نازوب

نازوب، اسانس گل محمدی مواد اولیه کارخانه های عطرسازی در دنیاست که هر کیلوگرم آن در دنیا بیست میلیون دلار مبادله می شود. از این رو، دانشگاه کاشان با طراحی و ساخت دستگاه تقطیر مداوم و تدوین نقشه راهبردی اقدام به تولید این فراورده از گل محمدی کرده است.

گل محمدی یا «رز» درختچه ای است با ارتفاع 1.5 تا 3 متر که ساقه های متعدد و افراشته و خاردار دارد. این درختچه دارای پنج تا هفت برگچه است که حاشیه این برگچه ها، دندانه ای اره شکل بوده و به رنگهای قرمز، صورتی و سفید یافت می شود.

گل رز 40 تا 60 گلبرگ دارد و میوه های آن تخم مرغی واژگون به طول 2.5 سانتیمتر می باشد.
 
این گل برای رشد به آب کمی نیاز دارد. از این رو، علاوه بر کاشان، در استانهای خراسان رضوی، سمنان، اردبیل، آذربایجان شرقی و غربی، زنجان، کرمانشاه، فارس و کرمان نیز کشت می شود.
 
این گل برای نخستین بار در ایران کشت شد و سپس به ترکیه و دمشق و از آنجا به بلغارستان رفت. یکی از مهمترین محصول این گل تولید اسانس است که هر چند خاستگاه اولیه این گیاه در ایران است، امروزه بلغارستان، تنها کشور صادرکننده اسانس گل محمدی در دنیاست.
 
اسانس گل رز ماده اولیه صنایع عطرسازی در دنیاست و هر کیلو از این اسانس، بیست میلیون دلار ارزش دارد. از این رو، امروز از آن به عنوان طلای مایع یاد می شود.  
 
این در حالی است ایران توانایی تولید پانزده هزار هکتار گل محمدی را دارد، ولی بلغارستان با دو هزار هکتار کشت گل رز، سالانه هزار و پانصد کیلوگرم اسانس گل رز تولید و صادر می کند.
 
با توجه به اهمیت اقتصادی این گل دانشگاه کاشان گام هایی در جهت فراوری این گیاه برداشته که از آن جمله، می توان به تولید دستگاه تقطیر مداوم اشاره کرد. با استفاده از این دستگاه، اولین اسانس گل محمدی تولید و در مراسمی از آن رونمایی شد.

این دانشگاه همچنین آزمایشگاه کنترل کیفیت اسانس گل محمدی را راه اندازی کرد تا تولیدات بر اساس استاندارهای جهانی باشد؛ افزون بر آنکه اسانس های تولید شده عاری از میکروب و باکتری باشد.
 
علاوه بر این، دانشگاه کاشان برای استفاده از کلیه ظرفیت های کشور برای تولید اسانس اقدام به تدوین نقشه راهبردی «گل محمدی» کرد که در آن به ترسیم وضعیت موجود تولید گل محمدی و فرآورده های آن، وضعیت جهانی تولید این گیاه و بررسی وضعیت مطلوب تولید این گیاه و فرآورده های آن در کشور پرداخته است.
 
بنا بر نظر کارشناسان تولید فرآورده های گل رز به روش ارگانیک (کشت بدون سموم کشاورزی) در دنیا ارزش فراوانی دارد که با توجه به کشت پراکنده این گیاه در کشور ظرفیت های مناسبی برای تولید ارگانیک گل محمدی در کشور وجود دارد. تولید ارگانیک گل رز باعث تولید فرآورده های خالص می شود که در این نقشه برای توسعه کشت ارگانیک این گیاه برنامه های راهبردی پیش بینی شده است.