کودکان باهوش ما ممکن است یک سری ویژگی هایی از خود نشان بدهند که ما از استعداد و هوش بالای آنها Their high talent and intelligence بی خبر باشیم و خیلی راحت از کنارشان بگذریم. ما باید این ویژگی ها را بدانیم تا بتوانیم بیشتر به کودکمان کمک کنیم در این بخش از نازوب نشانه و ویژگی های کودکان باهوش را خواهیم گفت با ما همراه باشید.

ویژگی نوزادان باهوش

نوزادی که بهره هوشی بالایی دارد قادر است از ماه پنجم تولد خوشحالی، ناراحتی، اضطراب و استرس را بیش از ديگر نوزادان از لحن و صورت پدر و مادرش بخواند. بدین ترتیب باید مواظب باشید که درحضور این نوزادان از ابراز احساسات منفی و غمگینانه خودداری کنید.

به طور رایج نوزادان از ۹ ماهگی قابلیت تقلید از اطرافیان Ability to imitate those around خویش را دارند. ولی نوزادان باهوش امکان دارد از ۸ ماهگی این رویه را پیش بگیرند. به این ترتیب باید بدانید که نوزادان با چشمانشان رفتارهای شما را اسکن ميکنند و رفتارهایی شبیه شما نمایش می دهند. در این سن و سال است که نوزادان علاقه زيادي به تماشای خود در آیینه دارند.

نوزادان باهوش در قیاس با ديگر نوزادان عکس العمل های هیجان انگیزتری در در برابر موسیقی نشان می دهند. آنها با گوش دادن موزیک های ریتمیک دست، پا و سر خویش را تکان می‌دهند و غالبا بدون هیچ پیش زمينه اموزشی حرکات موزون از خود نشان می دهند.

یادگیری زبان در نوزادان باهوش معمولاً در ۱۵ ماهگی اتفاق می افتد. آنها در این سن قابلیت یادگیری دستور زبان و گرامر را دارند و گاهی میتوانند یکی دو ماه زود تر از دیگر نوزادان با کاربرد کلمه ها اشنا شوند و از آنها استفاده کنند.

ویژگی کودکان باهوش

▪ دامنه لغات پیشرفته:

اینکه بچه زود به صحبت بیاید تنها نمی تواند علامت نبوغ و استعداد A sign of genius and talent وی باشد، ولی درصورتی که وی از لغات و جملات پیشرفته بهره بگیرد، احیانا به همان باهوشی است که فکرش را می کنید. یک بچه ۲ ساله عادی میتواند جمله ای مثل« یک سگ آنجاست» را به زبان بیاورد ولی یک بچه نابغه این جمله را ميگويد: « یک سگ قهوه ای در حیاط پشتی است و دارد گل ها را بو می کند.»

▪ فهم مفاهیم پیچیده:

بچه های بسیار باهوش میتوانند مضامین پیچیده را درک کنند، از روابط مختلف سر در بیاورند و انتزاعي فکر کنند. آن ها مشکلات را عمیقا درک می کنند و به راهکار ها می اندیشند.

▪ توجه به جزئیات:

یک بچه نابغه شوق فراوانی نسبت به جزئیات نشان می دهد. کودکان بزرگتر امکان دارد بخواهند در مورد جزئیات و نحوه عملکرد یک ابزار اطلاعاتی داشته باشند ولی یک بچه خردسال نابغه میتواند یک اسباب‌بازي را دقیقا سر جای خود قرار دهد و درصورتی که چیزی در جای اصلی خود قرار نگرفته باشد، متوجه می شود.

▪ طيف وسیع علاقه مندی ها:

بچه ها پراستعداد به مباحث گوناگونی علاقه نشان می دهند. یک ماه امکان دارد از دایناسور ها خوش شان بیاید و ماه بعد به سراغ موضوعات فضایی و… بروند.

▪ حفظ اطلاعات:

اصطلاح «این گوش در و آن گوش دروازه» در خصوص بسياري از بچه ها صدق ميکند و کودکانی که جز این دسته نیستند، قادر به حفظ دامنه گسترده ای از داده ها بوده و میتوانند بعد ها هم آن ها را بخاطر بیاورند. من جمله نمونه های مشاهده شده در این زمينه میتوان به بچه ۶ ساله ای اشاره نمود که بعد از یک گردش تفریحی در موزه فضایی توانست یک راکت فضایی را دقیقا به تصویر بکشد.

▪ ارتباطات ضعيف در کودک باهوش:

یک کودک نابغه معمولاً برقراری رابطه با هم کلاسی هایش را کار دشواری می داند. بچه های باهوش معمولاً از نشستن در کلاس درس خوششان نمی آید، برای این که بودن در چنين کلاسی با درس های ساده را بی فایده و خسته کننده ميدانند و بیش تر به دنبال حرف زدن با اشخاص بزرگتر از خویش هستند. شما میتوانید به بچه خود کمک کنید تا با اشخاص مختلف با هر سنی به آسانی رابطه برقرار کنند و مهارت های اجتماعي را به آن ها اموزش دهید.

▪ استعداد در زمينه هنر و موزیک:

کودکانی که استعداد غیرعادی در زمينه هنر و موسیقی از خویش نشان می‌دهند اکثر پراستعداد و نابغه هستند. کودکانی که با رعایت پرسپکتیو( تناسب دور و نزديک) نقاشی می کشند، کارشان عالی است یا فهم بالایی از رشته های مختلف هنري Different artistic disciplines دارند، در زمره بچه ها پراستعداد قرار می گیرند.

▪ ذهن عالی و قدرتمند:

برخی از بچه ها بااستعداد میتوانند وقایعی را از قبل( زمان کودکی) خویش به یاد بیاورند. به عنوان مثال یک بچه ۲ ساله نابغه امکان دارد حادثه ای را که در ۱۸ ماهگی براي وی روی داده به یاد بیاورد.

▪ قابلیت خواندن و نوشتن در سنین پائین:

درصورتی که بچه شما بطور غريزي باهوش باشد، احیانا خيلي زود بدون اینکه اموزش رسمی دیده باشد، قابلیت خواندن و نوشتن را پیدا می کند.

▪ بچه نابغه پشتکار و اراده زيادي دارد:

کودکان نابغه معمولاً در انجام وظایفی خاص پشتکار و اراده دارند و تا آنرا تمام نکرده اند دست از سر آن بر نمی دارند. یکی از متخصصان ميگويد :« کودکان باهوش تمرکز بسيار بالایی دارند، هنگامی که وظیفه ای به این بچه ها محول ميشود تا آنرا با موفقیت به پایان نرسانده اند دست از آن نمی کشند، تلويزيون، بازي های ویدیویی و شبکه های اجتماعي هم نمی تواند تمرکز آن ها را به هم بزند.»

▪ تمرکز بالا و طولاني‌مدت:

بچه ها را با بی دقتی و بی توجهی می شناسند ولی گروه نابغه میتوانند به مقطع طولانی تمرکز خویش را حفظ کنند.

علائم کم توانی ذهنی کودک

– کارکرد ذهنی پایین تر از حد میانگین جامعه

هوش یا کارکرد ذهنی به قابلیت ذهنی افراد در یادگیری، استدلال کردن، تصمیم گیری، حل مسئله، برنامه ریزی، تفکر انتزاعی، درک انگاره های پیچیده، قضاوت، درک امور زندگی و قابلیت های دیگر Understand life and other capabilities این چنینی گفته می شود. هرچه هوش فرد پایین تر باشد توانایی او در قابلیت هایی که گفتیم، مثل یادگیری، کمتر خواهد بود.

بهره هوشی یا آی کیو با تست های خاصی سنجیده می شود. میانگین نمره بهره هوشی افراد در جهان ۱۰۰ می باشد و بیشتر مردم بهره هوشی ای بین ۸۵ تا ۱۱۵ دارند. افرادی که بهره هوشی بالاتر از این مقدار دارند افراد با هوش برتر و افرادی هم که بهره هوشی شان از این مقدار پایین تر است، افراد دیرآموز ( با بهره هوشی بین ۷۰تا۹۰ ) و کم توان ذهنی ( پایین تر از ۷۰-۷۵ ) شمرده می شوند.به طور کلی شخصی که نمره بهره هوشی اش کمتر از ۷۰-۷۵ باشد کم توان ذهنی یا عقب مانده ذهنی شمرده می‌شود.

– مشکل یا کمبود در رفتارهای سازشی

این رفتار ها در واقع مهارت های لازم برای زندگی روزمره هستند. مثلا لباس پوشیدن، آماده کردن یک وعده غذایی، رفتن به مدرسه یا سر کار، تمیز کردن اتاق یا خانه، حرف زدن موثر با دیگران و هر مهارت دیگری که فرد جهت انطباق پیدا کردن با محیط دور و برش یاد میگیرد و انجام می دهد. از آنجایی که این رفتارها در طی رشد فرد و از دوران کودکی تا بزرگسالی به تکامل میرسند، بسته به سن فرد، رفتارهایی را که سنش اقتضا می کند باید از او انتظار داشته باشیم نه بیشتر!

کودک یا فرد کم توان در انجام این رفتار ها به شکل کارآمد مشکل دارد و کفایت مندی لازم را در انجام این رفتارها از خود نشان نمی دهد. همچنین ممکن است این کودکان رفتارهای نامناسبی هم مثل خودآزاری و پرخاشگری داشته باشند. یا اینکه کنترلشان روی بعضی رفتارهایشان کم باشد و باعث اذیت دیگران شود.

کودکی که حداقل در دو مورد از حیطه های رفتارهای سازشی یا انطباقی محدودیت داشته باشد. این حیطه ها شامل مواردی چون برقراری ارتباط با دیگران، زندگی در منزل، مدیریت خود، کار، مهارت های تحصیلی، تفریح، مهارت های اجتماعی و بین فردی، مراقبت از سلامت و امنیت خود و استفاده از امکانات جامعه می باشند.

– مشکلات حرکتی

ثابت شده است که هوش، اثر مستقیم بر مهارت های حرکتی دارد. معمولاً اگر کودک باهوشی که دچار نقص عضو یا مشکلات عضلانی و اسکلتی Organ failure or musculoskeletal problems نباشند، از نظر حرکتی مخصوصا حرکت های ظریف دست، ماهرانه‌تر از کودکان کند ذهن عمل می کند.

اکثر کودکان کم‌توان ذهنی مشکل تاخیر در حرکت یا خامی حرکات دارند یعنی این کودکان، دیرتر از کودکان طبیعی گردن می‌گیرند، دیرتر می نشینند و راه می‌روند و در انجام سایر مهارت‌های حرکتی بسیار بی‌دقت عمل می‌کنند. یکی از علت‌های این تاخیر حرکتی، عدم درک درست مغز از وضعیت‌های بدنی است یعنی چون کودک از نظر درکی ،ضعیف است، به خوبی نمی‌تواند مهارت‌ها را تقلید کند و یاد بگیرد.

– مشکلات گفتاری

گریه کردن نوزاد و صداهایی که با دهانش تولید می‌کند، مقدمه صحبت کردن اوست و رابطه مستقیمی با هوش و درک کودک دارد. همانطور که در طبقه بندی کودکان کم‌توان ذهنی گفته شد، هرچه سطح هوشی کودک پایین تر باشد، توان درک صحبتهای دیگران و بیان خواسته هایش کمتر می‌شود.

کودکانی که زودتر سخن گفتن را شروع می‌کنند، دامنه لغات زیادی دارند، زیبا و درست صحبت می‌کنند، معمولاً از هوش بالاتری برخوردارند. البته در این موارد باید عوامل دیگر همچون محیط، آموزش و… را مورد توجه قرار داد.

– اختلالات حسی

بدن ما از طریق پنج حس اصلی یعنی لامسه،حس بویایی، شنوایی، بینایی و چشایی با محیط بیرون ارتباط برقرار می‌کند. تحریکات خارجی را از طریق گیرنده‌های مخصوص هر یک از این حس‌ها که در پوست، بینی، چشم و زبان است، دریافت می‌کند.

این اطلاعات را به مراکزی که در مغز برای تفسیر هر یک از آنها وجود دارد می‌فرستد و پاسخ مناسب را می‌دهد. این پاسخ میزان درک ما را از تحریک نشان می‌دهد.

اگر هر یک از این مراکز در حواس درمغز به درستی کار نکند ،با وجود سالم بودن چشم،گوش، پوست، زبان و بینی فرد نمی تواند عکس العمل و پاسخ رفتاری و حرکتی درستی به نور،صدا،لمس،مزه و بو بدهد. این اختلالات در کودکان کم‌توان ذهنی بسیار شایع است.

اختلال یادگیری را با کند ذهنی اشتباه نگیرید!

در زمینه اختلالات یادگیری، عوامل ژنتیکی، زیستی، رشدی و محیطی دخیل است. متخصصان درمان اختلالات یادگیری حرکت و مهارت های حرکتی را پایه و اساس یادگیری می دانند.

والدین به محض اطلاع از این مشکل در کودک خود پس از مشورت با معلم After consulting with the teacher برای تشخیص دقیق تر و آگاهی بیشتر از ماهیت شکل کودک خود باید به متخصصان مراجعه کنند، با پرهیز از مقایسه کودک با دیگر کودکان، به کار نگرفتن روش های غیر علمی و سنتی می توان کودک را در کاهش مشکلات یادگیری و بهبود سریع تر و افزایش عملکرد وی یاری کرد.

معرفی بازی های مناسب برای کودکان باهوش

روش های اصولی حرف زدن با کودکان

کودکان باهوش چه مشخصه هایی دارند

نوزادان باهوش در چه فصلی به دنیا می آیند

Get to know your genius children / characteristics of intelligent children