نازوب

ممکن است یکی از نزدیکان شما (همسر، فرزند و …) به اختلال دوقطبی(Bipolar character) مبتلا باشد و بخواهید به او کمک کنید اما ندانید از کجا باید شروع کنید. شاید از رفتار او نا امید و ناراحت شوید و ندانید که چه واکنشی باید نشان دهید.
با حمایت شما، او شانس درمان بیشتری پیدا می کند. راه های متفاوتی برای کمک به این افراد وجود دارد که در ادامه با آنها آشنا خواهید شد.

اختلال دوقطبی چیست؟

معمولاً، تغییرات غیرعادی در روحیه و انرژی به شکل فعالیت بیش‌ازحد و ناتوانی در انجام عملکردهای روزمره نمود پیدا می‌کند. ناتوانی ناشی از اختلال دوقطبی می‌تواند شدید باشد و منجر به آسیب روابط، شغل یا عملکرد فرد در مدرسه و حتی خودکشی شود.

اختلال دوقطبی انواع مختلفی دارد. منظور از اختلال دوقطبی:

نوع 1 وضعیتی است که فرد در آن به‌مدت دست کم یک هفته دچار یک دوره‌ی کامل شیدایی می‌شود. در این وضعیت ممکن است افسردگی را هم تجربه کند یا نکند. ممکن است علائم شیدایی آنقدر شدید باشد که فرد به بستری شدن نیاز پیدا کند.

اگر فرد درحال حاضر یا درگذشته دچار یک دوره هیپومانیا شده باشد، که حالت خفیف‌تر شیدایی است و حداقل چهار روز متوالی طول می‌کشد، و درحال حاضر یا در گذشته یک دوره افسردگی عمده را نیز تجربه کرده باشد، اختلال دوقطبی نوع 2 رخ داده است. به تغییر مکرر روحیه از هیپومانیا به افسردگی طی دست کم دو سال در بزرگسالان، اختلال خلقی یا خلق ادواری می‌گویند.
به‌گفته‌ی سازمان ملی سلامت روان، 4.4 درصد از بزرگسالان ایالت متحده در مقطعی از زندگی دچار اختلال دوقطبی می‌شوند. بسامد بروز این اختلال در زنان و مردان یکسان است و متوسط سن بروز آن 25 سالگی تخمین زده شده است. با این حال، ممکن است اختلال دوقطبی از کودکی آغاز یا در اواخر عمر ظاهر شود.
اختلالات دوقطبی معمولا بیماریهای مزمنی هستند و فرد باید تا پایان عمر تحت نظارت باشد. بیش از 90 درصد از کسانی که دچار یک دوره شیدایی می‌شوند، باز هم دوره‌های شیدایی یا افسردگی را تجربه می‌کنند.
علائم اختلال دوقطبی
نوسانات خلقی
نوسانات خلقی، با شدت کم یا زیاد، یکی از اصلی ترین علائم اختلال دو قطبی است. در نظر داشته باشید که بسیاری از افراد به دلیل هورمون ها یا عوامل دیگر نوسانات خلقی را تجربه می کنند. هنگامی که تغییرات خلقی بدون علت فیزیولوژیک باشد و مکرر باشد و در خواب و فعالیت های روزانه تداخل ایجاد کند، ممکن است نشانه ای از اختلال دو قطبی باشد (وین، 2010).
2. چرخه های افسردگی
اکثر مبتلایان به اختلال دوقطبی چرخه های شیدایی و افسردگی را تجربه می کنند. علائم دوره افسردگی عبارتند از: احساس غم، گناه، بی فایده بودن یا درماندگی، عدم تمایل به فعالیت هایی که قبلاً از آن لذتبخش بود و حتی افکار خودکشی (انجمن روانپزشکان آمریکا ، 2017). بسیاری از افراد که این نشانه ها را دارند به غلط اختلال افسردگی تشخیص داده می شوند (انستیتوی ملی بهداشت روان، 2020).
با این حال، دوره های افسردگی همیشه نشانه ای از اختلال دو قطبی نیست. برخی از مبتلایان به اختلال دو قطبی دوره های شدید جنون دارند اما هیچ دوره افسردگی ندارند (انستیتوی ملی بهداشت روان، 2020). اگر علائم افسردگی برای چند هفته اتفاق بیفتد و به طور متناوب با دوره های شیدایی همراه باشد، به احتمال زیاد نشانه ای از اختلال دوقطبی است.
3. رفتار پرخطر
در طول دوره های جنون، افراد مبتلا به اختلال دو قطبی بیشتر از افراد معمولی درگیر رفتارهای پرخطر هستند. مطالعه ای که توسط محققان بخش روانپزشکی دانشگاه آکسفورد انجام شده است، نشان می دهد که افراد مبتلا به اختلال دو قطبی در یک شبیه سازی رایانه ای نسبت به گروه کنترل که اختلال دوقطبی نداشتند، در رفتارهای پرخطر شرکت می کردند.
برخی از نمونه های تصمیمات خطرناک که توسط افراد دارای اختلال دوقطبی گرفته می شود عبارتند از: تفریح با پول (خرج کردن، سرمایه گذاری ریسک پذیر، قمار)، اقداماتی که می تواند خود و دیگران را به خطر بیاندازد (رانندگی بی پروا)، یا تصمیمات ضربه ای که می تواند هزینه های شغلی و اجتماعی داشته باشد یا روابط شخصی بی پروا مانند رفتارهای جنسی پرخطر (وین، 2010 و مؤسسه ملی بهداشت روان، 2020).
4. دوره های چند کاره / انرژی زیاد
در دورهایی، افراد مبتلا به اختلال دو قطبی ممکن است ناگهان برنامه هایی برای انجام دادن برنامه ریزی کنند که از توان آنها خارج است. (انجمن روانپزشکی آمریکا ، 2017). از آنجا که مبتلایان به اختلال دو قطبی II دوره های کمتری از هیپومانیا را تجربه می کنند، ممکن است متوجه افزایش انرژی خود نشوند، اما افرادی که آنها را می شناسند می توانند این رفتار را مشاهده کنند (گراند، 2016).
5. خودبزرگ بینی
انجمن روانپزشکی آمریکا اعتماد به نفس شدید را از علائم اختلال دوقطبی ذکر کرده است (2017). انجمن روانشناسی آمریکا (APA) احساس اهمیت زیاد را “یک احساس اغراق آمیز از بزرگی، اهمیت و توانایی یک فرد” تعریف می کند. در حالی که خودبزرگ بینی در سایر اختلالات روانی مانند اختلال شخصیت خودشیفته زیاد است، اما می تواند نشانه ای از اختلال دوقطبی نیز باشد.
6. صحبت کردن سریع
مبتلایان به اختلال دوقطبی، ممکن است سریعتر یا بلندتر از حد طبیعی صحبت کنند. در طی یک دوره جنون، افراد مبتلا به اختلال دوقطبی همچنین ممکن است از الگوهای نامنظم گفتار مانند قطع کردن یهویی در وسط گفتگو یا صحبت بیش از حد استفاده کنند (انجمن روانپزشکی آمریکا ، 2017).
7. مشکل تمرکز
مشکل در تمرکز می تواند نشانه ای از اختلال دوقطبی در هر دو دوره شیدایی و افسردگی باشد. در طول قسمت های افسردگی، کمبود انرژی ممکن است باعث مشکل تمرکز شود و در طول دوره های شیدایی، انرژی بیش از حد باعث پرت شدن حواس وی شود (انجمن روانپزشکی آمریکا ، 2017).
8. تحریک پذیری زیاد / آشفتگی
تحریک پذیری یکی دیگر از علائم اختلال دو قطبی است. کارشناسان بهداشت روان همچنان تحقیق می کنند که آیا تحریک پذیری شدید در کودکان برای تشخیص آنها برای اختلال دوقطبی کافیست یا خیر، اما قطعا وقتی تحریک پذیری و اضطراب با سایر علائم رخ می دهد، به احتمال زیاد علائم اختلال دوقطبی هستند (وین ، 2010).
9. خواب نامنظم
در کنار سایر علائم، مشکل در خوابیدن یا خوابیدن بیش از حد ممکن است علائم اختلال دو قطبی باشد. در طول دوره های جنون، افراد مبتلا به اختلال دوقطبی ممکن است کمتر از حد معمول بخوابند، اما باز هم بعد از تنها چند ساعت خواب بسیار پر انرژی هستند (انستیتوی ملی بهداشت روانی، 2020). در یک دوره افسردگی، افراد مبتلا به اختلال دو قطبی ممکن است بیشتر بخوابند و باز هم احساس خستگی کنند.
10. تغییر در اشتها
افراد مبتلا به اختلال دو قطبی ممکن است در دوره های شیدایی، لاغر شوند، زمانی که بدن با کمبود خواب و غذا مواجه باشد (انستیتوی ملی بهداشت روانی، 2020). اگرچه بسیاری از عوامل، از جمله داروها، می توانند منجر به از دست دادن اشتها شوند، اگر این علائم همراه با علائم دیگر رخ دهد، می تواند نشانه ای از اختلال دوقطبی باشد. براساس اعلام انستیتوی ملی بهداشت روانی، افراد مبتلا به اختلال دوقطبی ممکن است در طول دوره های افسردگی (2020) افزایش اشتها را تجربه کنند.
در نهایت اختلال دوقطبی طیفی است که همه افراد را کمی متفاوت تحت تأثیر قرار می دهد: یک فرد مبتلا به اختلال دوقطبی ممکن است هر ده علائم را داشته باشد ، در حالی که شخص دیگری فقط ممکن است چند علائم را تجربه کند.
روشهای کمک به بیمار دوقطبی
گاهی به صحبت های او فقط گوش کنید
شاید دوست داشته باشید به دیگران بگویید چطور مشکلشان را حل کنند اما گاهی فقط باید شنونده باشید. گاهی عزیزانتان فقط می خواهند به حرفهای شان گوش کنید و نیازی به نظر شما ندارند.
در عوض به آن ها بگویید که همیشه هستید و هر وقت بخواهند می توانند با شما صحبت کنند. شاید همیشه تمایلی به حرف زدن نداشته باشند، اما بودن شما آن ها را دل گرم می کند.
بیمار مبتلا به دوقطبی را به پیگیری درمان تشویق کنید
یادتان باشد که بیماران دوقطبی می توانند زندگی موفق و کاملی داشته باشند. به همسرتان بگویید که این اختلال مشکل بزرگی نیست و می تواند جلوی آن بایستد.
او را تشویق به ادامه روند درمان خود و مراجعه به روانشناس و روانپزشک کنید.
با فرد مبتلا به دوقطبی وقت بگذرانید
با هم به سینما و کافه بروید و در پارک قدم بزنید. ارتباط اجتماعی، مخصوصا در شرایطی که همسرتان افسرده باشد، اهمیت بسیار زیادی دارد. ممکن است او خودش را منزوی کند و مشکلش شدید تر شود.
حتی اگر دعوت شما را رد می کند باز هم تلاش کنید. با این کار متوجه می شود که برایتان مهم است. احتمالا کم کم به تلاشتان واکنش مثبت نشان می دهد و از شما تشکر می کند.
در درمان دوقطبی او شریک شوید
اجازه ندهید عزیزتان به تنهایی فرایند درمان را طی کند. حمایت شما به موفقیت درمان او کمک می کند. به هر شکلی که دوست دارد با او همراهی کنید. می توانید در کار های زیر به او کمک کنید:
• پیدا کردن روانپزشک و روانشناس خوب
• وقت گرفتن و مراجعه به رواندرمانگر
• دنبال کردن برنامه ی درمان
پیشنهاد می کنم این مقاله را هم مطالعه کنید: اختلال دوقطبی چیست؟
او را به مصرف داروهایش تشویق کنید. ممکن است با بهتر شدن و یا به دلیل عوارض جانبی، مصرف دارو را قطع کند. اگر دارو او را اذیت می کند، از روانپزشک بخواهید داروی دیگری را جایگزین کند.
در برابر رفتارهای بیما دوقطبی آرامش خودتان را حفظ کنید
ممکن است همسر شما در طول دوره ی شیدایی، عجیب و وقیحانه رفتار کند و یا در طول افسردگی، حساس و بد اخلاق شود.
یادتان باشد که در این زمان ها او واقعا خودش نیست و نشانه های بیماری باعث بروز رفتارهای نامناسب می شوند. پس آرامش خود را حفظ کنید و به این رفتارها واکنش نشان ندهید.
حواستان به شروع نشانه های دوره شیدایی باشد
گاهی تشخیص نزدیک شدن به دوره ی شیدایی برای همسرتان سخت است. شاید بگوید خوب است اما شما باید مراقب نشانه های اختلال باشید. نشانه های شیدایی شامل موارد زیر است:
• کم خوابیدن
• زیاد و سریع حرف زدن
• انجام دادن کارهای خطرناک مثل رانندگی با سرعت زیاد یا ولخرجی کردن
اگر متوجه نزدیک شدن دوره ی شیدایی شدید، می توانید از روانپزشک برای پیش گیری از شروع دوره کمک بگیرید.
به بیمار دوقطبی برنامه منظم بدهید.
یک برنامه ی منظم می تواند به ثبات خلقی همسرتان کمک کند. استراحت بسیار مهم است زیرا مختل شدن خواب می تواند آغازگر نشانه ها باشد. او را به خوابیدن و بیدار شدن در ساعات مشخص تشویق کنید.
به کاهش استرس بیمار دوقطبی کمک کنید
عوامل استرس زا مانند از دست دادن شغل می توانند آغازگر نوسانات خلقی باشند. شما نمی توانید عزیزتان را از تمام اتفاقات پر استرس دور کنید اما می توانید برای مقابله با استرس به او کمک کنید.
او را به ورزش کردن تشویق کنید، با هم به کلاس یوگا بروید. این کار به هر دوی شما برای مقابله با چالش های اختلال دوقطبی کمک می کند.
در انجام برخی از کارهای روزمره به او کمک کنید.
حتی کارهای ساده و روزمره هم برای یک فرد مبتلا به اختلال دوقطبی سخت به نظر می رسد. از او بپرسید که چطور می توانید به او کمک کنید. اگر برای خودتان غذا می پزید، برای او هم غذا بپزید و به خانه اش ببرید.
از خودتان نیز مراقبت کنید
حضور یک فرد دوقطبی در زندگی تان می تواند بسیار سخت باشد. ممکن است شما به عنوان مراقب، افسرده یا بیمار شوید. اگر به نیازهای خودتان توجه نکنید، خسته خواهید شد. سعی کنید برای خودتان نیز زمان مشخصی را در نظر بگیرید. نقاشی بکشید، به موسیقی گوش دهید، یا کاری که دوست دارید را انجام دهید. با دوستان خود تفریح کنید و احساس گناه نکنید. اگر حالتان خوب نباشد نمی توانید از عزیزتان مراقبت کنید.