نازوب

برخی از ما بزرگ‌ترها فكر می‌كنیم كه بعضی از خوراكی‌ها فقط برای بچه‌ها تولید می‌شود اما وقتی پایش می‌افتد، خودمان از هر بچه‌ای بچه‌تر می‌شویم و تا دخل آن را نیاوریم، راحت نمی‌نشینیم. پاستیل‌ هم یكی از همین خوراكی‌هاست كه ظاهر جذاب و طعم خوبش بزرگ و كوچك را به سمت خود می‌كشد….

 به همین دلیل در این شماره با دكتر محمدحسین عزیزی، متخصص صنایع غذایی و عضو هیات علمی دانشگاه تربیت مدرس به گفت‌وگو نشستیم تا با خوب و بد این محصول ژله‌ای بیشتر آشنا شویم.

آقای دكتر! ژلاتین پاستیل از چه چیزی تهیه می‌شود؟
ژلاتین پاستیل از پوست یا استخوان حیوانات مختلفی مانند گاو، خوك یا حتی ماهی درست می‌شود اما در كشور ما به دلیل مساله حلال بودن، تنها پوست و استخوان گاو و به ندرت ماهی کاربرد دارند.

 این ژلاتین‌ها در كشور خودمان تولید نمی‌شوند؟
خیر. ما در ایران فرآیند تولید ژلاتین نداریم و به همین خاطر ژلاتین‌های وارداتی باید حتما مورد تایید مقامات بهداشتی و دامپزشكی‌مان باشند تا مطمئن باشیم ژلاتینی كه وارد می‌كنیم، حتما از حیوان حلال‌گوشت تهیه شده و آن حیوان هم به روش اسلامی ذبح شده است.
 

 آیا مصرف ژلاتین مفید است؟
البته. مصرف ژلاتین خالص به همه افراد حتی آنهایی كه در رژیم غذایی به سر می‌برند هم توصیه می‌شود چون این ماده غذایی سرشار از پروتئین است و كالری زیادی ندارد اما وقتی كه با انواع رنگ‌ها و اسانس‌های طبیعی و مصنوعی و حتی شكر مخلوط می‌شود دیگر باید در مصرف آنها حد اعتدال را رعایت كرد.
 

 یعنی خوردن پاستیل به اندازه خوردن ژلاتین خالص مفید نیست؟
نه. همان‌طور كه گفتم در فرآیند تولید پاستیل، مقدار زیادی شكر، رنگ و اسانس خوراكی استفاده می‌شود كه این موضوع باعث می‌شود مصرف پاستیل را به افراد چاق و آنهایی كه در حال لاغر شدن هستند، توصیه نكنیم. كودكان زیر 2 سال نیز سیستم گوارش حساسی دارند و بهتر است خوراكی‌هایی كه افزودنی دارند را كمتر میل كنند.
 

 آقای دكتر! چرا پاستیل سفت‌تر از ژله است؟ مگر فرآیند تولید آنها یكسان نیست؟
ژلاتین با 3 درجه قدرت مختلف تولید می‌شود، كم، متوسط و زیاد. پاستیل از ژلاتین‌های با قدرت بیشتر تهیه می‌شود و به همین دلیل حالت جویدنی و سفت دارد اما ژلاتین موجود در ژله‌ها و پودر آنها، ژلاتینی با درجه متوسط و كم است و به همین خاطر ژله از پاستیل، شل‌تر است.
 

ژلاتین بو و مزه زننده‌ای ندارد؟
خیر. ژلاتین خالص، بدون مزه، رنگ و بو است و به همین دلیل در بازار تولید به آن انواع رنگ‌ها و اسانس‌های مجاز خوراكی و شكر اضافه می‌كنند تا این ماده خوراكی مشتری‌پسند شود.
 

پس چون این افزودنی‌ها مجاز هستند می‌توان بدون دغدغه پاستیل خورد؟
خیر. هر چقدر هم كه افزودنی‌های پاستیل مجاز باشند اما به هر حال طبیعی نیستند و مصرف زیادشان به هیچ‌وجه توصیه نمی‌شود. به علاوه پاستیل مقدار زیادی شكر دارد كه مصرف مداومش برای دندان‌ها و به طور كلی برای بدن مفید نیست و كالری بالایش می‌تواند باعث بالارفتن وزن شود.
 

بعضی از تولیدكنندگان، ادعا می‌كنند كه از كنسانتره میوه به جای اسانس آن در تولید پاستیل استفاده می‌كنند. چه تفاوتی بین اسانس و كنسانتره وجود دارد؟
اسانس، به صورت مصنوعی و شیمیایی تهیه می‌شود اما كنسانتره از میوه طبیعی درست می‌شود. بعید به نظر می‌رسد كه در فرآیند تولید پاستیل از كنسانتره میوه‌ها استفاده شود چون این كار باعث شل‌شدن ژلاتین و مشكل شدن قالب‌گیری آن می‌شود.
 

آیا پاستیل‌های میوه‌ای مزیتی بر سایر پاستیل‌ها مثلا انواع نوشابه‌ای آنها دارند؟
خیر. همان‌طور كه عنوان شد این طعم‌ها و بوها فقط اسانس هستند و بین اسانس‌های میوه‌ای و نوشابه‌ای تفاوتی از نظر ارزش غذایی وجود ندارد. بنابراین نمی‌توان گفت كه یكی از آنها از دیگری بهتر است. برخی تصور می‌كنند كه پاستیل‌ها منبع كلسیم هستند در حالی كه این طور نیست و نمی‌توان عادت به خوردن آن را عاملی برای پیشگیری از بروز پوكی استخوان در نظر گرفت.
 

روغنی كه به سطح پاستیل‌ها می‌زنند چیست؟ ضرری برای مصرف‌كننده ندارد؟
این روغن كه روغن خوراكی است بیشتر برای براق شدن پاستیل‌ها و جلوگیری از چسبیدن آنها به یكدیگر به سطحشان افزوده می‌شود و میزان آن بسیار كم است و نمی‌تواند از نظر اضافه كالری دریافتی برایمان مشكلی ایجاد كند.

آیا منع مصرف پاستیل برای بعضی افراد وجود دارد؟
خیر. همه می‌توانند به مقدار محدود پاستیل بخورند. فقط به خاطر شكر موجود در آن، كسانی كه اضافه وزن یا دیابت دارند باید در مصرف این خوراكی خوشمزه حداقل‌ها را رعایت كرده و حتما در این مورد با پزشك خود مشورت كنند. البته آنهایی كه دیابت نوع 1 دارند و انسولین تزریق می‌كنند مشكل چندانی در این زمینه‌ ندارند اما دیابتی‌های نوع 2 باید در خوردن انواع تنقلات شیرین مراقب باشند.
 

 آقای دكتر! برخی از والدین و به خصوص مادران به شیرخواران در حال دندان درآوردن‌شان پاستیل می‌دهند تا آنها به دندانشان بكشند. به نظر شما این كار درست است؟
به هیچ عنوان. چون ممكن است شیرخواران تكه‌ای از پاستیل را با دندان خود جدا كنند و این تكه داخل نای آنها برود و باعث خفگی‌شان بشود. ضمن اینكه شیرخواران سیستم ایمنی و گوارش ضعیف‌ و حساسی دارند و خوردن خوراكی‌هایی مانند پاستیل می‌تواند بسیار خطرناك باشد.