یکی از مهم ترین مسائل تربیتی خانواده ها و نگرانی والدین سن بلوغ دختران و پسران است. عدم آگاهی از تربیت جنسی نوجوانان می تواند عواقب بسیار خطرناکی داشته باشد.
پس مهم ترین بخش تربیت فرزندانتان را سرسری و آسان نگیرید و با غفلت از آن پایه های روحی و عاطفی فرزندانتان را خراب نکنید.
بسیاری از والدین از نشانه های سن بلوغ دختر و پسر آگاهی ندارند وب سایت ناز وب در این بخش به نشانه های بلوغ پسران و در بخش های بعدی تربیت کودک و نوجوان به نشانه های سن بلوغ دختران می پردازیم با ما همراه باشید.
سن شروع بلوغ در پسرها به طور متوسط 13 سالگی است. دختران حدود یک یا دو سال زودتر از پسران بالغ می شوند. دوقلوها از هر جنسی که باشند دیرتر به سن بلوغ می رسند. درصدی از پسران و دختران کمی زودتر و یا دیرتر از میانگین سنی مذکور به سن بلوغ می رسند.
تا 10 سالگی پسر و دختر تفاوت زیادی جز در اندامهای جنسی با یکدیگر ندارند، اما بین سنین 12 تا 14 سالگی تفاوتهای مشخصی بین دو جنس مشاهده می شود.
رعایت بهداشت، سلامت جسمی، تغذیه خوب و مناسب، مراقبت های پزشکی دوران بارداری و پس از تولد و نیز توارث در سن شروع بلوغ تاثیر می گذارند. در شرایط کنونی در مقایسه با نسل قبلی بلوغ زودتر اتفاق می افتد.
بطور کلی بلوغ جنسی در پسران 2 تا 4 سال طول می کشد، بدین ترتیب که حدود یک تا دو سال برای تبدیل حالت غیر جنسی به جنسی زمان لازم است و به دنبال آن یک یا دو سال طول می کشد که اعضاء تناسلی رشد و تکامل یابند.
آغاز بلوغ غالبا” با مسائل خاصی همراه است که نوجوان را متوجه خود می کند. این حالت در دختران به صورت قاعدگی و در پسران به صورت انزال یعنی خروج منی هنگام خواب است که با آزمایش های لازم ادرار و در صورت نیاز عکسبرداری از قسمتهای مختلف بدن بخصوص از استخوان دستها و زانوها این معیار کامل تر می شود.
آنچه در جامعه به عنوان نخستین نشانه بلوغ پسران پذیرفته شده، اولین انزال است، البته ممکن است در همه پسرها این حالت اتفاق نیفتد و انزال شبانه بعد از تکامل جنسی پیش بیاید. بنابراین نمی شود در همه حالات از آن به عنوان معیار بلوغ نام برد.
هورمونها باعث بروز بلوغ می شوند از حدود 5 سال قبل از بلوغ جنسی، میزان کمی از هورمونهای جنسی تولید و ترشح می شوند، که این میزان به تدریج در دوران بلوغ افزایش می یابد و سبب تکامل ساختمانی دستگاه تناسلی و عمل غدد جنسی می شود.
این هورمونها از غده ای به نام هیپوفیز که در قاعده مغز قرار دارد و نیز از غده جنسی (بیضه ها در پسران و تخمدانها در دختران) ترشح می شوند.
با تاثیر گذاری بر سایر غدد و اثر متقابل بر یکدیگر سبب رشد و تکامل بیضه و سایر اعضای تناسلی و بروز صفات ثانویه جنسی می شوند. این اثرات متقابل در تمام طول حیات باروری افراد ادامه دارد و بتدریج کاهش می یابد.
بنابراین پیدایش بلوغ بر اثر ترشح هورمونهای جنسی است و فعالیت های هورمونی سبب بروز تظاهرات بلوغ می شود که صفات اولیه و ثانویه جنسی نامیده می شوند.
تغییر در اندازه بدن شامل افزایش وزن و طول قد است. بیشترین افزایش طول قد در سال بعد از بلوغ است و بعد از آن سرعت رشد کاهش پیدا می کند و این کاهش تا سن 20 و 21 سالگی ادامه می یابد.
افزایش وزن در هنگام بلوغ فقط مربوط به افزایش چربی نیست، بلکه به رشد و تکامل استخوان و عضله نیز مربوط است.
چاق شدن پسران و دختران در دوران بلوغ هم غیر معمول نیست. در نزدیک شروع بلوغ در سنین 10 تا 12 سالگی معمولا” در ناحیه شکم، رانها، گردن و گونه چربی جمع می شود ولی بعد از کامل شدن بلوغ و زمانی که رشد سریع قد شروع می شود این چربیها به تدریج کمتر می شوند.
تغییر در اندامهای بدن، مثل آلت تناسلی، تغییر در فیزیک دست و پا و استخوان بندی است. البته تغییرات فیزیکی و مردانه شدن در همه پسرها یکسان نیست.
صفات اولیه جنسی مربوط به فعالیت بیضه ها و آلت تناسلی است. بیضه ها غدد جنسی مردانه و عضو اصلی تولید مثل مرد هستند. این غدد اسپرم مردانه و هورمون تستوسترون تولید می کنند و تولید اسپرم در تمام طول حیات مرد ادامه دارد.
بیضه ها در 14 سالگی فقط 10% رشد دارند و بعد از یک یا دو سال سرعت رشد آنها افزایش می یابد و سپس کند می شود به طوریکه در 20 تا 21 سالگی این رشد کامل می گردد.
بیضه ها در هوای گرم از بدن فاصله می گیرند و بر عکس در هوای سرد به بدن نزدیکتر می شوند. به طور طبیعی بیضه سمت راست کمی بالاتر از بیضه سمت چپ قرار دارد.
بیضه ها در کیسه ای خارج از بدن قرار دارند و به خوبی قابل لمس اند. اگر فردی تورم، قرمزی یا سنگینی در بیضه هایش احساس کند و یا در هنگام لمس به توده سفتی بر بخورد و یا اینکه یکی از بیضه ها را لمس نکند باید با مشورت با والدین خود به پزشک مراجعه کند.
کمی بعد از آنکه رشد سریع بیضه ها شروع شد رشد آلت تناسلی نمایان می شود. اولین مرحله رشد طولی است و در تعقیب آن به تدریج بر قطر آلت افزوده می شود.
اندازه آلت تناسلی مانند سایر اندامها از فردی به فرد دیگر متفاوت است. بعضی از نوجوانان از نازکی آلت تناسلی خود نگرانند و برای مدتی این احساس را دارند که رشد آن عادی نیست و ممکن است نتوانند وظایف زناشویی را انجام دهند، که البته باور غلطی است.
وقتی اعضای تناسلی فرد عملا” فعال و بالغ شدند، در اثر تحریک جنسی آلت تناسلی بزرگ و سفت می شود که به این حالت نعوظ می گویند.
علت نعوظ تجمع خون در آلت تناسلی است. بعد از نعوظ ممکن است منی (مایع لزجی است که حاوی اسپرم یا نطفه مرد است) از آن خارج شود. این اولین انزال که یکی از معیارهای بلوغ است معمولا” در هنگام خواب پیش می آید.
اگر در مورد انزال چیزی به نوجوان گفته نشده باشد دچار نگرانی و اضطراب خواهد شد، ولی باید بداند که این یکی از مراحل رشد و تکامل است و امری طبیعی است که از سلامت وجود او خبر می دهد و نباید باعث نگرانی شود.
ظاهر پسران و دختران در مراحل رشد و تکامل دوران بلوغ به طور فزاینده ای با هم تفاوت پیدا می کند. این تغییر که معلول رشد تدریجی صفات ثانویه جنسی است آنها را از هم متمایز می سازد.
چون صفات مورد نظر مستقیما” ارتباطی با تولد و تناسل ندارند به آنها ثانویه گفته می شود. تا وقتی که ظاهر پسر و دختر کودکانه است کششی نسبت به هم ندارند ولی وقتی صفات ثانویه جنسی نمایان شد این کشش پیدا می شود.
رویش موی زهار (شرمگاه): این موها حدود یک سال بعد از شروع بزرگ شدن بیضه ها و آلت تناسلی ظاهر می شوند. شروع رویش موها از ابتدای بلوغ تا 15 سالگی و قبل از اولین انزال می باشد. در ابتدا این موها کم، نازک و ظریفند و به تدریج تیره رنگ، زبر و مختصری پیچ دار می شوند.
رویش موی صورت، زیر بغل، قفسه سینه و افزایش موی بدن.
فعالیت غدد چربی: غدد چربی در پوست بزرگ و فعال می شوند، به همین دلیل جوش های چربی ریز روی صورت و بدن نمایان میشود. اصلا نگران این جوشها و اکنه ها نباشید پس از پایان بلوغ تمامی آنها از بین می روند.
برای بهبود این جوشها سعی کنید شیرینی و چربی را کاهش دهید و به هیج عنوان جوشها را دستکاری نکنید که جای آن مثل کک و مک روی پوست می ماند.
تغییر صدا: تغییر صدا ناشی از رشد طنابهای صوتی است. صدا در ابتدا خشن و بعد بم می شود و در ابتدا کمی ناهنجار و شاید دورگه است ولی به تدریج آهنگ صدا مطلوبتر می شود.
رشد عضلات: عضلات بخصوص عضلات سینه رشد می کنند و نیرو می گیرند؛ ساقها و بازوان و شانه ها شکل می گیرند.
برآمدگی در محل پستان: برآمدگیهای مختصری در اطراف نوک پستان در مردان بین 12 تا 14 سالگی ظاهر می شود. این حالت چند هفته طول می کشد و سپس هم در تعداد و هم در اندازه کاهش می یابند.
تغییر در اندازه و اندامهای بدن و بروز صفات اولیه و ثانویه جنسی از علائم بلوغ هستند.
نعوظ بر اثر پرخون شدن آلت ايجاد مي شود و در آن هنگام آلت سفت مي شود و حالتي ايستاده پيدا ميكند پسرها هميشه بر داشتن يا نداشتن نعوظ كنترل ندارند.
و اين حالت در مراحل آغازين بلوغ به صورت خودبه خود رخ ميدهد نعوظ هميشه بر اثر افكار جنسي پديد نمي آيد و ميتواند در هر زمان و تحت شرايطي متفاوت رخ دهد غير قابل پيشبيني بودن نعوظ براي بيشتر پسرها، سختترين و شرمآورترين جنبه بلوغ است.
نعوظ به سرعت برطرف ميشود و معمولا يكي دو دقيقه بيشتر طول نميكشد براي پايان يافتن نعوظ، انزال ضروري نيست اما گاهي هم انزال همراه يك سلسله انقباضات لذتبخش است كه در ناحيه تناسلي رخ ميدهد.
اين حالت در پسرها معمولا همراه انزال و به ندرت بدون آن اتفاق ميافتد، هنگام ارگاسم در آلت سلسله انقباضاتي به وجود مي آيد كه به بيرون راندن مني كمك ميكند و پس از آن هم آلت دوباره نرم ميشود ارگاسم ميتواند هنگام آميزش جنسي يا هنگام اشكال مختلف تحريك جنسي هم رخ دهد.
وقتي بدن پسر شروع به توليد اسپرم ميكند، او نخستين انزال شبانه يا احتلام خود را تجربه مي كند، اين انزال به صورت غيرارادي و در هنگام خواب يا چرت زدن، رخ ميدهد و لزوما با افكار جنسي همراه نيست، ميزان مني خارج شده از بدن هم به اندازه يك قاشق چايخوري است.
مبهوت شدن پسران از اين تغييرات بدني امري طبيعي است و چنانچه والدين شرايطي فراهم سازند كه فرزندشان بتواند با آنها صحبت كند، به او كتابهايي بدهيد كه در خلوت خود بخواند و به گونهاي او را مطمئن سازند كه بتواند نسبت به بدن خود احساس راحتي كند.
مهم ترین موضوع در این دوره این است که:
پس از چند مرحله تجربه احتلام، به خودارضایی می رسند و باید آگاه باشند که هنگام آمیزش جنسی صاحب فرزند می شوند! پسران را با این مسئله کاملا آگاه و روشن کنید.
ردوستی، آرمان گرايي، زيبايي دوستی، تخيل و گرايش به ادبيات و هنر و ورزش، کمالجويي، استقلالطلبی در نوجوانان ايجاد ميشود.
تمايل به تنهايي، مهم شدن مسايل کم اهميت، نگرانی، اضطراب، دوست نداشتن نزديکان مانند سابق، عدم تحمل انتقاد، لذت از بحث و جدل، نگرانی از آينده شغلی و اقتصادی، توجه زياد به ظاهر ممكن است بروز كنند.
نوع و ميزان تغذيه مهمترين عامل محيطی در پيدايش علائم جسمانی بلوغ و رشد طبيعی و کافی قد و وزن و تناسب اندام نوجوان است.
خوراکی های کافئین دار، چربی و شرینی ها را تا حد امکان کم کنید. از خوراکی های گرم کمی پرهیز کنید. سبزیجات را بیشتر جایگزین کنید.
ورزش در سلامت روحی و روانی سن بلوغ بسیار تاثیر گذار است. و سبب افزايش اعتماد به نفس، ظرفيت شخصيتی و تقويت روحی میشود. همچنين سبب بهبود کمرويی، افسردگی و پرخاشگری ميشود. از خودارضایی و افکار بیهوده دور میکند.
بهتر است، به نوجوانان آموزش داد كه ماهي يك بار بيضههاي خود را معاينه كنند. با اين روش ساده ميتوان به وجود توده يا برآمدگي در بيضهها پي برد.
اولين علامت سرطان بيضه وجود توده در بيضه است. البته اين سرطان در نوجوانان شايع نيست. اما سرطان بيضه شايعترين سرطان درمردان در بين سنين 35-15 سالگي است.
بهتر است، موقع گرفتن دوش آب گرم يا بلافاصله بعداز آن، انجام شود. زيرا پوست كيسه بيضه (اسكروتوم) دراين زمان شل و آزاد است و معاينه بهتر انجام ميشود.
هر بيضه بايد جداگانه معاينه شود. از هر دو دست براي معاينه استفاده كنيد. انگشت شست را روي بيضه بگذاريد و سپس انگشت اشاره و مياني هر دست را در زير بيضه قراردهيد. در اين حالت بيضه را بين انگشتان خود لمس كنيد.
بايد اپيديديم (لوله حامل اسپرم) را نيز لمس كنيد. محل آن درست در بالا و پشت هر بيضه است. اين لوله در لمس، نرم و طنابي شكل است و كمي به فشار حساس است. لمس اين لوله طبيعي محسوب ميشود.
به ياد داشته باشيد كه يك بيضه (معمولا بيضه سمت راست) كمي بزرگتر از ديگري است و اين طبيعي است. در معاينه بيضه به دنبال هر توده يا برآمدگي در قسمت جلو يا كنار بيضه باشيد. ممكن است، اين برآمدگي به اندازه دانه برنج يا كمي بزرگتر باشد.
درصورت مشاهده هر تغيير در اندازه يا رنگ بيضه و يا داشتن احساس درد در ناحيه تناسلي و كشاله ران، بايد به پزشك مراجعه كنيد.
به ياد داشته باشيد، هر تودهاي در بيضه سرطان نيست. سرطان بيضه اگر به موقع تشخيص داده شود، قابل درمان است.