نازوب

 

محققین در سال 2001/ 1380 در یکی از خوش‌شانس‌ترین اکتشافات خود در یکی از مناطق پرو، که در قرن‌ها پیش یک مرکز مذهبی به شمار می‌رفته است، سازی را پیدا کردند که کاملا سالم باقی مانده است،‌ آن‌قدر سالم که می‌توان آن را دوباره نواخت.

 

دانشمندان برای درک فضای مراسم در آن زمان و فهمیدن موسیقی این ساز،‌ لب بر این صدف 3000 ساله گذاشتند و آن را نواختند. آن‌ها بالاخره نتایج مطالعات خود روی این ساز را منتشر کردند، هرچند هنوز کامل نیست.

 

ساز کشف شده در واقع یک صدف است که سوهان‌زده و ‌رنگ‌شده است و طرح‌هایی هم روی آن کشیده شده است. دهانه آن خیلی خوب ساخته شده و فرورفتگی‌هایی به شکل حرف V انگلیسی روی آن حک شده‌اند. محققین بر این باورند که این فرورفتگی‌ها یا جای قرار گرفتن انگشتان نوازنده بوده و یا برای این کنده شده که نوازنده در حین نواختن ساز در حال راه رفتن، بتواند جلویش را ببیند!

برای کشف مسیر صدای این ساز،‌ دانشمندان چهار میکروفون کوچک را در دهان نوازنده، دهانه ساز، بدنه اصلی ساز صدفی و خروجی بزرگ آن نصب کردند. مانند شیپور،‌ این ساز هم فقط یک یا دو تن صدا تولید می‌کند. اما با تغییر زاویه و محل دست نوازنده، گام تغییر می‌کند، ‌درست مانند شیپور فوانسوی.

 

با توجه به این که این ساز 3هزار ساله درون غاری سنگی پیدا شده که محل آیین‌های مذهبی باستانی بوده، ‌دانشمندان معتقدند که نواختن ساز صدفی در آن فضا، ‌باعث ایجاد نوعی حالت سردرگمی و گیجی می‌شده؛ چون بازتاب صدا از چندین جهت، اجازه نمی‌داده که افراد بتوانند تشخیص بدهند صدا در حقیقت از کدام طرف می‌آید. به گفته محققینی که روی اثرات صدا بر رفتار مطالعه می‌کنند، به احتمال زیاد از این ساز برای تاثیرگذاری روی رفتار افراد استفاده می‌شده است. هنوز سوال‌های بی‌جواب زیادی در این مورد وجود دارد که نیاز به مطالعات بیشتری دارد.