مخاط بینی و چندش آور به ترشحاتی می گویند که در بسیاری از مواقع از حفره های بینی خارج میشود که این امر با آلرژی های فصلی، سرماخوردگی بسیار شدیدتر و به صورت آبکی می باشد.

همانطور که می دانید در بسیاری از مواقع می توان با وجود علائم ظاهری به بیماری های درونی بدن پی برد. همانند رنگ های مدفوع که هر رنگ نشانه ای از یک بیماری دارد مخاط بینی نیز هر رنگ آن نشانه ای از یک بیماری دارد.

دکتر ریچارد لبوویتز Dr. Richard Lebowitz پزشک گوش و حلق و بینی در مرکز پزشکی لانگون دانشگاه نیویورک می‌گوید:
به طور کلی: دستگاه تنفسی بیش از یک لیتر مخاط در روز تولید می‌کند و بدن انسان به سادگی قادر است آن‌را هدایت کند مثلا مخاط بینی توسط موهای ریز بر روی سلول های بینی به گلو منتقل می‌شود و از آنجا به سمت پایین قورت داده می‌شود.
اما زمانی که فرد بیمار است، محتویات بینی بیشتر می‌شود بنابراین این روش ممکن است به خوبی کارایی نداشته‌باشد. در این‌صورت محتویات بینی باید به بیرون تخلیه شود. گاهی اوقات، فرد حتی با انجام این کار، هنوز هم احساس پر بودن بینی می‌کند. در این‌مورد، ممکن است که پوشش داخلی حفرات بینی متورم شده باشد و بینی را مسدود کرده باشد.

چرا انگشت در دماغ می کنیم آیا این کار باعث بیماری میشود؟

انگشت کردن توی سوراخ های دماغ نه فقط زشت بلکه غیربهداشتی و مضر است. اما با این وجود چرا تا این حد عمومی است؟

خیلی از ما این کار را می کنیم هر چند تعداد کمی به آن اعتراف می کنند. به گزارش نازوب، اگر موقعی که دست توی دماغمان می کنیم کسی ما را ببیند معمولا احساس خجالت می کنیم و از کار خود پشیمان می شویم و وقتی که می بینیم دیگران در انظار عمومی این کار را می کنند آنها را تقبیح و سرزنش می کنیم.

اما آیا انگشت کردن در دماغ واقعا تا این حد بد و قبیح است؟ تا چه حد عمومیت دارد؟ و واقعا چرا بعضی با انگشت دنبال محتویات دماغ خود می گردند و حتی بدتر از آن چرا بعضی این محتویات را برانداز کرده و مزه می کنند؟ برای پی بردن به این سوالها در ادامه این بخش با ما همراه باشید.

مخاط بینی چیست؟
مخاط داخل بینی بدن را در برابر ورود میکروب و غبار از راه بینی بیمه می‌کند. مخاط از آب، سلول‌ها، نمک‌ها، ماده بزاقی (گلیکوپروتئین) تشکیل می‌شود. مخاط با توجه به هر اندام بدن، نام‌های متفاوتی مانند خلط سینه، بلغم و مخاط دارد.

مخاط بدون رنگ
مخاط عادی بدون رنگ، نسبتا ضخیم و چسبناک است که از این حیث بی‌شباهت به چسب نیست. اگر مخاط بینی شما بی‌رنگ باشد، بدان معنا خواهد بود که هیچ عفونت و آلودگی در بدنتان وجود ندارد. مادامی که مخاط بی‌رنگ زیاد در بدن تولید نشود، شما در سلامت کامل هستید. در غیر این صورت، اگر مخاط بی‌رنگ به شکل غیرعادی در بینی تولید می‌شود، پس احتمالا به چیزی آلرژی دارید که باید به پزشک مراجعه کنید.

مخاط سفید
دلیل اصلی مخاط سفید، مصرف بیش از حد لبنیات است. چربی موجود در محصولات لبنی موجب ضخیم‌تر شدن و چسبناک‌تر شدن مخاط شده که تنفس را هم دشوار می‌کند. اگر سرما خورده‌اید و یا عفونت سینوسی دارید، کمتر لبنیات مصرف کنید تا راحت‌تر تنفس کنید. وجود مخاط سفید در بینی به تنهایی امر نگران کننده‌ای نیست.

زرد
دلیل زنگ زرد مخاط دو چیز است: وجود یک ویروس یا عفونت سینوسی در بدن. رنگ زرد کمرنگ یعنی اینکه بدن دارد با چیزی مثل سرماخوردگی مبارزه می‌کند.

سبز
رنگ سبز حاکی از عفونت قارچی یا باکتریایی است. رنگ سبز در واکنش گلبول‌‎های سفید خون به آلودگی‌ها و التهاب‌ها به وجود می‌آید. زمانی که گلبول‌های سفید نابود شوند، رنگدانه سبز تولید می‌کنند که سرانجام با مخاط ترکیب شده و رنگ سبزی را تولید می‌کند. این رنگ به مرور تیره‌تر می‌شود.

البته ممکن است مخاط داخل مجرای بینی گیر بیفتد و به تدریج باکتری و قارچ در آن بزرگ شود. احتمالا آنتی بیوتیک در چنین شرایطی به کمکتان بیاید. اگر مشکل از یک هفته بیشتر پایدار بود، بهتر است به پزشک مراجعه کنید.

آبی
وجود یک باکتری به نام سودوموناس آئروژینوزا می‌تواند رنگ مخاط را آبی کند. این پدیده به ندرت اتفاق می‌افتد اما لازم است به پزشک مراجعه کنید.

نارنجی، قرمز، قرمز متمایل به قهوه‌ای
خون موجب تغییر رنگ مخاط می‌شود. البته نیازی نیست نگران باشید زیرا می‌تواند دلایل متفاوتی داشته باشد. اگر در نهایت دیدید که میزان خون زیادی طی چند روز از بدنتان خارج می‌شود، بهتر است به پزشک مراجعه کنید.

قهوه‌ای
قهوه‌ای یا قهوه‌ای متمایل به قرمز معمولا برای افراد سیگاری است که در آن صورت باید مصرف سیگار را ابتدا کاهش و سپس ترک کرد.

سیاه، خاکستری
زندگی در شهرهای آلوده موجب تغییر رنگ مخاط بینی به سیاه و خاکستری می‌شود. وظیفه مخاط به دام انداختن غبار و ذرات دیگر در بینی و همچنین پیشگیری از ورود آن به بدن است. اگر در نزدیکی شما، حجم زیادی خاکستر، گرد و غبار، دود و مواد معلق دیگر در هوا وجود دارد، بینی سعی می‌کند آن‌ها را به دام بیندازد.

مخاط بینی

بلغم صبحگاهی
اگر صبح زیاد سرفه می‌کنید و مخاط زیادی از دهانتان خارج می‌شود، احتمال دچار رفلکس اسید معده شده‌اید. در این صورت حتما به پزشک مراجعه کنید.

روش‌های رفع مشکل
چندین روش برای رفع حل این مشکل وجود دارد که در ادامه به برخی اشاره خواهیم کرد.

استفاده از اسپری بینی برای مرطوب نگه داشتن آن
افزاش مصرف مایعات
مصرف غذاهای مغذی حین بیماری؛ فراموش نکنید که بدن برای مبارزه به انرژی نیاز دارد
مصرف مایعات گرم
مصرف دارو به تجویز پزشک
هر چیزی که سرفه می‌کنید را بیرون بیاورید و دوباره نخورید

در آخر فراموش نکنید که رنگ عجیب مخاط بینی در مدت کوتاه مشکل زا نیست. تنها پس از زمانی نگران شوید که رنگ غیرعادی مخاط بینی چند روز ادامه داشته باشد.

چرا انگشت توی دماغ خود می کنیم؟

عبارتی که در علم پزشکی برای تشریح انگشت کردن در دماغ به کار برده می شود “رینوتیلکسومانیا” (rhinotillexomania) است . اولین پژوهش علمی که در مورد این موضوع انجام شده به سال ۱۹۹۵ برمی گردد که توسط دو پژوهشگر آمریکایی به نامهای تامسون و جفرسون صورت گرفت.

آنها از طریق پست پرسشنامه ای را برای ۱۰۰۰ فرد بالغ در بخشی از ایالت ویسکونسین ارسال کردند. از میان ۲۵۴ نفری که به این پرسشنامه پاسخ دادند حدود ۹۰ درصد اعتراف کردند که دست توی دماغ خود می کنند ولی فقط یک درصد آنها گفتند که حداقل هر یک ساعت یکبار این کار را انجام می دهند.

دو نفر از پاسخ دهندگان گفتند که کاوش های گاه و بیگاه آنها در سوراخ های دماغشان روی زندگی روزانه آنها تاثیر گذاشته است. در کمال تعجب دو نفر از پاسخ دهندگان به این پرسشنامه اعتراف کردند که آنقدر انگشت توی دماغ خود کرده اند که جداره نازک بین دو سوراخ بینی خود را پاره کرده اند.

این یک پژوهش کامل نبود چون فقط یک چهارم افراد به پرسشنامه پاسخ دادند و شاید اکثر آنها کسانی بودند که به دست کردن توی دماغ خود علاقه ویژه ای داشتند. اما با این همه این پژوهش نشان داد که با وجود قبح اجتماعی آن، انگشت کردن توی دماغ یک عادت فراگیر و شایع است.

عادت جوانان

در سال ۲۰۰۰ دو پزشک متخصص از موسسه ملی بیماریهای عصبی و روانی در شهر بنگلور در هند، تصمیم گرفتند که در این مورد پژوهش عمیق تری انجام دهند. آنها معتقد بودند که اکثر عادت های عمومی در بین خردسالان و نوجوانان فراگیرتر است و به همین خاطر بهتر است که بررسی ها را به جای افراد بالغ روی افراد کم سن و سال انجام دهند و ببینند این عادت در میان آنها چقدر عمومیت دارد.

در عین حال آنها می دانستند که در پژوهشی که در ایالت ویسکونسین آمریکا انجام شده بود احتمالا پاسخ ها جانبدارانه بوده اند. آنها تصمیم گرفتند که پرسشنامه های خود را در کلاس های مدرسه توزیع کنند که به احتمال فراوان نتیجه آن به واقعیت نزدیک تر خواهد بود.

آنها در تحقیقات خود روی چهار مدرسه در شهر بنگلور تمرکز کردند. یکی از آنها محل تحصیل فرزندان اقشار کم درآمد و فقیر بود. در دو مدرسه دیگر فرزندان طبقه متوسط تحصیل می کردند و در مدرسه چهارم فرزندان اقشار مرفه درس می خواندند.

پژوهشگران در مجموع توانستند پاسخ های ۲۰۰ نوجوان را جمع آوری کنند. تقریبا همه آنها اعتراف کردند که روزانه حداقل چهار بار انگشت توی دماغ Nose خود می کنند.

این نکته چندان تازگی نداشت. اما نکته جالب در اطلاعات جمع آوری شده الگوهای متفاوت این رفتار بود. فقط حدود هفت درصد اعتراف کردند که روزانه بیش از ۲۰ بار انگشت توی دماغ خود می کنند. اما تقریبا ۲۰ درصد از پاسخ دهندگان گفتند که به نظرشان در این مورد یک مشکل جدی دارند.

اکثر این نوجوانان گفتند که برای راحت شدن از حالت خارش در سوراخ های بینی و یا تمیز کردن ترشحات بینی دست توی دماغشان می کنند. اما حدود ۱۲ درصد اعتراف کردند که چون احساس خوبی به آنها دست می دهد این کار را می کنند.

نقص عضو در اعضای صورت

در سال ۲۰۰۶ پژوهشگران هلندی متوجه شدند انگشت کردن توی دماغ به پخش باکتریها در بدن کمک می کند. آنها در پژوهش خود که روی بیماران یک کلینیک گوش و حلق و بینی انجام شد، دریافتند که احتمال وجود باکتری استافیلوکوکوس اورئوس در بینی افرادی که انگشت توی دماغ خود می کنند به نسبت سایرین بیشتر است.

او ترجیح می داد که دماغ بنفش رنگی داشته باشد تا اینکه مجبور شود موهای بینی اش را ببیند. پزشکان معالج که در نهایت توانستند با تجویز دارو او را درمان کنند، عادت عصبی و شدید او را نمونه ای از عارضه موسوم به اختلال خود زشت انگاری تشخیص دادند.

بسیاری از ما این تصور را داریم که عادت انگشت Finger کردن در دماغ ما به احتمال زیاد یک عارضه یا اختلال آسیب شناسی نیست. جالب این است که جویدن ناخن و یا از ریشه کندن موهای دماغ جزو نمونه های بارز اختلال و وسواس فکری- عملی تلقی می شوند. اما انگشت کردن توی دماغ غالبا اینطور تلقی نمی شود.

در عین حال آنها کشف کردند که بین دوره هایی که افراد بیشتر انگشت توی دماغ می کنند و دوره های تجمع این نوع باکتری در بینی آنها یک رابطه مستقیم وجود دارد.

با در نظر گرفتن تمامی این خطرات و با توجه به اینکه انگشت کردن توی دماغ باعث انزجار اطرافیان می شود چرا ما هنوز این کار را می کنیم؟ پاسخ روشنی به این سئوال وجود ندارد. ولی همانطور که یک پژوهشگر آمریکایی اخیرا در مورد جویدن ناخن ها نوشته است، شاید دلیل این کار این است که “تمیز کردن” این عضو صورت در ما یک احساس رضایت ایجاد می کند و در عین حال سوراخ دماغ همیشه در دسترس ماست.

و یا شاید انگشت کردن توی دماغ نشانه تنبلی است. ما به جای رفتن و برداشتن دستمال کاغذی و پاک کردن بینی خود، سراغ ساده ترین راه حل می رویم و هر وقت می خواهیم بینی خود را تمیز کنیم به یاد انگشت های خود می افتیم.

با این همه باید گفت که جای خوشحالی دارد که هنوز هم برخی از پژوهشگران به مسائلی مثل انگشت کردن توی دماغ و پیامدها و ضایعات ناشی از آن توجه می کنند.

پژوهشگران موسسه بیماریهای عصبی و روانی هند در سال ۲۰۰۱ به خاطر انجام پژوهش خود در این زمینه جایزه ایگ نوبل را دریافت کردند، جایزه طنز آمیزی که هر ساله به ده موفقیت برتری اهدا می شود که ابتدا باعث خنده و سپس باعث به فکر فرو رفتن مردم می شوند.

What is the mucous membrane of the nose and what is the disease of the nose?