کمربندهای عفت یکی از عجیب‌ترین و جنجالی‌ترین وسایل تاریخ بشر هستند که داستانشان از قرون وسطی تا امروز ادامه دارد.
این مقاله در تاریخ 10 تیر 1404 (1 ژوئیه 2025) با جدیدترین اطلاعات بازبینی و به‌روزرسانی شده است.

کمربند عفت یا همان Chastity Belt، ریشه در باورهای فرهنگی، دینی و حتی جنگی دارد. از افسانه‌های دوران شوالیه‌ها گرفته تا کاربردهای مدرن در روابط BDSM، این وسیله همچنان توجه مردم را به خود جلب می‌کند.

ریشه تاریخی کمربندهای عفت

داستان‌ها حاکی از آنند که در دوران جنگ‌های صلیبی، شوالیه‌ها هنگام ترک خانه برای نبرد، زنانشان را مجبور به بستن کمربندهایی فلزی می‌کردند تا وفاداری آن‌ها تضمین شود.
اما اسناد تاریخی معتبر، این ادعا را افسانه می‌دانند. شواهد موجود تنها به اوایل قرن پانزدهم میلادی بازمی‌گردند و عمدتاً هدف از استفاده این کمربندها، جلوگیری از خودارضایی در قرن 19 میلادی بود که بیشتر جنبه پزشکی داشت تا اخلاقی.

جنس و طراحی

کمربندهای پاکدامنی در گذشته از فلزات سخت ساخته می‌شدند و بخش تناسلی فرد را به‌طور کامل می‌پوشاندند. در برخی نقاشی‌ها و آثار هنری، می‌توان نمونه‌هایی از این ابزار را مشاهده کرد، مانند طرح‌های حکاکی‌شده آلمانی در قرن شانزدهم.

کاربرد در روابط مدرن

در دنیای امروز، این کمربندها بیشتر در روابط جنسی مبتنی بر تسلط و تسلیم (BDSM) مورد استفاده قرار می‌گیرند. افرادی که در این سبک از رابطه حضور دارند، گاهی با رضایت کامل کمربندهایی طراحی‌شده را برای دوره‌های مشخص می‌پوشند تا کنترل کامل رفتار جنسی خود را به پارتنرشان واگذار کنند.

مدل‌های مدرن این کمربندها از چرم، پلاستیک، سیلیکون یا فلزهای ضدزنگ ساخته شده و معمولاً در فروشگاه‌های بزرگ محصولات جنسی (سکس‌شاپ‌ها) عرضه می‌شوند.

اینترنت و رشد مصرف

گسترش اینترنت، بازار این محصولات را متحول کرده است. اکنون کاربران به راحتی می‌توانند کمربند پاکدامنی مردانه یا زنانه را به‌صورت آنلاین تهیه کرده و در فروم‌های مربوط به سبک زندگی خاص خود تجربیاتشان را به اشتراک بگذارند.

نکته جالب اینکه برخلاف تصور عمومی، تقاضا برای کمربند عفت مردانه در سال‌های اخیر به‌مراتب بیشتر از مدل‌های زنانه شده است. این موضوع نشان‌دهنده تحولات گسترده در نگاه جنسیتی و فرهنگی به روابط جنسی است.

قانون و حقوق بشر

در حال حاضر، بسیاری از کشورها، استفاده اجباری از کمربندهای عفت را نقض حقوق بشر می‌دانند و مجازات‌های سنگینی برای آن در نظر گرفته‌اند. اما در برخی نقاط جهان مانند ایالت راجستان هند یا برخی مناطق اندونزی، گزارش‌هایی مبنی بر استفاده اجباری این ابزار هنوز گزارش می‌شود.

 نمونه‌هایی از مقاومت و ابتکار زنان

در برابر تجاوزهای جنسی، ایده‌هایی نوین مطرح شد. یکی از آن‌ها، اختراع کاندوم ضدتجاوز ریپ-اکس (Rape-aXe) توسط “سونت الرز” در آفریقای جنوبی بود.
این وسیله با الهام از جمله‌ای تکان‌دهنده از یک قربانی تجاوز که گفته بود: “کاش آلت مردها دندان داشت”، طراحی شد.

این ابزار مانند یک تامپون در واژن قرار می‌گیرد و در صورت تجاوز، خارهای داخلی آن وارد آلت مرد می‌شود و درد و آسیب جدی ایجاد می‌کند که فقط با جراحی قابل رفع است. این ایده گرچه انتقاداتی در زمینه افراطی بودنش دارد، اما برای بسیاری از زنان در کشورهای دارای نرخ بالای تجاوز، حس امنیت بیشتری ایجاد کرده است.

 نگرانی‌ها و واقعیت‌ها

منتقدان معتقدند که این ابزارها (چه کمربندهای عفت و چه کاندوم‌های ضد تجاوز) می‌توانند در مواردی به زنان آسیب بیشتری وارد کنند. با این حال، تحقیقات و مصاحبه‌هایی با تجاوزگران نشان داده که اغلب آن‌ها از خطرات این ابزارها آگاهند و ترجیح می‌دهند قربانی را رها کنند تا با دردسر پزشکی و قانونی روبرو نشوند.

گفت‌وگوی جذاب با سونت الرز، مخترع کاندوم ضد تجاوز (Rape-aXe)

این وسیله چقدر در موقعیت‌های واقعی مؤثر است؟ برای مثال اگر فرد متجاوز زن را تحت فشار بگذارد که کاندوم را از بدنش خارج کند یا زن قربانی تجاوز گروهی شود، چطور عمل می‌کند؟

• سونت الرز پاسخ می‌دهد:
  این دغدغه‌ها بیشتر ناشی از ناآگاهی است. استفاده از Rape-aXe کاملاً داوطلبانه است و هیچ‌کس مجبور به استفاده از آن نیست. اما متأسفانه بسیاری از زنانی که بعد از تجاوز با من صحبت کرده‌اند، گفته‌اند: «ای کاش از آن استفاده کرده بودم.»

براساس پژوهش‌هایی که در زندان با متجاوزان انجام داده‌ام، این افراد معمولاً زمان کافی برای بررسی چنین وسیله‌ای ندارند؛ تجاوز اغلب به‌صورت ناگهانی و در مدت زمان بسیار کوتاهی رخ می‌دهد. حضور این کاندوم در بدن زن، به‌خودی‌خود یک فرصت ایجاد می‌کند تا قربانی واکنش نشان دهد یا فرار کند.

فراموش نکنید که زن قربانی فلج یا بی‌حرکت نیست. همین لحظات تعیین‌کننده می‌توانند به نجات جان او کمک کنند.

 در موارد تجاوز گروهی چطور؟ آیا احتمال آسیب بیشتر به زن وجود ندارد؟

• در اغلب باندهای تجاوز، سرکرده ابتدا عمل تجاوز را انجام می‌دهد تا بقیه اعضا را به ادامه کار تشویق کند.

اما در مصاحبه‌هایی که با متجاوزان داشتم، آن‌ها گفتند که اگر احساس خطر کنند یا احتمال شناسایی‌شدن وجود داشته باشد، از ادامه کار منصرف می‌شوند.

تجربه نشان داده مردان تجاوزگر اغلب بزدل‌اند و قربانیان ضعیف، ساکت و خجالتی را هدف می‌گیرند. اگر زنی مقاوم باشد یا از ابزارهایی مثل Rape-aXe استفاده کند، احتمال حمله کمتر می‌شود.

متجاوزان گفته‌اند ترجیح می‌دهند فقط متجاوز باشند نه قاتل، چون برچسب “قاتل” در زندان بسیار سنگین‌تر است. این دقیقاً همان عاملی است که استفاده از Rape-aXe را به گزینه‌ای بازدارنده تبدیل می‌کند.

برخی می‌گویند Rape-aXe شباهت زیادی به کمربند عفت قرون وسطی دارد و ممکن است ابزاری برای کنترل زنان باشد. نظرتان چیست؟

• بله، این مقایسه بارها مطرح شده. اما باید بدانیم که کمربندهای عفت در قرون وسطی برای سرکوب آزادی جنسی زنان طراحی شده بودند.

با وجود آن ابزار هم تجاوز صورت می‌گرفت. حتی در متون مذهبی قدیمی مانند کتاب پیدایش، مورد تجاوز به “دینا” ثبت شده است.

حقیقت این است که تجاوز جنسی ارتباطی با نوع پوشش ندارد. همان‌طور که کسی استفاده از دزدگیر یا دوربین امنیتی را زیر سوال نمی‌برد، این ابزار هم برای محافظت طراحی شده است.

انتقاد سازنده همیشه مفید است، اما اغلب کسانی که انتقاد می‌کنند هیچ‌گاه با من تماس نگرفته‌اند تا درک واقعی از عملکرد این وسیله پیدا کنند. واقعیت این است که Rape-aXe برای قدرت‌دادن به زنان طراحی شده، نه برای محدود کردن آن‌ها.

آیا امکان دارد این وسیله به‌جای محافظت، خطر را برای زنان افزایش دهد؟ مخصوصاً در کشورهایی با نرخ بالای خشونت مثل آفریقای جنوبی؟

• خوشحالم بگویم که حتی متجاوزان هم عقل دارند. آن‌ها از عواقب این وسیله می‌ترسند. در گفت‌وگوهایی که با تجاوزگران زندانی داشتم، بسیاری از آن‌ها اظهار کرده‌اند که اگر بدانند زنی از چنین وسیله‌ای استفاده می‌کند، او را رها می‌کنند.

چون اگر کاندوم Rape-aXe وارد آلت مرد شود، تنها راه جدا کردن آن جراحی پزشکی است؛ یعنی شناسایی، دستگیری و زندان. این بازدارندگی قدرتمند، عامل مهمی در پیشگیری از تکرار تجاوز است.

 آیا این محصول هم‌اکنون در بازار موجود است؟ برنامه‌ای برای عرضه گسترده آن وجود دارد؟

• در آستانه جام جهانی 2010، هدف ما این بود که 300 هزار عدد از این کاندوم را به‌صورت رایگان توزیع کنیم.

اما همچنان برای تولید انبوه و توزیع گسترده، منتظر دریافت کمک‌های مالی و حمایت‌های حقوقی هستیم. این پروژه نیازمند مشارکت جهانی است تا به واقعیت تبدیل شود.

پایان یک ماجرای عجیب که شاید آغاز باشد!

تاریخچه کمربندهای عفت، از قرون وسطی تا دنیای مدرن، بازتابی از ترس‌ها، باورها و تحولات فرهنگی در رابطه با کنترل جنسی زنان و مردان است. اگرچه استفاده اجباری از آن‌ها محکوم است، اما در زمینه‌های خاصی از روابط توافقی جنسی، هنوز هم جایگاه خود را دارد.