای حداقل ۱ ساعت بمونه تا مزه دار بشه.

2. برگ موها رو بشویید و خرد کنید و در یک قابلمه برای چند دقیقه بپزید و بعد آبکش کنید.

3. برنج رو به روش کته یا آبکش آماده کنید و برگ مو ها رو با پلو مخلوط کنید و بذارید تا پلو دم بکشه.

4. تو این فاصله هم در یک قابلمه روغن بریزید و مرغ ها رو به اون اضافه کنید و بذارید تا مرغ ها سرخ بشن و بعد هم به اون کمی زردچوبه و ادویه بزنید و بذارید تا با کمی آب خوب بپزه و به همراه پلو سرو کنید.

نکات:

1. پودر خردل رو از عطاری ها میتونید تهیه کنید.

2. به جای مرغ از ماهیچه گوسفندی هم میتونید استفاده کنید.

3. این غذا شاهرودی است!

ته چین مرغ با لپه و كشمش

تقریبا می شود گفت امکان ندارد که میزی با غذاهای مجلسی چیده شود ولی در آن اثری از ته چین نباشد. حالا اگر شما هم می خواهید در منوی غذاهایتان ته چین اضافه کنید، این بار ته چین مرغ و لپه و کشمش بپزید.

مواد اولیه:

1 عدد مرغ متوسط
1 عدد پیاز متوسط (درشت خرد شود)
6 پیمانه برنج
100 گرم لپه
50 گرم كشمش
50 گرم كره
1 ق چ زعفران ساییده شده
4 عدد زرده تخم مرغ
5 ق چ ماست
روغن مایع به مقدار لازم
1 ق چ زردچوبه
نمك و فلفل به مقدار لازم

طرز تهیه:

1. ابتدا مرغ را پاك كرده و خرد كنید. در قابلمه ای مقداری آب ریخته و تكه های مرغ را همراه با پیاز، نمك، فلفل و زردچوبه در آن بریزید تا بپزد.

2. در این فاصله در یك قابلمه دیگر برای پخت برنج، مقداری آب بریزید و بگذارید تا به جوش آید. سپس آب برنج را خالی كنید و آن را داخل قابلمه بریزید و اجازه دهید روی حرارت زیاد نیم پز شود؛ سپس آن را آبكشی كنید و كنار بگذارید.

3. لپه را پاك کرده، بعد از شستن، آن را آبپز كنید. حالا گوشت مرغ را از استخوان جدا كنید، در یك تابه مقداری روغن بریزید و تكه های مرغ را داخل آن تفت دهید. زعفران ساییده شده را در آب جوش حل كرده و روی كتری در حال جوش قرار دهید تا دم بكشد،.مقداری از زعفران را روی مرغ در حال سرخ شدن بریزید تا رنگ آن تغییر كند.

4. كشمش ها را پس از پاك كردن بشویید و در سبدی بریزید تا آب اضافی آن خارج شود. سپس در كمی روغن تفت دهید. تخم مرغ ها را بشكنید، زرده های آن را در كاسه مناسبی بریزید و خوب هم بزنید،سپس ماست را همراه با زعفران به تخم مرغ زده شده اضافه كنید و به هم زدن ادامه دهید.

حالا كاسه بزرگی آماده كنید و برنج آبكش شده را در آن بریزید و مخلوط تخم مرغ ،ماست و زعفران را به آن اضافه كنید و آرام هم بزنید تا برنج به این مواد آغشته شود. به این ترتیب مایه ته چین آماده می شود.

5. تابه گود مناسبی آماده كنید و مقداری روغن در آن بریزید. نصف مایه ته چین را داخل قابلمه بریزید و سطح آن را با پشت قاشق صاف كنید،سپس تكه های مرغ را روی برنج بچینید و پس از آن لپه و كشمش را اضافه کرده، با قاشق روی سطح برنج به طور یكنواخت پخش كنید.

حالا باقیمانده مایه ته چین را اضافه و با فشار پشت قاشق سطح آن را صاف و فشرده كنید. در پایان با دسته قاشق چند سوراخ داخل ته چین ایجاد كنید و روی حرارت قرار دهید.

6. بعد از آنكه تابه گرم شد، كره را آب كرده و همراه با كمی آب جوشیده روی ته چین بریزید و اجازه دهید تا دم بكشد. زمان لازم برای دم كشیدن حدود دو ساعت است. پس از پایان این مدت آن را روی دیس مناسبی برگردانید.

ته چین شهمیرزادی

یکی از خوشمزه‌ترین و متفاوت‌ترین ته چین‌هایی است که می‌توانید تجربه کنید. این غذا، از غذاهای محلی استان سمنان است.

مواد اولیه:‏

برنج 4‏ پیمانه
عدس پخته 2‏ پیمانه
سبزی خردشده 300 گرم
گوشت بره 750 گرم
نمک، فلفل سیاه
زردچوبه به مقدار لازم
چغندر کوچک 4‏ عدد
سیب زمینی کوچک 4‏ عدد
بِه ‏2 عدد
بادنجان کوچک ‏3 تا 4 عدد
اسفناج ‏250 گرم
پیاز داغ و گرد غوره به میزان دلخواه
زعفران و ماست به میزان لازم

طرز تهیه‎:‎

1. عدس را بپزید، به، سیب زمینی، چغندر و بادمجان را ورقه کنید. بادمجان‌ها را سرخ کرده و اسفناج را با پیازداغ و گرد غوره تفت دهید. حالا برنجی را که از قبل خیس کرده اید، در آب جوش بریزید و آبکش کنید.

2. بخشی از برنج را جدا کرده و برای ته دیگ کنار بگذارید و بقیه برنج را با عدس پخته و سبزی پلویی مخلوط کنید. گوشت را با زردچوبه، فلفل سیاه و ادویه مورد نظرتان بپزید. آب گوشت باید هنگام پخت کم باشد. سپس نمک آن را اندازه کنید و بعد از پخت کامل، آن را قطعه قطعه کنید. برنج ساده را با زعفران و ماست مخلوط کرده و به عنوان ته دیگ، ته قالب بریزید.

3. قبل از آن ته قابلمه یا قالب مورد نظرتان را با روغن چرب کنید. مقداری از برنج آبکش شده به همراه سبزی و عدس روی این لایه ریخته و گوشت ادویه زده را روی برنج بگذارید. سپس کمی از آب گوشت روی آن بریزید و کمی برنج ریخته، دوباره بادمجان، اسفناج و چغندر و به حلقه حلقه شده را روی آن بگذارید.

4. همین طور لایه لایه بچینید تا تمام مواد استفاده شوند. سپس برنج را به مدت ۲ ساعت روی حرارت کم قرار دهید تا خوب دم بکشد. ته چین را در ظرف مورد نظر کشیده و تزئین کنید.

نکته:

برخی ترکیب برنج و سبزی و عدس را تنها با گوشت می‌پزند و بقیه مواد را به عنوان دورچین ته چین، در ظرف سرو کنار آن قرار می‌دهند.

مانی پلو

مانی پلو از غذاهای سنتی دامغان است. دامغان در منطقه‌ی کویری، در استان سمنان واقع شده و معمولاً غذاهای پرانرژی این شهر به گونه‌ای است که بدون گوشت نیز تهیه می‌شود.

مواد اولیه:

برنج 3 لیوان
لپه یک لیوان
کشمش پلویی 250 گرم
زرشک 75 گرم
زعفران دم کرده به مقدار لازم
گوشت گوسفند یا فیله گوساله 300 گرم (خرد شود)
رشته پلویی 200 گرم
پیاز داغ 2 تا 3 قاشق غذاخوری
نمک، فلفل، زردچوبه به مقدار لازم
زیره سیاه یک قاشق چای‌خوری (به دلخواه)
روغن به مقدار لازم

مواد لازم برای ته دیگ (در صورت دلخواه):

زعفران دم کرده یک قاشق چای خوری
ماست معمولی یک لیوان
زرده‌ی تخم‌مرغ یک عدد

طرز تهیه:

1. در قابلمه‌ای یک تا دو قاشق روغن می‌ریزیم و روی حرارت داغ می‌کنیم. گوشت را در روغن کمی تفت می‌دهیم، پیاز داغ، زردچوبه و فلفل را اضافه می‌کنیم، پس از 1 تا 2 دقیقه دو لیوان آب به آن می‌افزاییم و درب قابلمه را می‌گذاریم تا بپزد (در انتهای پخت گوشت، نمک را به آن اضافه می‌کنیم).

2. لپه را با دو لیوان آب می‌جوشانیم و پس از دو دقیقه در آبکش می‌ریزیم (با این کار نفخ لپه گرفته می‌شود) و بعد دوباره با یک لیوان آب و کمی نمک می‌گذاریم تا بپزد.

3. برنج را که دو ساعت قبل در آب و نمک خیس کرده‌ایم در آب جوش می‌ریزیم چند دقیقه به برداشتن برنج مانده، رشته و لپه را به آن اضافه می‌کنیم و بعد از یکی دو جوش در آبکش می‌ریزیم (دلیل این کار این است که رشته نرم شود و لپه لعاب نیندازد و برنج هنگام دم کشیدن به هم نچسبد).

4. در قابلمه‌ای کمی روغن می‌ریزیم و روی حرارت داغ می‌کنیم. در کاسه‌ای ماست و زعفران دم کرده و زرده‌ی تخم‌مرغ را با یک تا دو کفگیر برنج مخلوط کرده، در ته قابلمه می‌ریزیم (برنج به حدی باشد که مایع ته دیگ نه خیلی شل و نه خیلی سفت شود). بقیه برنج را روی آن ریخته و دم می‌کنیم.

5. کشمش و زرشک (پاک کرده و شسته) را جداگانه با مقدار خیلی کم روغن سرخ می‌کنیم و سه چهارم از هر دو را با هم مخلوط و یک چهارم بقیه را برای تزئین کنار می‌گذاریم.

6. بعد از این که برنج دم کشید، روی آن زعفران دم کرده می‌ریزیم؛ گفتنی است که این پلو تقریباً زعفرانی است.

7. هنگام کشیدن در دیس لا به لای آن مخلوط کشمش و زرشک را می‌ریزیم و سطح روی برنج را برنج ساده می‌ریزیم تا بتوان طبق سلیقه تزئین کرد.

نکات:

1. در صورت دلخواه هنگام دم کردن برنج، زیره را روی آن می‌ریزیم.

2. این غذا را می‌توان بدون گوشت یا مرغ نیز طبخ کرد.

در ادامه نیز مقاله و تحقیقی داریم در خصوص آداب و رسوم مردم سمنان

پوشاک
پوشاک مردم استان به نحوي با وضعيت آب و هوايي استان ارتباط دارد. امروزه لباس هاي معمول كه زنان و مردان سمناني مي پوشند همان كت و شلوار و پيراهن براي مردان و چادر و مانتو، شلوار و پيراهن براي زنان است. در این میان، پوشاک مردم شهرستان گرمسار با وضعيت آب و هوايي كل منطقه در ارتباط است.

امروزه لباس هاي محلي در شهرها و بخش هاي مختلف شهرستان گرمسار كمتر مورد استفاده قرار مي گيرند و مردم شهرستان گرمسار همان لباس هاي رايج در كل كشور و استان را استفاده مي كنند. از سوی دیگر، مردم شهرستان سمنان كمتر از لباس هاي محلي استفاده مي كنند و لباس هاي معمول روز كه در همه مناطق ايران مورد استفاده است در اين خطه از ايران نيز رواج دارد.

لباس هاي محلي مردان شامل: سرپوش مردانه، تن پوش تابستاني مردانه، تن پوش زمستاني مردانه و پاپوش مردانه است.

لباس هاي محلي زنان عبارت است:

نوعي سرپوش موسوم به چارقد كه طرح و جنس و رنگ و اندازه آن درمناطق مختلف فرق مي كند، بيشتر زنان محلي سمناني از تن پوشي به نام پيراهن که اصطلاحاً به آن شوي مي گويند، استفاده مي کنند.

شليته نيز از ديگر لباس هاي مورد استفاده زنان سمناني است. پاپوش زنانه نيز بسته به فصل گرم يا سرد متفاوت است که مورد استفاده قرار مي گيرد.

موسیقی
موسيقي استان سمنان با تأثير پذيري از مقامات و ملودي هاي مازندراني، خراساني، اقوام مهاجر ترک، امروزه بيشتر به صورت اشکال موسيق کلاسيک ايراني و تا حدودي هم با اشکال موسيقي فولک ويژه اقوام مهاجر ترک زبان خودنمايي مي کند.

در حال حاضر عمده ترين جريان موسيقي استان، موسيقي کلاسيک و معاصر ايراني است و مراکز آموزش و تبليغ محدود آن، در شهرهاي بزرگ استان ايجاد شده است.

ادبیات قومی
زبان سمناني را مي توان نزديک به زبان پهلوي دانست که طي دوره هاي گوناگون دست نخورده باقي مانده است. در منطقه شاهرود گويش رايجي که وجود دارد به شاهرودي معروف است .

گويشهاي ديگري نيز در ناحيه شاهرود وجود دارد که مربوط به گروههاي انساني مهاجر است که با لهجه هاي کردي، ترکي، بلوچي و بعضي ها هم با گويش عربي صحبت مي کنند. در واقع گويش شاهرودي گويش مسلط منطقه شاهرود است.

زبان و لهجه محلي متداول در بين گرمساريها، لهجه رازي است که با جزئي تفاوت اهالي نواحي اطراف تهران، ري، شميران و ورامين نيز بدان تکلم مي کنند و اما ساکنين نواحي مجاور بلاد جبال يعني مناطق کوهستاني دامنه جنوبي البرز مرکزي با لهجه اي آميخته از لهجه هاي رازي و ناحيه جبال که خود تحت تاثير لهجه طبري قرار گرفته سخن مي گويند.

زبانهاي محلي ديگر گرمسار عبارتند از: ترکي که افراد ايل اصانلو و پازوکي بدان تکلم مي نمايند. زبان اصانلو شبيه ترکي زنجاني و زبان ايل پازوکي شبيه ترکي آذربايجان است. افراد اليکايي نيز به زبان محلي مخصوص خود تکلم مي نمايند .

آداب و رسوم مردم استان سمنان در ماه رمضان
مردم استان سمنان با غبارروبی مساجد و منازل به استقبال رمضان می روند و از این فرصت برای برآورده شدن حاجات و دستگیری از مستمندان از هم پیشی می گیرند.

به گزارش ناز وب، رمضان ماه تزکیه نفس و ماه مهمانی خداوند است؛ در این ماه پر برکت روزه داران برسر سفره میهمانی پروردگار می نشینند و از فضائل اخلاقی آن بهره مند می شوند.

از دیرباز تاکنون یک یا چند روز مانده به رمضان، مردم به پیشواز این ماه رفته و گرفتن روزه را آغاز و علاوه بر آن مساجد را نیز غبارروبی و نظافت می کنند.
دعوت از روحانی برای برپایی نماز جماعت و بیان احکام شرعی در طول ماه مبارک رمضان در نقاط روستایی از دیگر آداب مربوط به این ماه است.

در برخی شهرها و روستاهای استان سمنان زنان به مناسبت فرا رسیدن این ماه به سر، دست و پاهای خود حنا می بندند و این آیین همراه با ذکر صلوات و نیایش صورت می گیرد.
تهیه مایحتاج مورد نیاز ماه رمضان در نقاط شهری و روستایی از چند روز مانده به آغاز این ماه عزیز مرسوم است.
درشهرمجن شستشو وسایل خانه و مالیدن دوغاب گل قرمز به نمای دیوارهای کاهگلی در استقبال از رمضان صورت گرفته و در دیگر نقاط تهیه آرد برنج وگندم برای پخت حلوا مورد توجه زنان کدبانو و خانه دار است.

آداب سحر و افطار
پیش از این در شب های ماه رمضان و به هنگام سحر فردی خوش صدا بر روی پشت بام خانه خود یا مسجد اقدام به خواندن دعا و مناجات می کرد، گاهی نیزاین افراد در حین گذر از کوچه های هر محله با خواندن ادعیه سحرگاهی اهالی را بیدار می کردند و این کار در اصطلاح محلی، «شب خوانی» (شوخوانی) گفته می شود.
امروزه صدای دعا و مناجات از بلندگوی مساجد نقاط شهری و روستایی به گوش می رسد. ولی روش هایی مثل کوبیدن بر روی ظروف مس و طبل، بیدار کردن اهالی یک کوچه، یا محله توسط فردی از همسایگان و زدن زنگ خانه یا کوبیدن دیوار خانه های قرار گرفته در مجاورت یکدیگر نیز مرسوم است.

مراسم شوخوانی وقت سحر در استان سمنان
در برخی روستاهای استان سمنان برای بیدار کردن همشهریان خود اقدام به خواندن مراسم شب خوانی می کنند که نمونه هایی از آن عبارتند از:
الله تویی، مرد تویی، دانایی / از مورچه ای که دم زند در ته چاه / از دم زدن مور آگاه تویی یا الله / یا رب تو گناهان مرا دو نیمه کن درعرصات / نیمی به حسن ببخش، نیمی به حسین.

مراسم شب های قدر
اهالی استان سمنان در شب های قدر پس از صرف افطار در مسجد محل خود حضور یافته و با خواندن قرآن و دعاهای جوشن کبیر، مجیر، افتتاح و ذکر مصیبت به شب زنده داری مبادرت می ورزند.
زنان نیز در این شب ها خرما، انواع نان محلی، شله زرد و غیره بین عزاداران تقسیم می کنند.

در نقاط مختلف استان سمنان زنان و مردان در لیالی قدر هم زمان با خواندن هربند از دعای جوشن کبیر بر روی ظرفی از قند، نبات، نقل و یا خرما دمیده و خوردن آن را به نیت شفا و تبرک توصیه می کنند. همچنین گره زدن بر روی نخ به هنگام خواندن دعای جوشن کبیر پس از قرائت هر بندازدعا توسط برخی از زنان مرسوم است.

در شهر شاهرود زنان همزمان با تلاوت دعای جوشن کبیر ظرفی از آب حاوی زعفران را نزد خود نگه داشته و با خواندن هر بند از دعا بر آن می دمند تا به عنوان تبرک آن را با خود به خانه ببرند.
در روستای جزن دامغان نیز در این شب ها دستجات زنجیرزن از مساجد و حسینیه های محل به راه افتاده و با گذر از معابر و کوچه ها به زنجیر زنی و عزادارای می پردازند.

شهادت امیرالمومنین حضرت علی(ع)
در شب های قدر اهالی نقاط مختلف شهری و روستایی اقدام به برپایی مجالس عزادارای می کنند. پوشیدن لباس سیاه به نشانه عزا و ماتم در ایام شهادت حضرت علی(ع) امری متداول است.
بنا بر باوری کهن اهالی نقاط مختلف استان کار کردن در روز 21 ماه رمضان را حرام دانسته و در مجالس عزاداری حضور پیدا می کنند.
در نقاط شهری نیز حرکت دستجات سینه زنی از اماکن مذهبی و مساجد آغاز شده و عزاداران با گذر از معابر و خیابان ها چنین می گویند:

“وای علی کشته شد / شوهر زهرا چه شد”

حرکت این قبیل دستجات غالباً به اماکن مقدس همچون امامزاده، مساجد یا گلزار شهدا ختم می شود.

در روستای کوه زر با فرار رسیدن 21 رمضان برخی اهالی به نیت اموات خود نان فتیر پخته و بین سایرین تقسیم می کنند.
اهالی نقاط کویری استان سمنان در روز شهادت حضرت علی(ع) از انجام فعالیت های روزمره خودداری کرده و مرسوم است که دامداران شیر دام های خود را در این روز به فقرا و نیازمندان داده یا برای تهیه افطار و پذیرایی از نمازگزاران به مساجد محل می دهند.

اقدام اهالی نقاط مختلف برای گستردن سفره افطاری در لیالی قدر بسیار چشمگیر است. تهیه و تقسیم کردن خیرات برای آمرزش اموات نیز در این شبها مورد توجه اهالی منطقه است.

شب 27 ماه رمضان
در باور برخی اهالی، نزول قرآن در این شب بوده و بر این اساس برخی تا پاسی از شب به احیاء و شب زنده داری در مساجد می پردازند. زنان سمنانی، گرمساری و دامغانی در این روز به جهت شادی ناشی از کشته شدن قاتل ملعون امام علی(ع) به دست و پای خود حنا می بندند.

برخی زنان در این روز گوش دختران خود را سوراخ کرده و برای آنها گوشواره می خرند.

گفتنی است که در شهرهای شاهرود، گرمسار و روستای جزن برخی زنان در بین نماز ظهر و عصر با اندکی پارچه، نخ و سوزن کیسه ای کوچک دوخته و سکه ای را به نیت تبرک درون آن می نهند.
شاهرودی ها آن را “کیسه مراد” نامیده و به جهت بر آورده شدن حاجت آن را تا سال دیگر نزد خود نگه می دارند.

عید فطر
در آخرین روز از ماه مبارک رمضان، اهالی نقاط مختلف خود را برای فرا رسیدن عید رمضان آماده می کنند. برای این منظور غسل کرده، لباس تمیز یا نو پوشیده و به استقبال عید فطر می روند.
رؤیت هلال ماه شوال نشانی بر پایان ماه مهمانی خدا است که این امر در گذشته توسط افراد خبره و مطلع به اطلاع مردم رسانده می شد و امروزه از طریق رسانه های جمعی اعلام می شود.

هنگام افطار آخرین شب از ماه رمضان اعضای هر خانواده بنابر قوت غالب فطریه خود را دست به دست چرخانده و آن را برای افراد مستمند کنار می گذارند.
در روستای نام نیک کالپوش به مناسبت عید فطر فردی که به تازگی پدر شده کفش های خود را وزن نموده و همان مقدار گندم یابرنج به فقرا می دهد.

نماز عید فطر همزمان با طلوع خورشید با ذکر اللهم لبیک در نقاط شهری و روستایی بر پا می می شود.
پس از نماز مومنین با یکدیگر روبوسی کرده و قبولی طاعات یکدیگر را از باریتعالی طلب می کنند، صله رحم، زیارت اهل قبور و اماکن مقدس و دید و بازدید از جمله آداب این عید فرخنده است.
دیگر اینکه اهالی هر محل به دیدن خانواده هایی که به تازگی عزیزی را از دست داده اند و به اصطلاح «نوعید» دارند می شتابند؛ عیادت از بیماران و بردن هدیه برای نوعروسان از دیگر آداب این روز است.

آداب و رسوم ماه محرم در استان سمنان
در روزهای پایانی ماه ذی الحجه و هم زمان با فرا رسیدن ماه محرم اهالی نقاط مختلف شهرستان های استان سمنان مساجد، تکایا و حسینیه ها را غبارروبی کرده و در و دیوار این اماکن را سیاهپوش می کنند.

به گزارش بخش فرهنگ و هنر ناز وبدر سمنان ، در شهر شاهرود در روز 27 ذی الحجه یکنفر از خدام تکیه بازار (زنجیری) شیپور تکیه را به صدا در می آورد مبنی بر اینکه محرم فرارسیده است.

منبر خانه های قدیمی شهر همچون منبرخانه کربلایی عابدین که از قدیمیترین منبرخانه هاست را نیز سیاهپوش می کنند. پنجه ها وعلمها را با پارچه های مشکی و سبزرنگ پوشش داده و خود را برای عزاداری ماه محرم مهیا می کنند.

در شهر بسطام هر محله دارای یک منبرخانه یا تکیه است که زنان و مردان به سیاهپوش کردن آن مبادرت می ورزند. در اکثر منبرخانه ها، تکایا، مساجد، حسینیه ها و حتی خانه ها مراسم روضه خوانی و ذکر مصیبت امام حسین (ع) بر پا می شود.

در شهر شاهرود طی روزهای اول و دوم ماه محرم روضه حضرت مسلم، روز سوم و چهارم روضه حر بن ریاحی، روز پنجم روضه حضرت ابوالفضل، روز ششم روضه حضرت علی اکبر(ع) و حضرت قاسم (ع)، روز هفتم و هشتم روضه حضرت قاسم و حبیب بن مظاهر و در روز نهم محرم به چگونگی حوادث واقعه عاشورا می پردازند .

درشهر بیارجمند زنان و مردان همه روزه هنگام صبح به حسینیه ها و مساجد محله رفته و در مجالس روضه ماه محرم شرکت می کنند. از شب اول ماه محرم در مساجد و تکایا پس از نماز مغرب و عشاء مجالس مداحی، ذکر مصیبت و سینه زنی برپا می شود.

علاوه بر آن عزاداران در اماکن ذکر شده با اطعام نذری پذیرایی می شوند. غذای نذری که شامل آبگوشت و یا برنج و گوشت است عمدتاً با همیاری اهالی هر محله تهیه شده و یا اینکه دو یا چند خانوار با همیاری مبادرت به پخت غذای نذری در ایام ماه محرم می کنند .

بسیاری از پایگاههای عزاداری همچون تکایا، حسینیه ها و مساجد دارای موقوفات هستند که از محل درآمد آنها در طول سال مخارج عزاداری ایام محرم و صفر تأمین می شود . دسته روی ، طوق بندان، تعزیه خوانی و نخل گردانی از جمله روشهای عزاداری درشهرستان شاهرود است.

خط پایان: یکی از زیبایی های ایران این است که مردم هر شهر و استانی دارای فرهنگ و آداب اصیلی هستند از فارس زبان، ترک،لر، بختیار و … و این یکدلی و یکرنگی در همه جای دنیا زبانزد خاص و عام است.

انواع غذاهای خوشمزه سنتی سمنان با دستور تهیه

Typical Delicious Traditional Semnan Cuisines with Recipes

خوابیدن دختر و پسرها در قبر در سمنان (تصاویر)

تصاویری از جشن توت فرنگی در سمنان

دیدنی های چند هزار ساله شهر سمنان + تصاویر

انواع غذاهای محلی گلستان

غذاهای محلی اردبیل و طرز تهیه آن