غلظت خون Blood concentration چیست؟ چه علائمی دارد؟ آیا همه افراد به آن مبتلا می شوند؟ آیا کودکان نیز غلظت خون دارند؟ در این بخش به علائم و علل غلظت خون این مایع حیات در بدن می پردازیم.
افزایش تعداد گلبولهای قرمز خون را، غلظت خون میگویند. اگر میزان هموگلوبین خون در آقایان بیشتر از ۱۸ و در خانمها بیشتر از ۱۶ در دسیلیتر باشد، غلظت خون گفته میشود.
پزشکان اصطلاح پلیسیتمی (polycythaemia) و اریتروسیتوز (erythrocytosi) را برای نشان دادن افزایش تعداد گلبولهای قرمز خون بهکار میبرند.
بیشتر سلولهای خون را گلبولهای قرمز تشکیل میدهند. آنها اکسیژن را به تمامی بدن میرسانند. لذا حجم اصلی آنها را هموگلوبین (پروتئین حمل کننده اکسیژن) تشکیل میدهد. تعداد گلبولهای قرمز خون بر اساس سن و جنس افراد متفاوت است. آقایان گلبولهای قرمز بیشتری از خانمها دارند و نوزادان تازه متولد شده اغلب گلبول قرمز بیشتری از بزرگسالان دارند.
افزایش تعداد گلبولهای قرمز خون و در نتیجه ایجاد غلظت خون باعث میشود جریان خون به سمت اندامهای بدن کاهش یابد و گاهی لختههای خون تشکیل میشوند.
بسیاری از افراد هنگام خون دادن، خون روشن را دلیل بر رقت آن و خون تیره را دلیل بر غلظت آن می دانند، در حالی که این تصور کاملا اشتباه است، زیرا نمیتوان غلظت خون را از راه چشم غیر مسلح تشخیص داد.
هیچگاه تیره بودن خون دلیل بر غلظت آن نیست، چون خونی که از فرد گرفته میشود از ورید است و خون وریدی به دلیل کمبود اکسیژن اغلب تیره است .
با انجام آزمایش خون (CBC) و سنجش میزان هموگلوبین، پزشک میتواند به عارضه غلظت خون پیببرد. هرگاه میزان هموگلوبین خون (درصد گلبول خون قرمز) از حد معمول بالاتر رود، غلظت خون رخ میدهد .
سن شیوع این عارضه بالای چهل سال بوده و در آقایان شایعتر است.
چه عواملی باعث غلظت خون می شود؟
بخشی از علت ابتلا به مشکل غلظت خون، زمینههای ارثی و مادرزادی است (۵ تا ۱۰ درصد موارد) ولی بیشترین علت ابتلا به غلظت خون، وجود بیماریهای ریوی و قلبی است که باعث کاهش اکسیژن در بدن میشوند.
زمانی که اکسیژن کافی به بدن نرسد، برای جبران این کمبود، گلبول قرمز بیشتری در بدن ساخته میشود و این امر باعث افزایش غلظت خون در رگها میشود.
با کمبود اکسیژن در بدن هورمونی به نام اریتروپویتین از کلیه ترشح میشود که این هورمون، مغز استخوان را برای ساخت بیشتر گلبول قرمز تحریک میکند تا بتواند کمبود اکسیژنرسانی به بافتهای بدن را با افزایش گلبول قرمز جبران کند.
اغلب افراد ساکن در مکانهایی نظیر کوهستان و ارتفاعات و یا مکانهای دچار آلودگی هوا، به دلیل کمبود اکسیژن، دچار بیماری غلظت خون میشوند.
استرس و تنهشهای عصبی یکی از عوامل بروز غلظت خون هستند. به این جهت که استرس و تنشهای عصبی باعث افزایش ترشح آدرنالین و در نتیجه بروز انقباضات عروقی میشوند بدین ترتیب پلاسمای خون به خارج عروق نشت کرده و نسبت آن به گلبول قرمز کاهش مییابد.
تعریق و اسهالهای شدید از علل بروز غلظت خون موقتی هستند.
یکی دیگر از علل مهم غلظت خون، کشیدن سیگار است با مصرف سیگار اکسیژنرسانی به خون کم شده و غلظت خون ثانویه ایجاد میشود.
در برخی افراد بهطور ارثی، هموگلوبین خونشان بهراحتی اکسیژن را به بافتها تحویل نمیدهد که در واقع به آن هموگلوبین غیر طبیعی گفته میشود که جزء علل نادر غلظت خون محسوب میشود.
بیماری bone marrow مغز استخوان، تومورهای بدخیم کلیوی و کبدی در بزرگسالان، تومورهای مخچهای در کودکان، فیبرومهای رحمی در زنان، کیستهای متعدد کلیه، kidney stone سنگ کلیه و انسداد مجاری ادراری نیز میتوانند غلظت خون را سبب شوند.
علائم داشتن غلظت خون چیست
سرخ شدن صورت
تیرگی رنگ لب بهویژه هنگام انجام فعالیتهای ورزشی
اختلالات تنفسی مثل تنگی نفس
اختلالات هوشیاری، منگی و خوابآلودگی
اختلالات بینایی مانند تاری دید
ضعف و بیحالی
سردردهای غیر طبیعی
خارش بدن بهخصوص پس از استحمام با آب گرم
برجستگی وریدهای چشم
عوارض غلظت خون کدامند؟
غلظت خون در بدن باعث کند شدن حرکت خون در قلب و رگها میشود که با گرفتگی اندامهایی نظیر دست و پا، موجب سکته مغزی یا قلبی خواهد شد.
افزایش غلظت خون در افراد مبتلا به بیماریهای ریوی، باعث آمبولی (انسداد جریان خون) ریه میشود .
زخم معده، دردهای استخوانی و در مراحل بعد نقرس و سنگ کلیوی میتواند بروز کند.
فشار خون بالا
خونریزی بینی
بزرگی کبد و طحال/ The size of the liver and spleen
درمان عامل زمینهای در صورت وجود گرفتن خون از بیمار درمانهای دارویی جهت کاهش تولید گلبولهای قرمز خون پرهیز از سیگار و هوای آلوده مصرف مایعات زیاد (مصرف حداقل روزی ۸ لیوان مایعات)
پزشکان معتقدند با نوشیدن آب کافی، غلظت خون در حد متعادل باقی میماند و مشکلاتی مانند لختهشدن خون که عاملی در بروز سکته قلبی است، بروز نمیکند زیرا کمآبی باعث افزایش غلظت خون شده و گردش خون را دچار اشکال میکند.
آلبالو و آبلیموی ترش برای رفع غلظت خون مفید است. مصرف موز نیز برای صاف کردن خون مفید است.
به طور کلی میوهها و سبزیها، به علت دارا بودن ویتامین C و فیبرهای محلول و نامحلول، باعث کاهش غلظت خون، کاهش میزان فیبرینوژن (پروتئینی که تبدیل به لخته خون میشود.) و کاهش فشار خون میشوند. بههمین علت افرادی که گیاهخوار هستند نهتنها ابتلا به سرطان روده بزرگ را از خود دور کردهاند بلکه دارای خون رقیقتر و فشار خون و فیبرونوژن پایینتری نسبت به افراد هم سن و سال خود هستند.
برای کاهش لختهشدن Blood خون از روغن جامد، روغن نارگیل، چربیهای حیوانی، گوشت قرمز، دل، قلوه مغز، پیه گاو و گوسفند به مقدار خیلی کم مصرف کنید و به جای آن از لبنیات کم چرب، ماهی، سبزی و میوهی فراوان استفاده کنید.
آلبالو
آب لیموی ترش
موز، زنجبیل، زیره و جعفری.
پیاز خام سفید شیرین (افراد دارای غلظت خون و انسداد عروقی نباید در مصرف پیاز پخته زیادهروی کنند).آلو به صورت ناشتا، خون را تصفیه میکند.
آویشن، موجب کاهش غلظت خون میشود.
اکلیل الملک (ناخنک)، موجب جلوگیری از لخته خون میشود.
انار، انگور و بید، به عنوان پالایش خون استفاده میشود.
توت سیاه، تمشک، تمبر هندی و پاپریکا (فلفل قرمز آمریکایی)، خون را رقیق میکند.
خیارسبز، خرما، خرقه، چوبه، چغندر، جنسینگ و ترشک (رومکس)، خون را تصفیه میکند.
چای ترش، جلوگیری کننده از غلظت خون میباشد.
کدو مسمایی،سیر، چوب چینی، موجب رقیق شدن خون میشود.
زیتون، دارواش (کشمش کولی) و دم اسب، جلوگیری از سفتی عروق میکنند.
کلم، کاسنی، غوره، عناب، یونجه، شنبلیله، شبدر، سیاه دانه، ریواس و زالزالک، زرشک و زغال اخته موجب تصفیه خون میشوند.
هویج، سیب و کرفس موجب باز شدن عروق میشود.
هلو، نعناع، مرزه، ماش و شلیل باعث کاهش غلظت خون میشود.
با سبک زندگی سالم و چیدمان صحیح سبد غذایی! می توانید در حفظ سلامتی خود و خانواده نقش مهمی را ایفا کنید.
دمنوش عالی برای درمان فوری غلظت خون
این گروه خون ها بیشتر در معرض دیابت هستند
علائم فشار خون بالا و پایین، خوراکی های مناسب+ اینفوگرافی