غذاهای محلی یا سنتی، اصلی ترین دلیل برای شناخت آداب و رسوم هر مرز و بوم است. غذاهای محلی شمال تا جنوب، شرق تا غرب کشور نشان دهنده فرهنگ و سبک زندگی ما ایرانی ها است.
در این بخش از آشپزی به 25 نوع غذاهای سنتی یا محلی جنوب کشور همچنین سرزمین تند و جذاب جنوب؛ با شما تند خوراک های نازوبی همراه هستیم.
زمانی که صحبت از بهترین غذاهای جنوبی میشود، بیشتر افراد قبل از هر چیزی به یاد قلیه ماهی میافتند. این غذای جنوبی خوشمزه از معروف ترین غذاهای استان بوشهر است که با ماهیهای بسیار متنوعی تهیه میشود.
البته بهترین نوع ماهی برای تهیه قلیه ماهی، استفاده از ماهیهای جنوبی مانند سنگسر، هامور، شیر، سُرخو، جَش، شوریده و سِکِن است؛ ماهیهای جنوب بافتی منسجم دارند و بر خلاف ماهیهای دریای شمال، درون خورش له نمیشوند.
قلیه ماهی جنوبی فصل سرما و گرما نمیشناسد و در مهمانیها و وعدههای غذایی خانوادگی نیز سرو میشود. فیله ماهیهای لذیذ جنوب، تمبر هندی، سیر، پیاز، گشنیز و شنبلیله از مواد اصلی این غذای خوشطعم جنوبی هستند.
قلیه ماهی را معمولاً با برنج سرو میکنند اما برخی از جنوبیها این خورش لذیذ را با نان میل میکنند.
مردم خونگرم جنوب طعم ماهی صبور را خیلی دوست دارند و این ماهی را به طور سنتی بر روی آتش کباب میکنند. این غذا در بوشهر، بندرعباس، اهواز و … طرفداران بسیاری دارد آن را به همراه سبزی پلو، برنج و یا نان میل میکنند.
برای این که این ماهی در حین کباب شدن نسوزد و خوشمزهتر شود موادی مثل سبزی ماهی، تمبر هندی، رب، فلفل سیاه، نمک، سیر و پیاز را با هم ترکیب و روی شکم ماهی قرار میدهند.
با توجه به اینکه این ماهی معمولاً سرخ نمیشود و به صورت کبابی استفاده میشود بسیار سالم و مقوی است.
جنوبیها برای طبخ ماهی صبور از گشنیز و شنبلیله که در مناطق جنوبی به سبزی ماهی معروف هستند، استفاده میکنند.
سمبوسه، یکی از لذیذترین پیش غذاهای جنوبی یا میان وعدههای جنوبی است که با نان لواش درست میشود و تنوع بالایی دارد.
سمبوسه در واقع، یک غذای سنتی و قدیمی هندی محسوب میشود که به آشپزی ایرانی راه یافته است و در مناطقی مانند هرمزگان، آبادان، خوزستان، بوشهر، سیستان و بلوچستان و … طبخ میشود و بیشتر از جاهای دیگر طرفدار دارد.
سمبوسه انواع متفاوتی دارد که از محبوبترین آنها میتوان به سمبوسه گوشت و سمبوسه سیبزمینی اشاره کرد. این میان وعده خوشمزه معمولاً در جشنهای تولد سرو و مهمانیهای آبادانیها سرو میشود.
فلافل را باید محبوبترین غذای خیابانی خاورمیانه دانست. ساندویچ فلافل در ایران طرفداران بسیاری دارد که همین مسئله سبب شده این غذای ارزان، با گرانترین غذاهای فستفودی به رقابت بپردازد.
فلافل نوعی غذای جنوبی با نخود است که معمولاً در کنار خیارشور، گوجه و ترشیهای جنوبی، با نان باگت سرو میشود. فلافل آبادانی، فلافل خوزستانی و فلافل بندری سه نوع محبوب و لذیذ این غذا در ایران هستند.
نخود، ادویه فلافل، پیاز و پودر زیره از مواد اصلی فلافل هستند که در شهرهای مختلف با اضافهشدن موادی دیگر مانند سیبزمینی یا سبزیها، ترکیب میشوند.
در لیست غذاهای جنوبی قیمه بوشهری را باید یکی از خوشمزهترین غذاها دانست که رقیب سرسخت قیمه با سیبزمینی معروف که در بیشتر شهرهای ایران طبخ میشود، است.
این غذا علاوه بر بوشهر در شهرهای دیگر جنوبی تهیه و پخت میشود. نکته قابلتوجه این است که در هر استان پخت قیمه با تغییراتی تهیه میشود؛ در بوشهر بیشتر افراد قیمه بوشهری را با شکر پلو تهیه سرو میکنند.
در ضمن این این خورشت اصلی ترین غذای مراسم های مذهبی و عزاداری در ایران است!!
اوپیوزی یا همان آب پیازی یکی از غذاهای سنتی خوزستان است که با نامهای اوپیوزی دزفولی و اوپیوزی شوشتری معروف است.
این غذا در استان لرستان نیز طبخ میشود و محبوبیت بالایی دارد. این غذا نوعی اشکنه محسوب میشود که به اشکنه دزفول معروف شده است.
در اوپیازی از تخممرغ، پیاز، رب انار، روغن، فلفل، نمک، زردچوبه، نان خشک، گردو و شکر استفاده میشود و همین مسئله سبب شده تا اوپیازی غذایی بسیار مقوی باشد که در کمترین زمان ممکن میتوان به پخت آن پرداخت.
برای تهیه این غذای لذیذ جنوبی میتوانید از انواع ماهیها برای طبخ هواری یا همان هواری پلو استفاده کنید؛ البته در جنوب کشور بیشتر از ماهی هوور استفاده میکنند. طعم سبزیهای معطر در هواری پلو عطر و مزه بینظیری دارد که شما را شیفته خود میکند.
دوپیازه میگو یکی از غذاهای جنوبی با میگو است که اصالت آن به استان بوشهر برمیگردد. این غذای خوشمزه در بیشتر مناطق جنوبی و خصوصاً جزیره قشم طرفداران بسیاری دارد.
همیشه پخت میگو به دلیل بوی زهم و لاستیکی شدن آن کار سختی بوده اما مهمترین نکته زمان پخت حداقل 5 الی 7 دقیقه برای میگو است تا میگوی نرمی داشته باشید؛ برای تهیه دو پیازه میگو از هر سایز میگویی بهدلخواه خود میتوانید استفاده کنید و از طعم بینظیر میگو لذت ببرید.
ماهی برشته از غذاهای محلی جزیره قشم و استان هرمزگان است که سبک پخت آن با ماهی کبابهای دیگر کمی تفاوت دارد.
آشپزهای جنوبی برای برشته کردن ماهیهای کوچک مانند ساردین، گاریز یا بیاح، شکم آنها را خالی نمیکنند؛ اما شکم ماهیهای بزرگ مانند سنگسر، سرخو، هور، زرده و … را هنگام شستن خالی میکنند و مخلوطی از گشنیز، شوید، پیاز خرده شده، فلفل و ادویه و گاهی فلفل سبز در شکم ماهی قرار میدهند تا روی آتش برشته شوند.
بلالیت یکی از دسرهای زمستانی و قدیمی استان بوشهر است که طعم بسیار لذیذی دارد.
این دسر بسیار خوشمزه بهعنوان صبحانه یا افطاری در ماه رمضان در کنار تخممرغ سرو میشود و یا حتی برخی از جنوبیها در وعده نهار همراه با مرغ و ماهی بلالیت را میل میکنند.
این میان وعده خوشمزه و مقوی بیشتر در زمستان تهیه میشود و در منوی صبحانه جشنها و مراسم عروسی سرو میشود.
خوراک خرچنگ یا همان سینگو یکی دیگر از غذاهای جنوبی است که از محبوبیت بالایی برخوردار است. سینگو یکی از مفیدترین غذاهای دریایی است که کلسیم و فسفر موردنیاز بدن را تا حد زیادی تأمین میکند.
خوراک ماهی مرکب یا انکاس، یکی دیگر از غذاهای جنوبی است که مخصوص استان هرمزگان است. ماهی مرکب نوعی ماهی جنوبی کمیاب است که گوشت بسیار لذیذی دارد.
دمپخت ماهی بوشهری یا دمی لَخلاخ که در زبان محلی ماهی مییَدُم نیز گفته میشود، یکی از لذیذترین خوراکهای پلویی بوشهر است.
معمولاً دمی لخلاخ بوشهری به دو صورت پخته میشود که تفاوت عمده آن در استفاده از لیموعمانی و تمبر هندی است. این دمپخت خوشمزه که در لیست بهترین غذاهای جنوبی قرار دارد معمولاً با ماهیهای هامور، سنگسر، سبیتی و سرخو تهیه میشود.
پودینی کوسه یکی از غذاهای محلی استان هرمزگان و در واقع غذای محلی جزیره قشم و از لذیذترین غذاهای جنوبی است که با کوسهماهی یا سفره ماهی تهیه میشود و طعم متفاوت و بینظیری نسبت به سایر غذاهای دریایی دارد.
ازآنجاییکه برای تهیه پودینی، گوشت کوسه را از استخوان کاملاً جدا میکنند، خوردن آن بسیار راحت بوده و هیچ دردسری نخواهد داشت. برای تهیه پودینی علاوه بر کوسهماهی، ماهی شیر، ماهی هوور و ماهی ساردین نیز میتوان استفاده کرد.
در جنوب ایران نزدیک به 12 نوع نان محلی وجود دارد که هرکدام آنها طعم و مزهای خاص دارند.
نانهای محلی جنوبی عبارتاند از بالا تاوهای، نان ریخته، لیهی، تموشی، دستی، نان چووایی، تخممرغی، نان کروسی، نان چم چمو، کپوک و نان بنی که طرفداران بسیاری دارند.
نان چمچمو یک نان محلی خوشمزه جنوبی بسیار محبوب است که دستور پخت بسیار سادهای دارد و درعینحال بسیار لذیذ و خوشمزه است.
مهیاوه یا به قول جنوبیها، مهوه، یک غذای نونی جنوبی است؛ مهیاوه در واقع یک نوع سس یا نوعی غذای آبکی تیره رنگ، شور و تند است که آن را از یک نوع ماهی ریز به نام موتو درست میکنند و با نان یا همراه غذاهای دیگر سرو میکنند.
بسیار مقوی و اشتها آور است، سوراغ یا مهیاوه یکی از خاصترین غذاهای جنوبی می باشد.
دال عدس یکی دیگر از غذاهای جنوبی است که طعم تند و لذیذی دارد. این غذا در واقع نوعی سوپ است که پیش غذای بینظیری در لیست غذاهای جنوبی محسوب میشود. این غذای خوشمزه را معمولاً به عنوان صبحانه میل میکنند.
یکی دیگر از غذاهای خوشمزه جنوبی، نافله است. نافله از غذاهای سنتی و محلی خوزستانیها است که با گوشت چرخکرده و آرد نخودچی درست میشود. نافله شبیه کوفته قلقلی است.
این غذای خوشطعم شباهت زیادی به کوفته تبریزی دارد و ادویههای استفاده شده هنگام طبخ آن طعم بینظیری به این غذا میدهند.
اگر در لیست انواع غذای آبادانی به دنبال یک آش خوشمزه هستید، آش آبادانی را امتحان کنید. آش آبادانی یکی از معروفترین غذاهای جنوبی است که معمولاً برای صبحانه سرو میشود.
آبادانیها معتقدند با خوردن این آش، انرژی موردنیاز افراد را برای کل روز تأمین میکند. آش آبادانی بهمانند بسیاری از غذاهای آبادانی، طعم تند و لذیذی دارد.
شکر پلو یک غذای سنتی و اصیل بوشهری است که معمولاً آن را در مجالس بزرگ عروسی و عزاداری به همراه مرغ، گوشت بره یا گوشت گوسفندی و انواع خورش سرو میکنند.
شکر پلو همچنین از نذریهای پرطرفدار در ماه مبارک رمضان و محرم در بوشهر و البته شیراز به شمار میآید و اگر از آن دسته افرادی هستید که به طعم شیرینی در غذا علاقه دارید و از غذاهایی همچون شیرین پلو خوشتان میآید، بدون شک عاشق این پلوی خوشمزه خواهید شد.
هزاری یکی از انواع غذاهای خوشمزه و سنتی بندرعباس است که با دستورهای بسیار متنوعی تهیه میشود. این غذای خوشمزه که در بیشتر شهرهای جنوبی طبخ میشود در دستهبندی غذاهای دریایی قرار میگیرد.
هزاری البته در استانهای مختلف کشور با مواد و دستورهای متنوعی تهیه میشود که معمولاً نوع ماهی آنها متفاوت است.
در تهیه این غذای خوشمزه میتوان از انواع ماهیهای جنوبی مثل سالمون، رشکو، سرخو و شیر استفاده کرد. بهترین نوع هزاری را بیشک در بندرعباس میتوانید امتحان کنید.
امگشت یا امگشت پلو یک غذای بسیار آسان و درعینحال خوشمزه جنوبی است طرز تهیه آن بسیار آسان است.
عطروطعم امگشت پلو فوقالعاده است و هرچقدر با فلفل بیشتر و تندتر تهیه شود لذیذتر میشود. امگشت پلو در واقع ترکیبی از مزههای مختلف است که بسیار خوشمزه و مقوی است.
هرچند که امگشت در بیشتر مناطق جنوبی طبخ میشود اما امگشت از غذاهای مخصوص و محلی خوزستان محسوب میشود.
تباهگ یکی از لذیذترین و قدیمیترین غذاهای محلی استان سیستان و بلوچستان است که مانند بسیاری از غذاهای جنوبی، بسیار مقوی و خوشمزه است.
مردم سیستان و بلوچستان، بهخصوص منطقه مکران، پلو بلوچی تهیه شده با تباهگ را در روزهای سرد سال و خصوصاً در ماه رمضان بهعنوان سحری میل میکنند.
مکران یکی از زیباترین و معروف ترین سواحل چابهار است. تباهگ اصلی را فقط در خود سیستان و بلوچستان میتوانید بچشید
تباهگ، شباهت زیادی به غذای گوشت لَند در هرات و غرب افغانستان و گوشت قاق یا گوشت خشک در کابل دارد.
تنورچه یا ترونچه یکی از غذاهای محلی سرزمین پررمزوراز خوراک یعنی سیستان و بلوچستان است.
فرهنگ غذایی جنوب استان سیستان و بلوچستان بسیار وابسته به نوع معیشت آنان یعنی دامپروری است؛ ازاینرو بسیاری از غذاهای محلی و لذیذ آنها از گوشت دام تهیه میشود.
تنورچه یکی از معروفترین خوراکهای بلوچی است که علاوه بر طعم شگفتانگیز میتواند هرکسی را که درباره غذاهای محلی بلوچستان اطلاعاتی ندارد، عاشق غذاهای این منطقه کند.
گمنه یا گویزه یا للک یکی دیگر از غذاهای جنوبی خوشمزه و مقوی است که اصالت آن به بوشهر، گناوه و دزفول برمیگردد. این غذا در واقع از مشتقات گندم محسوب میشود که در کنار طعم عالی، بسیار مقوی نیز است.
گمنه به معنای بلغور ریزدانه گندم است و بیشتر در بوشهر طبخ میشود. از خواص مهم این غذا میتوان به کاهش کلسترول و پیشگیری از بیماریهای قلبی و جلوگیری از دیابت و تقویت سیستم ایمنی بدن اشاره کرد.
تند و خوشمزه ی این بخش هم به پایان رسید. در فصول سرمای سال پاییز و زمستان سعی کنین از تند خوشمزه های جنوبی لذت ببرید.