نازوب

خیلی از مادر هایی که تازه زایمان کرده اند اطلاعات دقیقی از واکسن نوزاد و مراقبت بعد از آن Baby vaccination and aftercare ندارند و حتی نمیدانند که واکسن برای چه بیماری هایی است. واکسن دوماهگی از نوزادان در مقابل چندین بیماری خطرناک محافظت می کند و با نام های پنج گانه و پنتاوالان Five and Pentavalan نیز شناخته می شود. و، واکسن خوراکی فلج اطفال است. اگر شما نگران واکنش های نوزادتان بعد از واکسن هستید و نیاز به اطلاعات دقیق تری دارید با ما همراه باشید.

ریز تا درشت نکات واکسن 2 ماهگی نوزاد و مراقبت بعداز آن

واکسن چیست؟

فراورده های میکروبی یا ویروس های ضعیف شده مولد بیماری یا میکروب ضعیف شده را واکسن می نامند. بعد از تزریق واکسن، بدن ماده ای به نام پادتن می سازد که کودک را در برابر آن بیماری مصون می سازد.
وظیفه هر پدر و مادری است که فرزند خود را در برابر بیماری هایی که واکسن آن ها ساخته شده است واکسینه نماید.

مکانیسم عملکرد واکسن دو ماهگی در نوزادان

واکسن‌ها از باکتری‌ها و یا ویروس‌های ضعیف شده یا کشته شده که باعث ایجاد بیماری‌های خاصی می‌شوند، ساخته شده‌اند. در موقع تزریق یا خوردن این واکسن‌ها، سیستم ایمنی بدن شروع به تولید آنتی بادی می‌کند و به آن ویروس‌های ضعیف شده حمله می‌کند. این آنتی بادی‌ها به طور دائم در بدن فعال می‌مانند و برای مقابله با بیماری‌ها آماده هستند

برنامه واکسيناسيون کودکان

واکسيناسيون کودکان طبق برنامه اي خاص انجام مي شود زمان بندي آن به اين شرح است:

بدو تولد: ب ث ژ، قطره فلج اطفال، هپاتيت ب

دو ماهگي: ثلاث، قطره فلج اطفال، هپاتيت ب

چهار ماهگي: ثلاث، قطره فلج اطفال Three, polio drops

شش ماهگي: ثلاث، قطره فلج اطفال، هپاتيت ب

يک سالگي: ام ام آر (ويروس ضعيف شده سرخک، اوريون و سرخجه)

شرح مختصري درباره واکسن هاي مذکور:

اولین واکسن های ضروری بعد از تولد و قبل از مرخص شدن نوزاد از بیمارستان انجام می شود، بعد از تزریق واکسن برخی کودکان ممکن است تب کنند.

واکسن (ب ث ژ): اين واکسن با استفاده از باکتري ضعيف شده سل عليه اين بيماري ساخته شده است که به صورت زيرجلدي در ناحيه فوقاني بازو در بدو تولد تزريق مي شود.

واکسن ثلاث (ديفتري، کزاز، سياه سرفه): اين واکسن با استفاده از باکتري کشته شده سياه سرفه و سموم باکتري هاي ديفتري کزاز ساخته مي شود. ديفتري، کزاز و سياه سرفه بيماري هاي خطرناکي است که مي تواند موجب مرگ يا عوارض شديد شود.

قطره فلج اطفال خوراکي: واکسن فلج اطفال يک بيماري حاد ويروسي است که مي تواند منجر به فلج دائم دسته اي از عضلات بدن شود.

واکسن دوگانه اطفال (ديفتري، کزاز): اين واکسن مشابه واکسن دوگانه بزرگسالان است با اين تفاوت که دوز ديفتري آن بيشتر است.

واکسن ام ام آر (سرخک، سرخجه، اوريون): علايم بيماري سرخک عبارت است از تب بالا و چند روزه همراه با آب ريزش بيني، التهاب ملتحمه چشم و جوش هايي که بعد از شروع تب ظاهر مي شود.

واکسن هپاتيت ب: واکسن هپاتيت ب ( که از طريق خون يا مادر به جنين و ارتباط جنسي) منتقل مي شود، در برنامه واکسيناسيون قرار دارد. از جمله عوارض تزريق واکسن مي توان به درد، قرمزي، سردرد و کسالت اشاره کرد.

انواع واکسن دو ماهگی

– واکسن دو ماهگی DTAP

برای حفاظت بدن از بیماری‌های دیفتری، کزاز، سیاه سرفه این واکسن در شش مرحله به نوزاد تزریق می‌گردد. اولین مرحله تزریق، در سن دو ماهگی است.

– واکسن هپاتیت B

واکسن هپاتیت B، یکی از واکسن‌های کودکان است که اولین دوز آن در بدو تولد خواهد بود و دوز دوم آن باید در واکسن دو ماهگی تزریق شود. واکسن هپاتیت B از فرزندتان در برابر ویروس هپاتیت B که می‌‌تواند باعث صدمه و آسیب به کبد و حتی مرگ منجر می‌شود،‌ محافاظت می‌کند.

– واکسن هیب؛ Hib

این واکسن برای محافظت در برابر هموفیلوس آنفلوانزای Haemophilus influenzae نوع B که می‌تواند به مننژیت،‌ ذات‌الریه و التهاب اپیگلوت منجر شود و طی چند نوبت در دو ماهگی؛ به عنوان بخشی از واکسن پنج‌گانه، در چهار ماهگی، در شش ماهگی و بین ۱۲ و ۱۵ ماهگی تزریق می شود

– واکسن دو ماهگی PVC

این واکسن بدن نوزاد را در برابر بیماری‌هایی که ناشی از پنوموکوک است محافظت می‌کند. بیماری‌هایی که ناشی از پنوموکوک می‌باشد مننژیت یا سرسام، ذات الریه و یا سینه پهلو و عفونت گوش می‌باشد.

– واکسن IPV و OPV

واکسن خوراکی فلج اطفال که به قطرۀ فلج اطفال یا OPV شناخته می‌شود حاوی ویروس زنده و ضعیف‌شده است. OPV در ايجاد ايمنی عليه ويروس فلج اطفال بسيار مؤثر است.

با این حال، دريافت آن در موارد نادری منجر به فلج می شده است. اما نوع تزريقی واکسن یا همان IPV، حاوی ویروس غیرفعال‌شده یا به اصطلاح کشته‌شدۀ فلج اطفال است.

واکسن تزریقی فلج اطفال معمولاً در چهار ماهگی برای کودکان تزریق می‌شود و دادن قطرۀ خوراکی فلج اطفال به کودک در زمان‌های زیر انجام خواهد شد:

بدو تولد

دو ماهگی

چهار ماهگی

شش ماهگی

۱۸ ماهگی

بین چهار تا شش سالگی

چه کودکانی نباید واکسن بزنند؟

• اگر کودک شما سرماخورده است، مشکلی برای واکسیناسیون او وجود ندارد اما اگر خیلی مریض باشد ممکن است پزشک صبر کند. حتما اطمینان حاصل کنید که پزشک پیش از انجام واکسیناسیون می‌داند فرزند شما بیمار است.

• کودکانی که مبتلا به سرطان یا برخی مشکلات سیستم ایمنی Immune system problems هستند نباید واکسن‌هایی مانند واکسن آنفلوآنزا، آبله مرغان و MMR را دریافت کنند. بنابراین پزشک باید وضعیت سلامت کودک را بداند.

• اگر فرزند شما واکنش آلرژیک شدید نسبت به واکسن‌ قبلی داشته نباید دوباره آن را دریافت کند. حتی اگر کودک نسبت به موادی مانند تخم مرغ، ژلاتین و برخی انواع آنتی‌بیوتیک‌ها حساسیت داشته باشد نباید واکسن دریافت کند.

اگر کودک را واکسینه نکنید

اگر کودک را واکسینه نکنید در معرض بیماری‌های جدی و کشنده قرار خواهد گرفت. اگر فرزندتان بیمار شود می‌تواند میکروب را به دیگر نوزادان و کودکانی که هنوز واکسن را دریافت نکرده‌اند یا اصلا نمی‌توانند واکسن بزنند، منتقل کنند. به یاد داشته باشید که پزشک شما می‌خواهد که فرزند شما سالم و ایمن باشد و اگر نگرانی درباره دریافت واکسن وجود دارد بهتر است با او مشورت کنید. به این ترتیب بهترین تصمیم را می‌توانید برای کودک بگیرید.

عوارض واکسن دو ماهگی و اقدامات بعد از آن

اثرات جانبی واکسن دو ماهگی معمولا” خفیف و کوتاه مدت هستند و تقریبا” نیمی از کودکان دچار آن می شوند. میزان این اثرات جانبی در کودکان مختلف، متفاوت است، و دربعضی از کودکان بیشتر است و در بعضی کمتر است.

– تب خفیف بعد از تزریق واکسن دو ماهگی

درنوزدان کوچکتر از سه ماه تب نباید بیشتر از 38.3 درجه سانتی گراد شود و در کودکان بین 3 و 6 ماه از 38.8 سانتی گراد بیشتر نشود. در صورت بالاتر رفتن تب به پزشک مراجعه کنید.

در بیشتر نوزادان تب و درد ناشی از واکسن حداکثر 3 تا 4 روز طول می کشد وغالبا” بعد از 24 ساعت روند نزولی دارد.

می‌توانید از استامینوفن برای کاهش تب بعد ار واکسن دو ماهگی استفاده کنید. استامینوفن می‌تواند هر4 تا 6 ساعت و حداکثر 5 بار در 24 ساعت مصرف شود. میزان دوز مصرف استامینوفن بسته به وزن نوزاد متغیر است و معمولا میزان آن دو برابر وزن نوزاد است. دریافت مایعات فراوان، پاشویه و پوشیدن لباس‌های خنک نیز به کاهش تب بعد از واکسن دو ماهگی کمک می‌کند.

– حساسیت، قرمزی و درد در محل تزریق واکسن دو ماهگی

این عارضه یک واکنش حساسیتی است که به صورت ورم، درد، حساسیت در محل تزریق، سفتی عضله محل تزریق و حتی گاهی تخریب اندک بافت محل تزریق رخ می‌دهد. این عارضه نیاز به درمان خاصی نداشته و خود‌به‌خود برطرف می‌‌شود.

– سفت شدن جای تزریق واکسن دو ماهگی

گاهی بعد از زدن واکسن جای آن سفت می شود که معمولا بعد از دو ماه از تزریق واکسن رفع میشود. برای کاهش احتمال سفت شدن جای واکسن Tightening of the vaccine و درمان آن میتوانید از کمپرس سرد هر دو ساعت یک بار به مدت 15 دقیقه استفاده کنید. استفاده از کمپرس سرد تا دو روز بعد از واکسیناسیون، به کاهش سفتی-شدن جای واکسن دو ماهگی کمک می‌کند.

– بی قراری بعد از واکسن دو ماهگی در نوزادان

یکی دیگر از عوارض واکسن دو ماهگی، گریه و بی قراری در نوزادان است.

عوارض واکسن دو ماهگی که شیوع کمتری دارند عبارتند از:

– استفراغ

– خواب آلودگی

– بی اشتهایی و عدم تمایل به شیرخوردن

– سردرد

– اسهال و دردعضلانی

در صورت بروز هر یک از علائم بالا در مدت زمان طولانی باید سریعا با پزشک متخصص اطفال تماس بگیرید.

موارد احتیاط و ممنوعیت واکسن پنجگانه دو ماهگی:

از ان جایی که اولین دوره دریافت واکسن پنجگانه یا پنتاوالان در دو ماهگی است و یکی از اجزای تشکیل دهنده واکسن دو ماهگی واکسن سیاه سرفه است. که بعضی کودکان نسبت به آن واکنش‌های زیر را نشان می‌دهند:

– تب بالای 40 درجه در طی 48 ساعت بعد از تزریق واکسن

– تشنج در طی 72 ساعت بعد از تزریق واکسن

– گریه مداوم بیش از 3 ساعت در طی 48 ساعت بعد از تزریق واکسن

– واکنش کلاپس هیپوتونیک در طی 48 ساعت بعد از تزریق واکسن، کلاپس هیپوتونیک، شامل کاهش قدرت عضلانی، کاهش سطح هوشیاری، رنگ‌پریدگی و یا کبود شدن صورت کودک در طی 48 ساعت بعد از واکسیناسیون است.

هیچ کدام از موارد فوق ممنوعیتی برای دریافت نوبت های بعدی واکسن سیاه سرفه که همان واکسن سه گانه و پنجگانه است ایجاد نمیکند.

امّا! درصورت بروز کما و کاهش سطح هوشیاری در طی 7 روز پس از تزریق واکسن دو ماهگی (خصوصاً اگر علت مشخص دیگری برای آن پیدا نشود.) دریافت دوز بعدی واکسن‌های سه گانه و پنج گانه ممنوع است. باید با مشورت پزشک متخصص به‌جای آن‌ها واکسن دوگانه تزریق شود.

واکنش آنافیلاکسی یکی دیگر از انواع واکنش‌های حساسیتی پس از تزریق واکسن است. واکنش آنافیلاکسی شامل کهیر، خارش، تنگی نفس، تب، ورم صورت یا کل بدن، کاهش فشار خون، شوک Lower blood pressure, shock یا در موارد کنترل نشده مرگ است. این واکنش معمولاً نیم ساعت بعد از تزریق واکسن دو ماهگی رخ می‌دهد. سابقه واکنش حساسیت آنافیلاکسی نسبت به واکسن یا یکی از اجزای آن از موارد قطعی منع واکسن است.

نکاتی در مورد واکسن فلج اطفال، جز دوم واکسن دو ماهگی:

• برای دریافت واکسن خوراکی فلج اطفال شیردهی به نوزاد را متوقف نکنید.

• در صورتی که نوزاد پس از دریافت قطره فلج اطفال در کمتر از 30 دقیقه استفراغ کرد باید مجددا به او قطره داده شود.

• اگر کودک دریافت کننده واکسن فلج اطفال خوراکی به اسهال مبتلا بوده باشد باید در کمتر از یک ماه مجددا دوز اضافی واکسن را دریافت کند.

موارد ممنوعیت مصرف واکسن فلج اطفال خوراکی

در موارد زیر استفاده از واکسن فلج‌اطفال خوراکی ممنوع بوده و باید به‌جای آن از واکسن فلج اطفال تزریقی استفاده شود:

• ابتلا به عفونت HIV علامت‌دار

• بیماری نقص ایمنی شدید

• کودکانی که بیماری های ضعف سیستم ایمنی مبتلا هستند و تحت درمان داروهای شیمی درمانی و کورتون ها قرار دارند

• مبتلایان به لوسمی، لنفوم و یا سایر سرطان‌ها Lymphoma or other cancers

• کودکان تحت درمان با رادیوتراپی

• حضور فردی در منزل که مبتلا به بیماری های نقص ایمنی است

8 مورد از بهترین پوشاکی که می توان برای سیسمونی نوزاد متولد زمستان تهیه کرد

راهکارهای طلایی و مؤثر برای رفع زردی نوزاد

بیماری های شایع نوزادان بعد از تولد

علل مهم بی قراری نوزاد+ ترفندهای مراقبت

Small to large tips of the 2-month-old baby vaccine and aftercare