در هفته های اخیر مطالب انتقادی مختلفی درباره نمایش روابط خیانت آمیز در سریال کلاه پهلوی در برخی رسانه ها درج شده و مطلب اعلام شده از سوی شورای نظارت بر سازمان صدا و سیما را می توان جمع بندی تکمیلی این مطالب عنوان کرد. این شورا وعده داده تا گزارشی جامع و مفصل از ایرادات این مجموعه نمایشی را طی روزهای آتی به سازمان صدا و سیما ابلاغ کند اما اعتراض هایی از این جنس، در آذر ماه سال گذشته نیز همزمان با نمایش فیلم سینمایی «من مادر هستم» ساخته فریدون جیرانی رُخ داد و معترضان با برگزاری تجمعات و نیز فعالیت های رسانه ای مختلف تلاش کردند تا به نمایش مصرف مشروبات الکلی، خیانت، تجاوز به یک دختر جوان و… در این فیلم اعتراض کنند.
البته نمایش موی بازیگران زن در برخی فیلم ها و سریال ها که در آن ها قرار بوده بازیگران خارجی مقابل دوربین بروند، شکل های جالب توجهی پیدا کرده است. برخی سازندگان این آثار برای صحنه هایی خاص از فیلم خود از زنان «اقلیت مذهبی» استفاده کرده اند و برخی دیگر مجبور شده اند تا برای فیلم برداری چند سکانس اینچنینی، به خارج از کشور بروند و هزینه های فراوانی را صرف این کار کنند.
شخصیت «بلانش» نیز در طول سریال چهره مناقشه برانگیزی داشت. او با هدفی سیاسی با فرخ ازدواج می کند. مدتی بعد از متارکه با فرخ، با کریم طرح دوستی می ریزد و در مقطعی از داستان هم برای تامین منافع کشوش حاضر به پذیرش پیشنهاد بی شرمانه جواشیر می شود. بلانش نمونه ای از یک مستشرق است که داستان از نگاه او روایت می شود. در بسیاری از آثار تاریخی و نمایشی، نگاه مثبتی به چنین شخصیت هایی وجود دارد اما سریال کلاه پهلوی، تصویری دیگر از چنین افرادی ارائه کرده است.
«صمصام» شخصیت دیگر مناقشه برانگیز این سریال است. یک خان و فئودال مستبد و خشن که سعی می کند خود را فردی امروزی نشان دهد. او از اقدامات حکومت رضاخان حمایت می کند و با اعمال نفوذ از طریق رفقایش در سطح بالای حکومت، در شهرستان سامان یک دیکتاتوری راه انداخته است. صمصام از اولین پیشگامان کشف حجاب در سامان است و همسرش را بی حجاب به خیابان می فرستد. «مه لقا» همسر صمصام یک زن عامی و تحت ستم است. زنی تحت سخت گیری و خشونت صمصام زندگی می کند و صمصام نیز هیچ گاه برای او ارزش و احترامی قائل نیست و در نهایت به مردی فرانسوی به نام «ژان» دل می بندد و عاشق او می شود اما ژان که مردی روسی ـ فرانسوی است، صرفا برای کشف منابع و میراث فرهنگی و قاچاق آن به فرانسه وارد ایران شده و صرفا از مه لقا سوء استفاده می کند. روابط این دو شخصیت در قسمت های اخیر با اعتراض های فراوانی از سوی مخاطبان مواجه شده است.
«کریم» نیز دیگر شخصیت پیچیده این سریال است. از زمانی که سورچی صمصام بوده به بلانش دل بسته و سپس با او ازدواج می کند اما همچنان همسر اولش «عالیه» را نیز به عنوان زن صیغه ای خود حفظ می کند. عالیه که حالا تغییر نام داده و با نام «ویدا شاهانی» در سریال شناخته می شود، در ابتدا زنی خُل وضع است که در فقر زندگی می کند و کارش آب رسانی به خانه های مردم است. گاهی هم از گدایی کسب روزی می کند. او به واسطه کریم کلفت بلانش می شود و بتدریج رشد می کند و در غیاب کریم ـ که به سفری طولانی به فرانسه رفته ـ با جوانی به نام سیروس ازدواج می کند.
در یکی از صحنه های سریال کریم برای بی حجاب کردن عالیه و کشاندن او به خیابان، به زور به او مشروب می خوراند که پخش این صحنه از تلویزیون با اعتراض هایی مواجه شد.
در مورد شخصیت «شادی» نیز انتقادهایی مطرح شده است. او نماد فمینیست های سریال است که تصور می کند در حکومت رضاخان محقق می شود ولی بتدریج متوجه می شود پهلوی کمترین توجهی به مسائل زنان نداشته و فقط به دنبال بی حجاب کردن آنها به زور اسلحه است. شادی با شخصیت دیگری به نام «امیر توکلی» روابطی خارج از عرف دارد.
«آقای موید» رئیس اداره فرهنگ اوقاف و صنایع مستظرفه شهرستان سامان هم دیگر شخصیت حساسیت برانگیز سریال است. فردی تریاکی که شرایط سختی برای زندگی دارد و دو دختر جوان وی، تحت تاثیر بلانش و شادی، بی حجاب شده و از سامان فراری می شوند.
دست آخر شخصیت «جوانشیر» چهره دیگری این سریال است. او نقش مقام ارشد اداره سیاسی شهربانی تحت ریاست سرپاس مختاری را ایفاء می کند. به زنان جوان نظر دارد و سعی می کند از آنها سوء استفاده کند و به مه لقا و بلانش تعرض می کند.
اما ظاهرا این پاسخ نیز قانع کننده نبوده و به طرح انتقادی جدید از سوی شورای نظارت بر سازمان صدا و سیما منجر شده است. طرح چنین انتقادی آن هم در شرایطی که تنها چهار قسمت به پایان پخش سریال تلویزیونی کلاه پهلوی باقی مانده نکته قابل تاملی است؛ چرا که به زودی پخش سریال پایان می یابد مگر آنکه منظور این شورا این باشد که موارد مذکور در بازپخش این سریال اصلاح گردد.
شورای نظارت با رصد برنامههای پخش شده از سازمان صداوسیما به بررسی آنها میپردازند و علاوه بر آن نکات روزمرهای هم که در روند برنامهها تأثیر میگذارد مورد رصد قرار میگیرد و در قالب گزارشهای جامع، این تخلفات تصویری، بیانی و محتوایی
در جلسات شورا كه بصورت هفتگی با حضور نمایندگان قوای سه گانه برگزار می گردد مورد بحث و بررسی قرار می گیرد. تذکرات شورای نظارت در سال های اخیر سبب تغییر برخی مجریان و گویندگان تلویزیونی شده است اما این شورا نمی تواند صدا و سیما را ملزم به رعایت موارد مورد نظر خود کند. آنگونه که «حسین مظفر» رییس شورا در یکی از گفت و گوهای اخیر خود می گوید: «به دلیل ضعف قانونی، شورای نظارت نمی تواند صدا و سیما را الزام به رعایت مواد قانونی كند و در حال حاضر این شورا تنها در مقام ابلاغ، تذكر و پیگیری نامهها است».
شورای نظارت در گزارش اخیر خود درباره سریال کلاه پهلوی ضمن برشمردن برخی نکات مثبت این سریال از قبیل روایت واقعیتهایی از وابستگی حکومت پهلوی به بیگانگان و نفوذ آشکار و پنهان کشورهای استعمارگر در اداره امور کشور در آن دوره تاریخی با انتقاد شدید از نمایش صریح و مستقیم برخی روابط غیر اخلاقی، پخش اینگونه موارد در رسانه ملی را نوعی ترویج این روابط و عادی جلوه دادن آن برای مخاطبان و در نهایت قبحشکنی دانسته است. نکته جالب توجه این است که چنین مواردی، در مطالب مخالفان و منتقدان این سریال بارها و بارها تکرار شده اما تقریبا هیچ کس به بیان پیشنهاد یا راه حل نپرداخته و عنوان نشده که اگر شیوه به کار گرفته شده در سریال کلاه پهلوی نامناسب است، شیوه مناسب چیست و از چه راهی باید بدون نمایش روابط غیر اخلاقی شخصیت های منفی، عمق فساد دوران پهلوی نمایش داده شود؟ فسادی که به صراحت در کتاب های تاریخی و حتی خاطرات خود سران رژیم پهلوی همچون« اسدالله عَلَم» به آن اشاره شده و جنبه های مختلف آن تشریح شده است.
در نظر مخاطب دیگری در اینباره می خوانیم: « واقعا جالبه شورای نظارت بر سازمان چرا تاکنون حرفی در این باره نزدند حالا که به قسمتهای پایانی سریال رسیدیم تازه به این فکر افتادن که باید اصلاح بشه ؟یعنی این شش قسمت باقی مانده که به نظر میاد دیگه چنین روابطی درش نیست باید اصلاح بشه؟از تایید فیلم نامه تا پیش تولید تا تولید تا پخش هفتگی تا الان حدودا ده سال طول کشیده مگه نه؟پس چی باید اصلاح بشه ؟این مسائلی که مطرح شد که دیگه پخش شده واگر قراره اثری بذاره که تا حالا گذاشته ؟اون موقع که ما سر بسته میگفتیم در بعضی مسائل سریال دارای افراط ویا تفریطه یکیش همین بود دیگه».
یکی از بیننده های سریال کلاه پهلوی نیز پیشنهاد جالبی را مطرح کرده و می گوید: «در خصوص سریالهایی که درحال اتمام هستن (مثل کلاه پهلوی) و یا سریالهایی که پخش انها تمام شده ،در صورت تشخیص قبح شکنانه بودنشان مانند کمیته انظباطی فدراسیون فوتبال ترجیحا بسته به صحنه های بد آن سریال جریمه نقدی در نظر بگیرید.مانند بازیکنان فوتبال که "بعد" از انجام حرکت غیر ورزشی واخلاقی جریمه میشن این نوع سریالها هو" بعد" از پخش وبعد از بقول شما تاثیرات مخرب جریمه بشن».