نازوب

با توجه به سوالات مکرر کاربران عزیز در مورد دست یابی به اطلاعاتی در مورد دندان عقل این مقاله پزشکی را در این مورد گردآوری کرده ایم .

آنچه‌ بايد ‌درباره ‌دندان ‌عقل‌ بدانيد

‌دندان عقل، دندان سوم آسيا، آخرين دنداني است كه در سنين 2517 سالگي در دهان مي‌رويد. به طور كلي تناقضات فراواني درباره نگهداري يا خارج كردن اين دندان‌ها وجود دارد.
پيشينيان ما،‌ آرواره‌هاي بزرگ‌تري داشتند. بنابراين فضاي كافي براي رويش 32 دندان وجود داشت؛ اما امروزه آرواره‌هاي ما كوچك‌تر شده است، درنتيجه فضاي زيادي براي رويش 32 دندان وجود ندارد. پس دندان عقل معمولا نهفته مي‌شود و از رويش طبيعي محروم مي‌ماند.

در واقع از وقتي انسان‌هاي اوليه آموختند كه تكه‌هاي بزرگ مواد غذايي را با دستشان خرد كنند، ارتفاع استخواني فك كوتاه‌تر و برجستگي استخوان آرواره كم‌تر شد. به اين ترتيب در خيلي از انسان‌هاي امروزي دندان عقل به دنداني بي‌كاربرد و نهفته تبديل مي‌شود؛ به طوري كه گاهي بايد به كمك روش‌هاي جراحي
خارج گردد.

دندان‌هاي نهفته يا رويش‌نيافته يا آنهايي كه در وضعيت طبيعي نروييده‌اند، در بيشتر موارد ناراحتي ايجاد مي‌كنند. (دندانپزشك شما مي‌تواند به وسيله راديوگرافي نوع نهفتگي دنداني را مشخص كند.)

پوسيدگي: بزاق، باكتري و خرده‌هاي مواد غذايي مي‌توانند اطراف دندان عقل نهفته تجمع يابند و باعث شوند كه آن دندان يا دندان مجاورش پوسيده شود. از بين بردن اين پوسيدگي بسيار سخت است. درد و عفونت نيز به دنبال دارد.

عفونت: هنگامي كه دندان عقل نيمه‌نهفته است، غذا و باكتري در لثه تجمع مي‌يابند و باعث ايجاد عفونت موضعي مي‌شود. بوي بد دهان، درد، تورم و تريسموس (ناتواني در باز كردن دهان)‌ از عوارض آن است. عفونت مي‌تواند در نواحي گونه و گردن تجمع يابد.

درد فشاري: درد ممكن است به دليل فشار دندان عقل در حال رويش به سوي دندان‌هاي ديگر باشد. در بعضي اوقات اين فشار ممكن است باعث سايش دندان‌هاي ديگر شود.

ارتودنتيك: بسياري از بيماران جوان براي مرتب‌كردن دندان‌هايشان درمان ارتودنسي مي‌كنند. دندان عقل ممكن است سبب حركت دندان‌ها بخصوص دندان‌هاي قدامي در حال رويش شود و درمان ارتودنسي را با مشكل مواجه كند.

پروستودنتيك: بيماراني كه مي‌خواهند دست دندان مصنوعي بگذارند، بايد دندان‌هاي عقل خود را خارج كنند اگر دندان عقل زير دست دندان باشد، سبب تحريكات موضعي جدي مي‌شود و اگر بعدا كشيده شود، بيمار احتياج به ساخت مجدد دندان مصنوعي پيدا مي‌كند. چرا كه ديگر شكل اوليه لثه تغيير مي‌كند.

كيست: كيست مي‌تواند از بافت نرم اطراف دندان عقل ايجاد شود. كيست مي‌تواند سبب تخريب استخوان، اتساع فك، جابجايي يا تخريب دندان مجاور شود. خارج كردن دندان عقل براي جلوگيري از تخريب استخواني بيشتر،‌ واجب است.

در موارد نادري كيست‌ها مي‌توانند به تومور تبديل شوند يا استخوان فك متعاقب اتساع زياد بشكند.

اما چرا دندان عقل نهفته‌اي كه مشكلي ايجاد نكرده است، بايد خارج شود؟ در پاسخ بايد گفت : تقريبا به طور حتم، دندان عقل نهفته اگر همان طور رها شود، باعث ايجاد مشكل مي‌شود. اين موضوع بيشتر در مورد دندان‌هاي عقل پايين صدق مي‌كند.

اين مشكلات ممكن است ناگهاني و در موقعي نامناسب رخ دهد.

بنابراين محققان پيشنهاد مي‌كنند دندان‌هاي عقل نهفته چه باعث مشكل باشند چه نباشند، بين سنين 2217 سال خارج شوند.

چرا كه از نظر تكنيكي جراحي ساده‌تر است و مريض جوان زودتر بهبود مي‌يابد.

دندان عقل كه براحتي در سن 20 سالگي جراحي مي‌شود، در سنين بالاي 40 سال با مشكل مواجه مي‌شود. همچنين ريسك پيچيدگي‌ها با فاكتور سن افزايش مي‌يابد و روند ترميم كندتر مي‌شود.

بنابراين ا‌گر به نقاطي سفر مي‌كنيد كه به دندانپزشك دسترسي نداريد، توصيه مي‌شود به عنوان پيشگيري از بروز مشكلات ناگهاني، دندان‌هاي عقل نهفته خود را خارج كنيد.

اما آيا وقتي كه مريض دچار التهاب و عفونت لثه (پري كورونيت)‌ است، مي‌توان دندان عقل را خارج كرد؟در پاسخ به اين سوال هم بايد گفت : به طور كلي خير؛ جراحي در حضور عفونت در موضع، مي‌تواند به گسترش عفونت دامن بزند و آن را جدي‌تر كند. اول بايد عفونت موضعي توسط رعايت بهداشت و آنتي‌بيوتيك درماني كنترل شود، بعد اقدام به خارج نمودن دندان كرد.

دندان عقل دردسرساز

دندان عقل ممكن است براي مسواك زدن يا كشيدن نخ دندان سخت باشد. با گذشت زمان، تجمع باكتري، شكر و اسيدها روي دندان ايجاد حفره مي‌كند. اگر اين حفره ترميم نشود، مي‌تواند تبديل به يك حفره گسترده‌تر گردد و ساختار بيشتري از نسج دنداني را از بين ببرد. همچنين عواقب جدي‌تري را براي ساختارهاي اطراف دندان ايجاد كند.

با توجه به سختي رعايت بهداشت خانگي براي اين دندان‌ها، تجمع خرده‌هاي غذايي و باكتري مي‌تواند باعث ايجاد تنفس با بوي بد دهان شود.

دندان عقلي كه هنوز در زير لثه، بخصوص به صورت افقي (بيشتر از هنگامي كه به وضعيت عمودي قرار دارد)‌ واقع شده، ممكن است سبب ايجاد فشار روي دندان‌هاي اطراف شود كه باعث ايجاد شلوغي دندان مي‌گردد.

اين موضوع همچنين ممكن است در مواردي كه دهان فضاي كافي براي رويش دندان عقل ندارد، رخ دهد.

دندان عقلي كه هنوز زير لثه قرار دارد، ممكن است تحريك شود. بافت لثه كه روي دندان را فراگرفته، مي‌تواند لنگرگاهي براي خرده‌هاي غذايي و باكتري‌ها در زير لثه باشد كه باعث عفونت در لثه مي‌شود.

بر حسب سايز، شكل، موقعيت دندان، خارج كردن دندان مي‌تواند از يك كشيدن ساده تا جراحي‌هاي پيچيده متغير باشد.

با يك كشيدن ساده به طور معمول التهاب و خونريزي كمتري ايجاد مي‌شود. كشيدن‌هاي پيچيده‌تر ممكن است باعث التهاب و خونريزي‌هاي بيشتر شود. هر چند كه دندانپزشك شما با حمايت‌هاي درماني پس از كشيدن، اين عوارض را كاهش مي‌دهد.

متعاقب كشيدن دندان، ممكن است وضعيتي به اسم «حفره خشك» رخ دهد. اگر لخته خوني كه در ناحيه كشيده شده دندان قرار گرفته، جابه‌جا شود، استخوان زيرين را نمايان مي‌كند. اين وضعيت بسيار دردناك است. اما بعد از چند روز خوب مي‌شود كه اين وضعيت با اقدامات درماني بعد از كشيدن توسط دندانپزشك، قابل پيشگيري است.

هرچه بيشتر صبر كنيد، پتانسيل بروز مشكلات افزايش مي‌يابد. اين به خاطر آن است كه با افزايش سن، استخوان دربرگيرنده دندان محكم‌تر مي‌شود و خارج‌سازي آن را مشكل‌تر مي‌سازد. همچنين پروسه ترميم كندتر مي‌شود.

دكتر پريسا پيروزمند