ناز وب

محمد قنادی، معاون رئیس سازمان انرژی اتمی ایران که برنامه های هسته ای جمهوری اسلامی را زیر نظر دارد، پیش از اینکه به این پست برسد، در رشته فیزیک و رادیو شیمی در دانشگاه سالفورد تحصیل کرده بود.

در سال 2007، دست کم 60 دانشجوی ایرانی در رشته هایی در دانشگاه های انگلیس پذیرفته شدند که سرویس های امنیتی برچسب حساس در زمینه منع اشاعه را روی آنها قرار داده بودند. این رشته ها فیزیک هسته ای، میکروبیولوژی و مهندسی شیمی را شامل می شد. روزنامه تلگراف در مقاله ای با اشاره به تحصیل دانشجویان ایرانی در این رشته های حساس در دانشگاه های انگلیس، این ادعا را مطرح می کند که وزرات خارجه در مورد تهدید ناشی از تحصیل دانشجویان برخی کشورها در رشته های خاص نگران است، چرا که این روند به آنها امکان می دهد به دانش ساخت تسلیحات کشتار جمعی و سیستم های موشکی حامل آنها دست یابند.

این نشریه انگلیسی در ادامه به یک میکروبیولوژیست عراقی اشاره می کند که مدرک دکترای خود را در سال های 1980 از دانشگاهی در انگلیس گرفت و سپس نقش فعالی در پیشبرد برنامه های هسته ای عراق داشت. از سوی دیگر همسر این زن نیز مدیریت برنامه موشکی صدام حسین را بر عهده داشت و در دانشگاه بیرمینگهام دکترا گرفته بود. این در حالی است که محمد قنادی، معاون رئیس سازمان انرژی اتمی ایران نیز که برنامه های هسته ای جمهوری اسلامی را زیر نظر دارد، پیش از اینکه به این پست برسد، در رشته فیزیک و رادیو شیمی در دانشگاه سالفورد تحصیل کرده بود.

با این وجود، آمار دقیق دانشجویان از کشورهایی مانند عراق و ایران که در رشته های حساس در دانشگاه های انگلیس تحصیل کرده اند، در دسترس قرار ندارد. هرچند در گذشته برای تحصیل در رشته های مرتبط با منع اشاعه، محدودیت های ویژه ای وجود نداشت، اما از سال 2007، شماری از دانشجویان خارج از اتحادیه اروپا باید که قصد ادامه  تحصیل در برخی رشته های علوم و مهندسی را داشتند از سوی دفتر مقابله با اشاعه تسلیحات کشتار جمعی وزارت خارجه انگلیس، پذیرفته نشدند. آنها باید مراحل سختی را پشت سر می گذاشتند و منبع مالی حامی تحصیلاتشان را برای مقامات روشن می کردند.

اما باتوجه به شفاف نبودن آمار، اکنون مشخص نیست آیا دانشجویان ایرانی همچنان در رشته های مورد حساسیت سازمان های منع اشاعه تحصیل می کنند یا اینکه پذیرش دانشجویان ایرانی در این رشته ها متوقف شده است.

این در حالی است که در سال 2007، ویلیام هیگ که اکنون وزیر امور خارجه انگلیس است، از دیوید میلیبند وزیر امور خارجه وقت انگلیس خواست برای همگان فاش کند که چه تعداد ایرانی در دانشگاه های انگلیس در رشته های فیزیک هسته ای و رشته های مرتبط با آن تحصیل کرده اند. اما در آن زمان میلیبند پاسخ جالبی به هیگ داد. او گفت در واقع هیچ آماری در دست ندارد.

آماری که هم اکنون از تعداد دانشجویان تحصیل کرده در این رشته ها در دست است به 6 سال قبل بازمی گردد، زمانی که ساندی تایمز به نقل از برخی منابع دانشگاهی این آمار را منتشر کرد. همچنین در سال 2007 همین نشریه انگلیسی از موافقت انگلیس با تحصیل 12 دانشجوی ایرانی در رشته فیزیک هسته ای خبر داد. ساندی تایمز در آن زمان نوشت: در 9 ماه گذشته با وجود حساسیت در خصوص گسترش تولیدات اتمی ایران از سوی سرویس های امنیتی، در حدود 60 ایرانی برای تحصیل در دوره های پس از لیسانس در رشته های فیزیک هسته ای، مهندسی شیمی، مهندسی الکترونیک و میکروبیولوژی پذیرفته شده اند.

همچنین به گفته "دیوید ویلتس"، وزیر نوآوری، دانشگاه ها و مهارت های دولت سایه انگلیس، 30 ایرانی در فاصله سالهای 2005 تا  2006در رشته های فیزیک هسته ای و مهندسی اتمی از دانشگاه های انگلیس مدارک پس از لیسانس را اخذ کرده اند