نازوب

زیباترین زنان عصر طلایی موسیقی ایران

ایران سرزمین کهن آریایی تا کنون بیش از هزاران خواننده اصیل داشته است خوانندگان زن سده 21 (میلادی) اهل ایران که در این بخش به برجسته ترین زنان خواننده عصر طلایی ایران و بیوگرافی آنها می پردازیم.

صداهایی بس ماندگار و زیبا از بانوان موسیقی ایران

بیوگرافی فاطمه واعظی با نام هنری پریسا

پریسا که در تاریخ 25 اسفند سال 1328 در شهر شهسوار به دنیا آمد. وی خوانندهٔ مشهور ایرانی، ردیفدان و استاد هنر آواز ایرانی است.

کودکی و نوجوانی

پریسا صدای خوش را از پدر و پدربزرگ به ارث برد و در دوران تحصیل، به تشویق پدر در برنامه‌های هنری شرکت می‌کرد تا اینکه در مسابقات هنری مدارس در رشتهٔ آواز رتبهٔ یکم را در میان همهٔ دانش‌آموزان سراسر کشور به‌دست‌آورد.

آشنایی با محمود کریمی

استعداد و نبوغ موسیقی اش توسط محمود کریمی، که در آن زمان از اعضای هیئت داوران بود، کشف شد و بعد از آن آموزش موسیقی سنتی ایرانی (دستگاه‌ها و ردیف‌ها) را زیر نظر او آغاز کرد. لوید میلر در این باره نقل می‌کند:

«استاد کریمی من را به کلاس بانوان هم دعوت کرد… پریسا هم در آن کلاس‌ها حضور داشت. مثل فرشته آواز می‌خواند، پیش از آن هیچ خوانندهٔ جاز یا کلاسیکی نشنیده بودم که مثل او آواز بخواند».

فعالیت در وزارت فرهنگ و هنر

پس از دو سال آموزش، پریسا به استخدام وزارت فرهنگ و هنر درآمد و به مدت پنج سال فعالیت خود را با آن وزارت‌خانه ادامه داد. در این دوران اجراهایی در تلویزیون و کنسرت‌هایی در تهران و شهرستان‌ها برگزار کرد و نیز همراه با گروه‌های مختلفی که در آن وزارت‌خانه فعال بودند، کنسرت‌هایی در خارج از کشور به هدف معرفی موسیقی سنتی ایران برگزار نمودند.

بیوگرافی ناهید دایی جواد

ناهید دایی جواد در 1321/02/26 در شهر اصفهان به دنیا آمد. وی خواننده موسیقی اصیل ایرانی اهل ایران و از خوانندگان برنامه رادیویی گلها بود. ترانهٔ «غروب کوهستان» او از شهرت بالایی برخوردار است.

زندگینامه

ناهید دایی جواد فرزند عبدالباقی  وی مدرک لیسانس خویش در رشته ادبیات فارسی از دانشکده ادبیات دانشگاه اصفهان گرفت است و در سال 55 با کیوان قدرخواه، شاعر و وکیل دادگستری ازدواج نمود و حاصل آن یک دختر است.

همسر وی در سال 1383 بر اثر بیماری تومور مغزی درگذشته‌است.

ناهید دایی جواد در سال 42 به استخدام آموزش و پرورش استان اصفهان درآمد و از سال 55 تا سال 74 که بازنشسته شد در دبیرستان‌های شهر اصفهان به تدریس ادبیات و زبان فارسی و عربی مشغول بود.

وی نه سال پیش از انقلاب از رادیو استعفا داد و از سال 1374 تا هنگام درگذشت، مشغول تدریس آواز ایرانی در آموزشگاه‌ها بود.

بیوگرافی بانو دلکش

عصمت باقرپور بابلی با نام هنری دلکش در دومین روز اسفند ماه سال 1303  به دنیا آمد.

او خواننده ایرانی ژانرهای موسیقی سنتی، فولکلور و پاپ بود. از او با عناوینی چون «زن حنجره طلایی» و «آتش کاروان هنر» یاد می‌شود.

وی ترانه‌هایش را به دو زبان فارسی و مازندرانی خوانده‌است. وی همچنین در چند مورد با تخلّص نیلوفر ترانه‌سرایی هم کرده‌است؛ از جمله ترانه‌هایی که او خود نوشته و خوانده، ترانهٔ «ساز شکسته» است.

این خواننده محبوب در 11 شهریور سال 1383 چشم از جهان فرو بست.

بیوگرافی بانو افخم مهاجر 

افخم مهاجر خوانندهٔ ایرانی در دهه 1970 میلادی بود. از 15 سالگی در اوج نوجوانی با تلویزیون ملی ایران فعالیت موسیقایی خود را آغاز کرد؛

با عماد رام و حسن لشگری در برنامه‌های موسیقی تلویزیون ایران همکاری داشت. اولین بار در 4 آبان 1342 طی مراسمی از طریق وزارت فرهنگ و هنر رسماً از خوانندگان موسیقی اصیل ایرانی معرفی شد.

بیوگرافی بانو پروین

بتول نوری وند با نام هنری پروین در تاریخ پانزدهم اسفند ماه 1317 در تهران به دنیا آمد.

زندگی نامه

وی پس از تحصیلات کارمند بانک بازرگانی شاهنشاهی بود. علاقه‌اش به قمرالملوک وزیری موجب شد تا به واسطه توران مهرزاد، به همایون خرم، معرفی شد و پا به عرصه هنر نهاد.

او بیش از 300 ترانه و آواز در دهه 30 و 40 همچون غوغای ستارگان، پیک سحری، درد عشق و انتظار و زمستان خواند و در برنامهٔ گلها از جمله یک شاخه گل و گل‌های رنگارنگ اجراهایی داشت.

پروین در طول فعالیت هنری خود همکاری مستمری با آهنگسازانی همچون همایون خرم (بیش از 120 ترانه برای پروین ساخت)، حسین صمدی، مرتضی حنانه، رضا ناروند، مرتضی محجوبی، جواد لشگری، انوشیروان روحانی، امین‌الله رشیدی و همچنین ترانه سرایانی همچون پرویز وکیلی، کریم فکور، رحیم معینی کرمانشاهی، پرویز خطیبی، هدایت اله نیرسینا، عبداله الفت، تورج نگهبان، مهدی سهیلی و بهادر یگانه داشت.

پروین در سال 1353 از کار خوانندگی کناره‌گیری کرد. اوایل سال 1402 گروهی از هنرمندان موسیقی ایران از جمله حسین علیزاده برای او برنامه بزرگداشتی ترتیب دادند.

پروین نوری‌وند 19 مرداد 1402 در سن 85 سالگی در تهران دار فانی را وداع گفت.

بیوگرافی بانو الهه

بهار غلامحسینی با نام هنری الهه خواننده ایرانی بود. او در سال 1313 در محلهٔ باغشاه تهران زاده شد. وی از کودکی به خوانندگی علاقه داشت اما خانواده‌اش در آن زمان چندان به آوازخوانی دختر خود علاقه‌ای نداشتند؛ به همین جهت معمولاً به‌صورت پنهانی در اتاق برای خودش آواز می‌خواند.

او در بهمن 1333 با خیرالله یگانه، از متمولین و روشنفکران آن زمان ازدواج کرد.

همسرش که از یکی از خاندان‌های بزرگ و اصیل لر می‌بود از هنرش حمایت کرد و در موفقیتش سهم بسیار داشت.

پس از چندی از طریق پرویز خطیبی به مجید وفادار معرفی شد که در همسایگی خانهٔ پدری الهه زندگی می‌کرد، سپس از طریق داوود پیرنیا وارد عرصهٔ موسیقی شد. و سرانجام در 24 مردادماه سال 86 درگذشت.

بیوگرافی بانو مرضیه

زیبا و ماندگارترین صدای بانوی ایرانی

خدیجه اشرف‌السادات مرتضایی با نام مستعار و هنری مَرضیه  در یکم فروردین 1303 در تهران به دنیا آمد. 

وی در 26 مرداد 1373 از ایران خارج شد و در عراق، پس از دیدار با مسعود رجوی، به عضویت شورای ملی مقاومت ایران با محوریت سازمان مجاهدین خلق ایران درآمد.

او 16 سال پایانی عمر خود را در عراق یا فرانسه گذراند و با این سازمان همکاری می‌کرد و فعالیت‌های هنری‌اش در این سال‌ها ذیل این سازمان و با خواندن ترانه‌های آنان بود. یکی از ترانه‌های معروف او رفتم که رفتم بود.

مرضیه در 21 مهرماه سال 1389، در اثر سرطان در پاریس درگذشت.

بیوگرافی شهیندخت شبیری

شهین دخت در سال 1321 به دنیا آمد. او خوانندۀ زن کُرد اهل ایران و یکی از شاگردان علی تجویدی بود که از اوایل دهۀ 1340 همکاری خود را با رادیو آغاز کرد.

شبیری برنامۀ شاخه گل 161 را اجرا نمود. شبیری علاوه بر شاخه گل در گل‌های رنگارنگ 401 و شاخه گل 308 و 316 هم ترانه خوانده‌است.

وی در چندین فیلم فارسی هم ترانه خوانده که از آن جمله می‌توان به فیلم اعتراف اشاره کرد.

شهین‌دخت شبیری در اواخر دهه 1340 به همراه همسرش به خاطر تحصیلات در رشته پزشکی عازم انگلستان شد و در حین اقامت در لندن به همراه سنتور نصرتی برنامه‌های متعددی را در رادیو فارسی بی‌بی‌سی برای ایرانیان مقیم لندن اجرا کرد. این برنامه‌ها، نظیر «یک شاخه گل» و در حقیقت برنامه‌هایی شاعرانه بودند.

شهین‌دخت شبیری در دهۀ 1350 فعالیت خود را بسیار کم کرد و قبل از مرگش که پس از انقلاب اتفاق افتاد، آلبومی بنام «تمنّا» در لس آنجلس منتشر کرد.

بیوگرافی بانو پوران

فرح‌دخت عباسی طاقانی با نام هنری و مستعار پوران  در 15 بهمن 1312 در تهران به دنیا آمد.

وی دانش‌آموختهٔ هنرستان عالی موسیقی؛ در سال 1330 به خوانندگی حرفه‌ای در رادیو مشغول شد و از 1339 تا 1353 در فیلم‌های گوناگونی نقش آفرید.

او که خواهرزادهٔ عزت روح‌بخش بود، به واسطهٔ همو جذب خوانندگی شد. ابتدا با نام «بانوی ناشناس» سپس با شهرت همسر اولش، عباس شاپوری، با نام «بانو شاپوری» و سرانجام با لقب «پوران» به کارش ادامه داد.

آلبوم‌ها و تک‌آهنگ‌های بسیاری آفرید. و سرانجام در 12 مهر سال 1369 در سن 56 سالگی در تهران درگذشت.