نازوب

فطریه چیست و بر عهده چه کسی است

پرداخت زکات فطره (یا همان فطریه) بر هر مسلمانان عاقل و بالغ که توانایی گرفتن روزه را دارد و همچنین معذورین و همچنین کسانی که عمدا روزه خود را خورده اند، واجب است.

حتی فطریه کودکان شیرخوار نیز باید حساب شود و بچه‏ای که یک ساعت قبل از غروب آفتاب به دنیا آمده نیز باید حساب شود و فطریه او را باید پرداخت کرد؛ اما جنین فطریه ندارد. به گزارش بخش مذهبی وبسایت نازوب پرداخت این زکات از جمله شرایط قبولی روزه در ماه مبارک رمضان است و یکی از فواید پرداخت فطریه، بیمه کردن انسان در برابر حوادث مختلف در طول سال است و فرد با پرداخت این مبلغ کم خود را بیمه می سازد. پرداخت فطریه ضامن سلامتی انسان است و انسان به هر میزان در این راستا سرمایه‏گذاری کند به جا و خوب است.

زکات فطریه بر اساس «قوت غالب» انسان باید پرداخت شود. قوت غالب چیزی است که مردم هر شهر غالباً از آن تغذیه می کنند. معمولا در زمان حاضر، گندم و برنج مهم‏ترین قوت غالب است، از این رو افراد باید برای هر نفر سه کیلوگرم گندم یا برنج یا معادل نقدی آن را به عنوان زکات فطریه پرداخت کنند.

کسانی که زندگی شان تامین است پرداخت زکات فطره بر آنها واجب می‏شود، اما کسانی که کمبود دارند و به نوعی خرجشان بیش از درآمدشان است پرداخت زکات فطریه بر آنها واجب نیست و می‏توانند فطریه بگیرند. وب ناز: ر اساس نظر برخی مراجع تقلید فطره مهمانی که پیش از مغرب شب عید فطر با رضایت صاحبخانه وارد شده در صورتی که بگویند، امشب نان او را داده، بر او واجب است هر چند نانخور او حساب نشود. اما برخی مراجع فطریه میهمان یک شب را واجب نمی‏دانند.

زنی که شوهرش مخارج او را نمی‏دهد، چنان چه نان خور کس دیگر باشد، فطره‎اش بر آن کس واجب است. و اگر نان‎خور کس دیگر نیست، در صورتی که فقیر نباشد، باید فطره خود را بدهد.

کسی که فطره چند نفر را می‎دهد، لازم نیست همه را از یک جنس بدهد و اگر مثلاً فطره بعضی را گندم و فطره بعض دیگر را جو بدهد کافی است.

زمان وجوب زکات فطره از غروب شب عید فطر است و مراجع تقلید تأخیر پرداخت آن را بعد از نمازعید جایز نمی‌دانند، اما اگر کسی نماز عید را نخواند، باید فطریه را تا ظهر عید پرداخت کند.

ولی اگر دسترسى به فقیر ندارد، مى‌تواند مقدارى از مال خود را به نیت فطره جدا کرده و براى مستحقى که در نظر دارد یا براى هر مستحقی کنار بگذارد و باید هر وقت که آن را مى‌دهد نیت فطره کند.

اما اگر موقعى که دادن زکات فطره واجب است، فطره را ندهد و کنار هم نگذارد، احتیاط واجب آن است که بعداً بدون اینکه نیّت ادا و قضا کند(به قصد قربت) فطره را بدهد.

فطریه بر عهده چه کسی است ؟

مسأله ۱۹۹۵ فطره مهمانی که پیش از غروب شب عید فطر با رضایت صاحبخانه وارد شده و نانخور او حساب می شود، بر او واجب است (۱)

(۱) (فاضل): اگر نانخور او حساب شود، بر او واجب است ، لیکن به مجرد صرف یک افطاری فطره میهمان بر صاحبخانه واجب نیست .

(گلپایگانی)، (صافی): مسأله فطره مهمانی که پیش از مغرب شب عید فطر با رضایت صاحبخانه وارد شده در صورتی که بگویند امشب نان او را داده ، بر او واجب است هر چند نان خور او حساب نشود.

(مکارم): مسأله میهمانی که پیش از غروب شب عید فطر با رضایت صاحبخانه وارد شده و نانخور او محسوب می شود (یعنی تصمیم دارد مدّتی نزد او بماند) دادن زکات فطره او نیز واجب است ، امّا اگر فقط برای شب عید دعوت شده فطره او بر میزبان نیست و در صورتی که بدون رضایت صاحبخانه باشد نیز بنا بر احتیاط واجب فطره او را بدهد، همچنین فطره کسی که انسان را مجبور کرده است که خرجی او را بپردازد.

(سیستانی): مسأله فطره مهمانی که پیش از غروب شب عید فطر وارد شده و شب را نزد او مانده و نان خور او هر چند موقّتاً حساب می شود، بر او واجب است .

آيا فطريه ميهمان را صاحبخانه بايد بدهد

(بهجت): مسأله فطره کسی که پیش از بر آمدن هلال ماه شوّال مهمان شخص دیگری شده است بر میزبان واجب است ، به شرط آنکه برای خوردن غذا به منزل او آمده باشد، و لو بعداً مانعی پیش آید که نتواند غذا صرف کند، امّا اگر وقت رؤیت هلال ، غذایی برای کسی هدیه بفرستد، در صورتی که اینگونه هدیه مستمرّ نبوده و صِدق نانخور یا مهمان بر او نکند، فطره او بر هدیه دهنده واجب نیست ، هر چند با مال او افطار کرده باشد.

(زنجانی): مسأله زکات فطره کسی بر انسان واجب است که «نان خور» بدون هیچ قیدی خوانده شود، ولی کسی که فقط با قیدی نان خور خوانده می شود مثلًا تنها «نان خور در شب عید فطر» یا «نان خور در روز آخر ماه رمضان » به وی گفته می شود، زکات فطره وی بر انسان واجب نیست .

بنا بر این مهمانی که قبل از غروب آفتاب شب عید فطر وارد منزل انسان می گردد اگر بنا دارد مدّت طولانی مهمان بوده به گونه ای که «نان خور» بدون هیچ قیدی بشمار می آید، زکات فطره وی واجب است ، ولی اگر تنها همان شب را مهمان است زکات فطره وی واجب نیست ، هر چند احتیاط مستحب ّ آن است که زکات فطره او را هم بدهد و اگر در طول ماه رمضان نان خور انسان باشد بنا بر احتیاط واجب زکات فطره وی بر انسان واجب است .

در هر صورت در جاهایی همچون این مسأله که به طور مسلّم نمی توان زکات را به گردن مهمان یا صاحبخانه دانست ، چنانچه یکی از آن دو با اجازه دیگری زکات فطره را به نیّت کسی که واقعاً زکات فطره به گردن او است بدهد کافی است و بر دیگری پرداخت مجدّد زکات فطره لازم نیست .

فطره مهمانی که مدتی می ماند

مسأله ۱۹۹۶ فطره مهمانی که پیش از غروب (۱) شب عید فطر بدون رضایت صاحب خانه وارد می شود و مدّتی نزد او می ماند (۲) واجب است (۳) و همچنین است فطره کسی که انسان را مجبور کرده اند که خرجی او را بدهد.

این مسأله ، در رساله آیت اللّه (بهجت ) نیست

(۱) (گلپایگانی )، (صافی): پیش از مغرب ..

(۲) (زنجانی): به گونه ای که نان خور او حساب می گردد ..

(۳) (گلپایگانی )، (صافی): بنا بر احتیاط، واجب است .. (زنجانی): بنا بر احتیاط واجب ، لازم است ..

(فاضل )، (نوری): در صورتی که نانخور او حساب شود ( (فاضل): بنا بر احتیاط) واجب است ..

(مکارم )، (سیستانی): رجوع کنید به ذیل مسأله ۱۹۹۵ (خوئی): مسأله واجب بودن فطره مهمانی که پیش از غروب شب عید بدون رضایت صاحبخانه وارد می شود و مدّتی نزد او می ماند محل ّ اشکال است بلکه أظهر عدم وجوب است اگر چه بهتر دادن است [( من تبریزی): محل ّ اشکال است اگر چه أحوط دادن است ] و همچنین است فطره کسی که انسان را مجبور کرده اند که خرجی او را بدهد.

فطره مهمان بعد از غروب شب عید فطر

مسأله ۱۹۹۷ فطره مهمانی که بعد از غروب (۱) شب عید فطر وارد می شود، بر صاحبخانه واجب نیست (۲) اگر چه پیش از غروب (۳) او را دعوت کرده باشد و در خانه او هم افطار کند (۴).

این مسأله ، در رساله آیت اللّه (بهجت ) نیست

(۱) (گلپایگانی )، (صافی): بعد از مغرب ..

(۲) (خوئی): در صورتی که نان خور او حساب شود بنا بر احتیاط، واجب است و الا واجب نیست ..

(سیستانی): در صورتی که نان خور او حساب شود، بنا بر احتیاط، واجب است و الّا واجب نیست . و کسی را که انسان برای افطار شب عید دعوت می کند، نان خور به حساب نمی آید و فطره اش بر صاحبخانه نیست .

(۳) (گلپایگانی )، (صافی): پیش از مغرب ..

(۴) (زنجانی): و قرار است مدّتی طولانی ، مهمان وی باشد. (مکارم): رجوع کنید به ذیل مسأله.

توضیح المسائل مراجع مطابق با فتاوای سیزده نفر از مراجع معظم تقلید/ متن اصلی از رساله امام خمینی و مُحشی حضرات آیات: سیستانی، صافی گلپایگانی، مکارم شیرازی، نوری همدانی، شبیری زنجانی، بهجت،فاضل، اراکی، خویی، گلپایگانی، تبریزی.

مقام معظم رهبري

زکات فطره ميهمان

۲۲۵. ميهمانى كه فقط شب عيد فطر به خانه انسان بيايد، تكليف فطره‌‏اش چه مى‌‏شود؟
ج) فطره او بر عهده صاحب خانه نيست.

۲۲۶. اگر انسان شب عيد فطر ميهمان داشته باشد و صبح متوجه شود كه عيد بوده؛ آيا فطره آنها بر او واجب است؟
ج) ناآگاهى از رؤيت هلال، تأثيرى در حكم پرداخت فطره ندارد لكن گذشت كه فطره ميهمان يك شبه بر عهده خودش مى‌‌باشد.

۲۲۷. اگر ميهمان فطره خودش را بدهد، آيا از عهده صاحب خانه ساقط مى‌‏شود؟
ج) در فرضى که نان خور محسوب شود اگر با اجازه صاحب خانه و از طرف او فطره خودش را بدهد، از عهده ميزبان ساقط مى‌‏شود.

استفتائات رهبري.

مطابق نظر آيت الله سيستانيمطابق نظر آيت الله سيستاني

پرسش: اگر قبل از عید فطر شخصی از شهر خود به شهر دیگری برود و به خانه کسی برود ایا باید فطریه خود را خودش بدهد یا صاحب خانه دهد ؟
پاسخ: بر میزبان واجب است فطریه مهمانی که پیش از غروب شب عید فطر وارد بر او شده و نان‌خور وی – هرچند موقّتاً – محسوب می‌شود را بپردازد.

مثلا: مهمانی که قبل از غروب آفتاب وارد منزل میزبان شده و شب نیز در منزل او می‌ماند و میزبان هم امکانات رفاهی لازم را برایش فراهم نموده و عهده‌دار مخارج او شده است هرچند مهمان چیزی نخورد یا با غذای خودش افطار نماید، بر میزبان واجب است زکات فطره او را بپردازد.

پرسش: اگر در آخرین شب ماه رمضان شخصی سر زده به مهمانی برود آیا زکات فطره او به عهده صاحبخانه است ؟
پاسخ: فطریه مهمانى که پیش از غروب شب عید فطر وارد شده ، و شب را نزد او مانده و ـ هر چند موقتاً ـ نان خور او حساب شود ، بر او واجب است و همچنین ـ بنابر احتیاط ـ اگر پس از غروب شب عید فطر وارد ‏شود و نان خور او شمرده شود، و اگر نه واجب نیست . و کسی که تنها براى افطار شب عید دعوت شده نان خور به حساب نمیآید ، وفطره اش بر صاحبخانه نیست .

مطالب پیشنهادی

زکات چیست

مقدار زکات چقدر است