نازوب

مروری بر مهم ترین وقایع تاریخی دنیا در 20 اسفند مصادف با 11 مارس.

رویداد ها:

76 سال پيش از ميلاد – فراري داده شدن پارسي زبانان به بدخشان

76 سال پيش از ميلاد، اواخر زمستان، طوايفي كه در منطقه گُبي ـ آلتاي (غرب مغولستان) مي زيستند با استفاده از فرصت احضار واحدهاي ايراني مستقر در مرز منطقه اي كه امروزه در آنجا اويغور ها زندگي مي کنند و در آن زمان محل سكونت پارسي زبانان بود به اين منطقه هجوم آوردند و پارسي زبانان را به بدخشان (شمال شرقي افغانستان امروز ــ تاجيكستان) فراري دادند و برجايشان نشستند. با وجود اين، آثار فرهنگ ايراني و بسياري از واژه هاي فارسي براي مثال؛ كاريز (قنات) در آنجا تا به امروز باقي مانده است. مهرداد شاه اشكاني ايران در سال 82 پيش از ميلاد همه نيروهاي رزمي ايران حتي ار دورترين نقاط امپراتوري را احضار كرده بود تا قدرت روم را بشكند كه روميان كه چنين ديدند حاضر به صلح شدند و شكستن قدرت روم در شرق به بعد موكول شد و در سال 53 پيش از ميلاد به دست ژنرال سورنا انجام گرفت.

388 – پادشاهی بهرام کرمانشاه و استقرار سپاه سوم در کابل

درپی درگذشت شاپور سوم، یازدهم مارس سال 388 ميلادي‌ (بيستم اسفند) بهرام برادر او و حكمران خطه كرمان، شاه ايران زمين شد و به دليل علاقه اي كه به كرمان داشت در همه عمر لقب «كرمانشاه» را براي خود حفظ كرد. مورّخان رومي نيز در كتاب هاي خود اورا «بهرام كرمانشاه» نوشته اند.

بهرام

از كارهاي مهم بهرام کرمانشاه امضاي يك معاهده صلح با امپراتوري روم است. اين شاه ساسانی به دليل آگاهي هاي فراوان از وضعیت مناطق آن سوي مرزهاي شرقی ايران، استانداران استانهاي خاوري را از ميان ژنرالهاي ارتش انتخاب كرد و كابُل را پايگاه سپاه سوم ايران قرارداد. اين اقدام بهرام كرمانشاه بدعتي شد كه تا زمامداري خسروانوشيروان ادامه داشت. توسعه و به صورت شهر در آوردن کرمانشاه نيز در زمان اين پادشاه انجام شد که به نام وي خوانده مي شود.

1302 – به نوشته شكسپير، رومئو و ژوليت در اين روز با هم ازدواج كردند.

1502 – تاجگذاري شاه اسماعيل صفوي، اعلام شیعه اثنی عشری به عنوان مذهب رسمی ایران

تصوير شاه اسماعيل يکم

اسماعيل صفوي از خانواده درویش تبار شیخ صفی الدین (اردبیل) 11 مارس سال 1502 (مصادف با بيستم اسفند) درتبريز تاجگذاري کرد، شاه شد و شيعه اثني عشري را مذهب رسمي ایران اعلام داشت. وي در خطبه اي كه ايراد كرد اعلام داشت که خودرا مكلّف به ترويج مذهب شيعه و ایجاد یک حکومت مرکزی در ایرانزمین [که برهرمنطقه آن، گردنکشی حکومت می کرد] و نجات مردم این سرزمین از وضعيت نابساماني كه از زمان حمله مغول داشتنند می داند.

شاه اسماعیل با این خطبه، فصل جنگ های سیصد ساله ایران و عثمانی را در تاریخ بازکرد و صفحه نخست آن را نوشت. همین جنگها پای اروپاییان را به ایران و ترغیب صفویان به جنگ با عثمانی بازکرد که می خواستند عثمانی یک دشمن محلی داشته باشد و از پشت خنجر بخورد تا اروپا آسوده بماند. به علاوه، اروپا از این درگیری لاینقطع استفاده کند و به استعمار مشرق زمین ادامه دهد.

برخی از مورخان، اظهارات شاه اسماعیل صفوی در مارس 1502 را با گفته های اردشیر یکم ـ سردودمان ساسانیان ـ پس از شاه ايران شدن مقایسه کرده و وجوه تشابه آنهارا به دست داده اند. اردشیر پاپکان در سال 225 میلادی در تیسفون با نطقی در برابر موبدان و بزرگان ایران، آیین زرتشت را دین رسمی [دولتی] اعلام کرده و ضمن تاکید بر لزوم تمرکز امور در پایتخت گفته بود که ایرانیان را به دوران ارزش های انسانی و اخلاقی بازگشت خواهد داد و قدرت اول جهان خواهد کرد و به این ترتیب؛ ناسیونالیسم ایرانی برگرد آموزش های زرتشت سر برافراشت. در دوران حکومت دودمان اشکانیان (خراسانیان و به قول اروپاییان؛ پارت ها)، ایران به نوعی حکومت فدرالیته داشت. مورخانِ دیگر نوشته اند که شاه اسماعیل که برای توجیه پادشاهی اش و کاستن از مخالفان، خودرا مخلوطی از نسل ایرانیان، ترکمانان و حتی رومیان معرفی می کرد راهی را در طول حکومت پیمود که با راه اردشیر پاپکان تا حدّی مشابهت داشت ـ احتمالا برحسب اتفاق، نه برنامه ریزی شده.

برادران دیلمی (بوئیان) هم در دهه های 940 و 950 میلادی ناسیونالیسم ایرانی را با پرچم شیعه، زبان پارسی و فرهنگ ایرانی پیش بردند و هِگِل آلمانی «فلسفه تاریخ» را با آوردن چنین مثال ها از تاریخ طولانی ایران اثبات کرده است که شرایط آمادگی برای تکرار رویدادها باید درس بزرگی برای هر دولتمرد و سیاستمدار در گوشه و کنار جهان باشد. بوئیان بغداد را تصرف و قدرت را از خلیفه سُنّی سلب کردند که طغرل سلجوقی که ایران را با تهاجم گرفته بود و یک سُنی متعصب بود بغداد را تصرّف، قدرت را از شيعيان گرفت و به خلیفه سُنّی بازگردانید.

1324 – قتل كسروي در کاخ دادگستري

احمد كسروي در اين روز در سال 1324 در كاخ دادگستري و در اطاق بازپرس در حالي كه روي صندلي نشسته بود با چاقو مورد حمله قرار گرفت و كشته شد. به گزارش روزنامه هاي تهران، قتل وي به دست اعضاي جمعيت فدائيان اسلام صورت گرفت. كسروي ناشر روزنامه پرچم و از مولفان كشور بود. وي در نگارش تاليفات خود از جمله تاريخ مشروطيت سبك خاصي بكار برده است. مصاحبه هاي خبرگزاري فارس با چند آگاه از اين موضوع که اواخر پاييز 1388 در سايت اينترنتي اين خبرگزاري قرارگرفته بود جزئيات بيشتري از قتل کسروي را به دست مي دهد.

احمد كسروي

1810 – ازدواج وكالتي ناپلئون با شاهزاده خانم اتريشي

ناپلئون بناپارت امپراتور انتخابي فرانسه پس از طلاق گفتن ژوزفين در سناي اين كشور و به رغم مخالفت پاپ، از شاهزاده خانم اتريشي «ماري لوئيز» خواستگاري كرد ولي به پدر او امپراتور اتريش اطلاع داد كه براي آمدن به وين وقت ندارد و عقد نكاج به صورت وكالت بايد انجام شود و عروس به فرانسه اعزام گردد و دراينجا مراسم كليسايي آن بر گزار گردد.

امپراتور اتريش چاره اي جز قبول پيشنهاد نداشت و عقد نكاح وكالتي 11 مارس سال 1810 در كاخ سلطنتي وين انجام گرفت و عروس و همراهان روانه پاريس شدند و روز يکم اپريل به محض ورود آنان به پاريس مراسم مذهبي عقد انجام گرفت، ولي از ترس پاپ هر كشيشي حاضر به اجراي مراسم نبود. بسياري از كشيشها تمارض كرده بودند و يا به مرخصي رفته بودند.

ماري لوئيز مادر تنها فرزند ناپلئون است.

1304 – تشكيل نيروي هوايي ايران با هفت فروند هواپيما

در اواخر سال 1304 ش، چند فروند هواپيماي فرانسوي و روسي خريداري شد كه با نام پرندگاني از قبيل عقاب، سيمرغ، كركس، تيهو و… خوانده مي‏شدند. محل استقرار اين هواپيماها، آبادي قلعه مرغي در جنوب غربي تهران انتخاب شد كه وسعت كافي جهت نشستن هواپيما داشت. پس از آن، عده‏اي دانشجو جهت گذراندن دوره‏هاي آموزشي خلباني به كشورهاي روسيه و فرانسه اعزام شدند. تا اين كه در همان سال، نيروي هوايي ايران تشكيل گرديد. پس از مدتي، با تاسيس آموزشگاه‏ها و دانشكده‏هاي خلباني و فني و ديده‏باني، تربيت و آموزش نيروها نيز در داخل كشور انجام گرفت.

1357 – خارج شدن ايران از سازمان سنتو

با توجه به اهميت استراتژيك ايران و نياز مبرم اروپا و آمريكا به منابع عظيم انرژي طبيعي ايران همچون نفت و گاز، غرب درصدد برآمد كه به هر طريق ممكن، ايران را از جمله متحدان خود سازد. از اين رو، پيمان نظامي بغداد در سال 1333ش ميان عراق، تركيه و انگلستان منعقد شد. چند ماه بعد ايران و پاكستان نيز به اين پيمان پيوستند و نام آن به سازمان پيمان مركزي يا سنتو تغيير يافت، ضمن آنكه آمريكا نيز به عنوان عضو ناظر در اين پيمان حضور داشت. هرچند امضاي اين پيمان با مخالفت‏هاي شديدي در ايران مواجه گرديد ولي دولت به اعتراضات مردمي توجهي نكرد و پيمان سنتو را به رسميت شناخت. پيمان سنتو حلقه مياني پيمان ناتو در اروپا و پيمان سيتو در شرق آسيا بود و همكاري‏هاي اقتصادي، سياسي، نظامي و اطلاعاتي را در برمي‏گرفت. اين زنجيره از پيمان‏هاي نظامي، در واقع بخشي از محاصره اتحاد جماهير شوروي و اقمار آن را تشكيل مي‏دادند كه توسط آمريكا برنامه‏ريزي شده بود. در اين ميان آمريكا به بهانه اجراي مفاد اين قرارداد، توانسته بود با گسيل نظاميان خود به داخل نيروهاي مسلح ايران،كشورمان را به پايگاه ديدباني در جهت اهداف خود تبديل كند. اما در پي كودتاي نظامي عبدالكريم قاسم در عراق در سال 1337ش، اين كشور از پيمان سنتو خارج شد. پاكستان نيز در اعتراض به عدم حمايت اعضاي سنتو از اين كشور در مقابل هند، اين پيمان را ترك كرد و سرانجام با سرنگوني رژيم شاه و خروج ايران از پيمان سنتو، اين پيمان عملاً از هم پاشيد. قبل از انحلال پيمان سنتو، در سال 1354، در پي سرنگوني رژيم ويتنام جنوبي، پيمان سيتو نيز منحل شده بود. با اين وصف، حلقه محاصره آمريكا به دور شوروي در آسيا، عملاً در اواخر دهه 1350ش از بين رفت. پس از پيروزي شكوهمند انقلاب اسلامي و خروج جمهوري اسلامي ايران از اين پيمان استعماري، رشته‏هاي آن از هم گسيخت و به جاي آن، سازمان همكاري‏هاي اقتصادي “اكو” در راستاي منافع كشورهاي منطقه پا گرفت.

1985 – انتخاب “ميخائيل گورباچف” به عنوان رهبر جديد اتحاد جماهير شوروي

2001 –  تخریب تندیس‌های بودا در بامیان توسط رژیم طالبان در افغانستان

2011 – زمین لرزه و سونامی در ژاپن با 19 هزار کشته

یازدهم مارس 2011 زمین لرزه ای به شدت 9 در مقیاس ریشتر شمال شرقی کشور ژاپن را در هم کوبید. این زمین لرزه کم سابقه با سونامی ناشی از آن باعث مرگ 19 هزار تن از ساکنان منطقه شد و ویرانی بسیار ببار آورد بگونه ای که پس از گذشت یک سال از آن رویداد، هنوز 325 هزار تن بدون خانه هستند. این زمین لرزه به نیروگاه اتمی «فوکوشیما دای ایچیFukushima Dai Ichi» آسیب وارد ساخت و هوای بخشی از منطقه را به مواد رادیواکتیو آلوده ساخت که یک هشدار جهانی بود.

این زمین لرزه و سونامی ناشی از آن کشتی ها را از دریا خارج و به روی خشکی و ساختمانها افکند و خودروها در خیابانها و هواپیماها در فرودگاههارا بمانند «کاه» به این و گوشه افکند ( که چند منظره از این وضعیت در عکس های ادغام شده زیر مشاهده می شود):

زادروزها

1843 – تولد هنري جِيْمز نويسنده بزرگ امريكايي

هنري جيمز

۱۳۱۶ – بهروز وثوقی، بازیگر سینمای ایران
۱۳۲۴ – رضا بابک، بازیگر ایرانی تئاتر، سینما و تلویزیون

بهروز وثوقی

1955 – زادروز سردار قاسم سلیمانی، فرمانده نیروی قدس سپاه پاسداران

قاسم سلیمانی

مرگ‌ها

۱۳۲۴ ‐ احمد کسروی، تاریخ‌نویس و پژوهشگر ایرانی
1996 – درگذشت شيخ “محمد غزالي” روحاني و مصلح بزرگ مصري

الكساندر فلمينگ

1955 – درگذشت “الكساندر فلمينگ” دانشمند انگليسي و كاشف پني‏سيلين
1957 – درگذشت “ريچارد بيرد” مكتشف و قطب شناس امريكايي

ريچارد بيرد