نازوب

مروری بر مهم ترین رویدادهای تاریخی روز 10 خرداد (31 می)

رویداد ها:

198 پيش از ميلاد – امپراتور چین ایران را به اتحاد دعوت کرد، ولی…

«ليو بانگ» كه به نام «گائو زو» امپراتور چين شده بود در ماه مي سال 198 پيش از ميلاد ايران را به اتحاد با چين دعوت كرد. «گائو زو» در نامه خود كه به اردوان سوم ـ چهارمين شاه ايران از دودمان اشكاني تسليم شد پيش بيني كرده بود كه اگر هم دولت آنتيوكوس سوم در انتاكيه (از جانشينان اسكندر) از ميان برود جايش را دولت ديگري از غرب (روميان) خواهند گرفت و شرق را آسوده نخواهند گذارد [مگر اين كه در برابر خطر مشترک متحد شود.].

اردوان كه سخت درگير جنگ با آنتوكوس سوم بود به واقعيتي كه گائو زو در نامه اش نوشته بود توجه نكرد و مناسبات ايران و چين در همان سطح سابق باقي ماند.

در آن زمان آنتيوكوس سوم كه مردي جاه طلب بود دست به جهانگشايي و توسعه قلمرو زده بود به گونه اي كه دو دولت محلي واقع در آناتولي از روميان استمداد كرده بودند كه خود در صدد تصرف يونان و مقدونيه [و همسايه شدن بي واسطه با ايران] برآمده بودند و اين استمداد بهانه خوبي به دست روميان تازه به قدرت رسيده داد كه متوجه شرق شوند.

گائو زو موسس دودمان «هان» در چين كه بر جاي دودمان شين (چين) نشسته بود از سال 202 تا سال 195 پيش از ميلاد امپراتور چين بود و يكم جون اين سال (2 هزار و 201 سال پيش) درگذشت. «تاريخ» او را مردي با تدبير و دورانديش مورد قضاوت قرارداده است. اگر اردوان سوم به نامه گائو زو توجه كرده بود شايد درگيري 800 ساله ايران و روم صورت نمي گرفت.

455 – پترونيوس ماکزيموس (‍petronius maxisimus) امپراتور روم غربي (ايتاليا و سرزمين هاي اطراف آن) به دست مردم شهر رم اعدام شد. وي به جاي ايستادگي در برابر حمله وندالها به شهر، قصد فرار داشت كه به دست مردم افتاد. ماكزيموس كه با دادن رشوه به سمت امپراتور تعيين شده بود تنها 11 هفته حكومت كرده بود.

529 – رسميت يافتن دين مسيح (ع) در روم به فرمان امپراتوري روم

در غرب، دو طرف نزاع، اگوستین (354-430م.) و پلاگیوس(360-420م.) بودند. بحث آنان در خصوص مسئله طبیعت انسان و راه نجات او بود؛ آیا انسان فقط از طریق قدرت الهی نجات می یابد، یا در فرایند نجات جایی برای اراده انسانی نیز وجود دارد؟

سخن پلاگیوس این بود که همه انسانها آزاد خلق شده اند و می توانند خوب یا بد را برگزینند.

اما به نظر اگوستین اعتقادات پلاگیوس با بسیاری از آموزه های اساسی مسیحی ناسازگار بود. او می گفت این اعتقادات با آموزه های فیض ازلی، گناه نخستین و منجی بودن مسیح، در تعارض است. اگوستین می گفت انسان وارث گناه آدم است و خودش هرگز نمی تواند برای نجات خود اقدام کند، اما مسیح با صلیب خود، این نجات را ممکن ساخت و هر کس فیض الهی شامل حال او شود، نجات می یابد.

درباره منشأ اندیشه های اگوستین باید گفت او در واقع سخن پولس را در این باره بیان کرده و سخن تازه ای نگفته است.

سرانجام عقاید پلاگیوس در سال 431 م. در شورای اَفَسُس محکوم شد، اما نزاع ادامه یافت. پس از آن، راهبی به نام یوحنای کاسیان (360-435م.) تلاش کرد تا دو نظر را با هم بیامیزد. بر این اساس، برای مدتی اندیشه ای نیمه پلاگیوسی حاکم شد، اما سرانجام در شورای اورانژ در سال 529م. تعالیم پلاگیوس و یوحنای کاسیان محکوم، و تعالیم اگوستین با اندکی تعدیل پذیرفته شد.

بنابراین در پایان قرن پنجم، نظام الهیاتی مسیحی به شکل نهایی خود رسید و در باب مسیح شناسی، اندیشه های پولس به طور کامل پذیرفته شد، اما در باب انسان و نجات، اندیشه های او با اندکی تعدیل مورد قبول قرار گرفت.

738 – آغاز قيام مردمي سربداران خراسان عليه نيروهاي خونخوار مغول

پس از يكصد و بيست سال استيلاي قوم تاتار و مغول بر ايران و بسياري از مناطق آسيا، قيامي مردمي در باشتين و سبزوارِ خراسان عليه ظلم و تعدّي حاكمان مغول و عاملان مزدور آنان به وقوع پيوست. اين نهضت كه به قيام “سربداران” شهرت يافته است، از لحاظ وسعت، بزرگ‏ترين، از نظر تاريخي مهم‏ترين جنبش آزادي‏بخش خاورميانه در قرن هشتم هجري بود. تلاش پيگير رهبران آزاده و متديّن اين قيام، منجر به تشكيل حكومت مستقل ملي و شيعه مذهب ايراني در خراسان شد. مهم‏ترين ويژگي‏هاي اين حكومت عبارت بود از: تنفّر و انزجار از عنصر مغولي و تثبيت ايدئولوژي تشيّع امامي. نخستين حاكم سلسله‏ي سربداران، “عبدالرزاق باشتيني” بود كه به مدت دو سال و چهار ماه حكومت كرد.

پس از وي، “برادرش وجيه الدين امير مسعود” به حكومت رسيد. امير مسعود با اين كه در مردم داري و مبارزه با حاكمان مغول و تثبيت حكومت سربداران، داراي موفقيت‏هاي بالايى بود، ليكن به خاطر اختلاف با شيخ حسن جوري (رهبر روحاني نهضت سربداران) و توطئه در قتل او، پايگاه مردمي‏خويش را از دست داد و حكومتش به تدريج رو به ضعف نهاد. به همين جهت سپاهش در نبرد با امراي مازندران متحمل شكست گرديد و خود وي كشته شد. پس از مرگ امير مسعود، 10 تن ديگر از اين سلسله به حكومت رسيدند كه معروف‏ترين آن‏ها عبارتند از: شمس الدين علي، خواجه يحيى كرابي و خواجه علي مؤيّد. فقيه نامور شيعه شهيد اول، معاصر با خواجه علي مؤيّد بود كه در پي دعوت خواجه از وي، كتاب شريف “اَللُّمْعَةُ الدَّمِشقيّه” را در فقه امامي تدوين و به همراه نماينده‏اي به سوي خواجه علي مؤيّد در سبزوار فرستاد. سرانجام در پي هجوم “امير ولي” به سبزوار و محاصره‏ي چهار ماهه‏ي اين شهر در سال 783 قمري، خواجه علي مؤيّد، دست نياز به سوي “تيمور لنگ گوركاني” دراز كرد، و از او ياري خواست. با تسليم شدن خواجه علي مؤيّد به تيمور لنگ، پرونده‏ي حكومت سربداران نيز براي هميشه بسته شد و منطقه‏ي خراسان پس از 46 سال رهايي از يوغ استعمارِ مغولان، مجدداً مقهور و مغلوب آنان گرديد.

1886 – کشته شدن ۲۲۰۰ نفر در حادثهٔ شکسته شدن سد در آمریکا.

1881 – كشف عامل بيماري سياه‌‏زخم توسط “لويي پاستور”

باکتری باسیلوس آنتراسیس عامل بیماری سیاه زخم است. نام های دیگر این بیماری در زبان انگلیسی آنتراکس (Anthrax) و به فرانسوی شاربن است.

نام آنتراکس از کلمه یونانی (anthrakis) به معنی ذغال گرفته شده که بدلیل زخم سیاه رنگی هست که در این بیماری بوجود می‌ آید. از بیماریهای مشترک انسان و تعداد زیادی از حیوانات است که البته در حیوانات شایعتر و در انسان کمتر هست.

1358 – تخریب گور رضاشاه به تصمیم شیخ صادق خلخالی

دهم ماه می 1358 (88 روز پس از انقلاب) تخریب آرامگاه رضاشاه پهلوی در شهر ری که ایران را از یک سرزمین ملوک الطوایفی و پر هرج و مرج به صورت کشوری پیشرفته با قدرت مرکزی در آورده بود، خوزستان نفتدار را به قلمرو تهران بازگردانیده بود، دانشگاه و مدارس بسیار ساخته بود به اراده شیخ صادق خلخالی قاضی شرع دادگاه انقلاب آغاز شد. خلخالی خود نخستین کلنگ تخریب را بر ساختمان فرود آورده بود. به گزارش روزنامه های تهران که می توان آنهارا در آرشیو کتابخانه ها مشاهده کرد و کاپی گرفت، تخریب گور پهلوی یکم همراه با اشک ریختن دهها ایرانی بود که در محل حاضر شده و از خلخالی خواسته بودند که از تخریب آن گور دست بردارد که موفق به تغییر تصمیم او نشدند. از آنجاکه که ساختمان مستحکم بود، خلخالی برای تخریب آن، چند بولدوزر و جرثقیل به محل آورد. مهندس بازرگان نخست وزیر وقت تخریب آرامگاه رضاشاه را یک عمل خودسرانه و خلاف منطق اعلام کرد. رضاشاه در ژوهانسبورگ آفریقای جنوبی و در تبعید و حصر دولت لندن درگذشته بود و جسد او پس از مومیایی شدن در مصر به تهران منتقل و مدفون شده بود.

1919 – استقلال دوباره افغانستان

افغانستان در 1747 براي اولين بار توسط احمدشاه ابدالي مستقل اعلام شد. اما از حدود يك قرن بعد، انگليس براي حفظ مستعمره بزرگ خود يعني هند، شروع به مداخله در افغانستان كرد كه منجر به اولين جنگ اين كشور با انگلستان شد. در اين جنگ، انگليسي‏ها با تحمل تلفات زياد، مجبور به عقب‏نشيني شدند. با اين حال، انگليس به اعمال نفوذ در افغانستان ادامه داد تا آن كه جنگ ديگري ميان دو طرف درگرفت كه در سال 1905 با انعقاد يك پيمان استعماري پايان يافت. در 1919 امان‏اللَّه خان به فرمان‏روايي افغانستان رسيد و قراردادهاي منعقد شده با انگليس را لغو و استقلال كشورش را اعلام كرد. اما اقدامات وي خشم انگليس را برانگيخت و بدين ترتيب، جنگ سوم انگليس با افغانستان شروع شد و منجر به بركناري امان‏اللَّه خان گرديد.

1921 – خونين ترين رويداد نژادي آمريكا را باعث شد

امروز (31 ماه مي) سالگشت خونين ترين رويداد ناشي از اختلاف نژادي در آمريكاست كه در سال 1921 اتفاق افتاد و ضمن آن بيش از 300 تن از ساكنان شهر تالساTulsa (دومين شهر بزرگ ايالت اكلاهما) كشته شدند و يكهزار و 256 خانه و ساختمان ديگر ويران شد. در تاريخ، از رويداد به عنوان The Tulsa Race Riot of 1921 ياد مي شود.

ماجرا از اين قرار بود: «ديك رولند» يك واكسي سياهپوست به يك بانوي سفيد پوست به نام «سارا پيج» پرخاش و با او مشاجره لفظي كرده بود و بر اثر شكايت سارا به دادگاه تسليم و چون نتوانسته بود كفيل معرفي كند زنداني شده بود. تالسا تريبيون، روزنامه محل، به اشتباه و يا از روي تعمد در خبر مربوط به توقيف «ديك رولند» نوشته بود كه وي قصد تجاوز به سارا را داشته بود. اين خبر سفيد پوستان شهر را برانگيخت و بامداد 31 مي در برابر ساختمان زندان گرد آمدند و خواستند كه «ديك رولند» به آنان تسليم شود تا او را به دار بكشند!. اين خبر كه به گوش سياهپوستان شهر رسيد براي ممانعت از اين كار به مقابل زندان آمدند. در اين هنگام يك مرد سفيد پوست وارد گروه سياهان شد تا تفنگ يك سياه را از او بگيرد كه در اين كشمكش گلوله اي از تفنگ خارج شد و صداي اين شليك، دو گروه را به جان هم انداخت و كشتار و تخريب به راه افتاد. سرانجام، شهردار تالسا از گارد ملي استمداد كرد و افراد گارد سياهپوستان شهر را در محوطه استاديوم محصور كردند و آرامش برقرار شد ولي پس از اين واقعه، سياهپوستان تالسا (تولسا) را ترك و به نقاط ديگر آمريكا مهاجرت كردند. در آن زمان شهر تالسا به جاي هوستون امروز، مركز كمپاني هاي نفتي آمريكا بود. اين شهر 90 سال پيش از آن واقعه توسط بوميان (سرخپوستان) تبعيدي از مناطق شرقي آمريكا (محل استقرار و سكونت مهاجران اوليه انگليسي) ساخته شده بود كه مهاجران سفيد پوست تازه (اروپايي ها) از سال 1892 به بعد كه درهاي اكلاهما به روي آنان باز شد در تالسا جاي بيشتر سرخپوستان را گرفتند و بخش بزرگي از اراضي آنان در اكلاهما را صاحب شدند.

مناسبت ها:

روز جهاني مبارزه با دخانيات

بومیان قاره ی آمریكا در دوران باستان ، به خواص گیاه تنباكو را پی بردند . در سال 1492 میلادی كریستف كلمب و همراهانش به جزیره ای در میان آمریكای شمالی و جنوبی رسیدند ، آنها دیدند بومی ها برگ های گیاهی عجیب را به روی آتش ریخته و دود آن را داخل ریه های خود می كنند. كریستف كلمب ، تصور كرد چیزی جادویی كشف كرده است و هنگام مراجعت ، مقداری از برگ ها و دانه های آن گیاه را با خود به اسپانیا برد و به این ترتیب ، توتون به اروپا راه یافت . مردم اروپا ، این گیاه را ” توباكو” و در ایران” تنباكو” نامیدند. استعمال توتون را فاتحین اسپانیائی آمریكا ، از بومیان آن سرزمین آموختند و لفظ سیگار مأخوذ از اسپانیا و اصولاً از نام توتون به زبان بومی ، احتمالاً زبان ” مالیایی ” گرفته شده است . توتون كه درسال 1605 م. كم و بیش درعثمانی ، مصر وهند شناخته شده بود ، توسط پرتغالی ها وارد ایران شد . تاریخ ورودش را بعضی 1590 م. مطابق با 999 هجری نوشته اند ، اما آنچه مسلم است ، ” دود ” در زمان شاه عباس در ایران رواج یافت . این تحفه ی استعماری ، با همان نگرش خرافی درمان كردن دردها، تقریباً امروزه تمام جوامع روی زمین را مبتلا ساخته و معتادان، آن را برای خود از نان شب ضروری تر می دانند!

 
مبارزه با دخانیات

كشورهای استعماری ، علی رغم اینكه در كشورهای خود سعی در كاهش مصرف این مواد دارند بیشتر تولیدات سیگار خود را به كشورهای جهان سوم صادر می كنند و با ترفندهای مختلف ِ تبلیغاتی ، سعی در افزایش مصرف سیگار در این كشورها دارند .

طبق گزارشها ، در آمریكا طی ده سال اخیر، رقم معتادان به سیگار از 90 میلیون نفر به 45 میلیون تقلیل یافته است و برای این كار از تمهیدات مختلفی چون دادن جوایز به اطباء جهت معالجه معتادان و توصیه به ترك سیگار ، استفاده شده است و در انگلیس ، یازده میلیون نفر از رقم معتادان به سیگار كم شده است . درایران ، جهت مبارزه با مصرف دخانیات ، هیأت وزیران در 30 مرداد 1373 و در اجرای مصوبه مورخه سوم مرداد 1371 مجمع تشخیص مصلحت نظام و با استناد به اصل 138 قانون اساسی، طرح چگونگی كاهش استعمال دخانیات را در 4 ماده به تصویب رساند.

ماده1- برای حفظ حقوق و تأمین سلامت افراد جامعه در برابر بیماریهای ناشی از استعمال دخانیات و كاهش هزینه های درمانی كشور، كلیه دستگاههای اجرایی موظفند این تصویب نامه را اجرا كنند.

ماده2- وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، سازمان صدا و سیما ، و سایر دستگاه های فرهنگی و شهرداری ها مؤظفند به منظور جلوگیری از اعتیاد جوانان و تبیین مضرات مالی، بهداشتی و اجتماعی ناشی از مصرف دخانیات، برنامه های منظم و منسجم فرهنگی و تبلیغی مناسب را به گونه ای تدوین و اجرا كنند كه:

الف: قبیح و مضر بودن مصرف دخانیات همواره مورد توجه همگان باشد.

ب: جلوگیری ازاعتیاد كسانی كه تا كنون معتاد نشده اند و خصوصاً جوانان، اولویت یابد.

ج: ازهراقدام وتبلیغی كه تشویق یا تحریك افراد به استعمال یا مصرف بیشتر دخانیات را به دنبال داشته باشد، خودداری شود.

ماده3- كلیه دستگاهها ، موظفند پیام های هشدار دهنده وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشكی در زمینه مضرات دخانیات را درمعرض دید همگانی قرار دهند و به مفاد آن عمل كنند.

ماده 4- هر اقدام و تبلیغی كه تشویق یا تحریك افراد به استعمال دخانیات را در پی داشته باشد، در كلیه وزارتخانه ها، سازمان ها، مؤسسات و شركت های دولتی و نهادهای انقلاب اسلامی، شهرداری ها و دستگاه هایی كه شمول قانون بر آنها مستلزم ذكر نام است و همچنین درساختمانهای اداری وابسته به آنها ممنوع است.

زادروزها

۱۸۱۹ – زادروز والت ویتمن روزنامه‌نگار و شاعر آمریکایی
۱۸۵۷ – زادروز پیوس یازدهم از پاپ‌های کلیسای کاتولیک رم

۱۸۸۷ – زادروز سن-ژان پرس دیپلمات و شاعر فرانسوی
۱۹۳۰ – زادروز کلینت ایستوود بازیگر ، کارگردان و تهیه‌کننده آمریکایی، برنده جایزه اسکار

۱۹۴۵ – زادروز لوران باگبو رئیس جمهور ساحل عاج از سال ۲۰۰۰ تا ۲۰۱۱
۱۹۷۶ – زادروز کالین فارل هنرپیشه ایرلندی

۱۳۵۴ – زادروز احمد مهرانفر، بازیگر ایرانی

درگذشت‌ها

۱۵۹۴ – درگذشت تینتورتو نقاش ونیزی دوره رنسانس
۱۸۰۹ – درگذشت یوزف هایدن موسیقی‌دان و آهنگ‌ساز اتریشی

۱۸۳۲ – درگذشت اواریست گالوا ریاضی‌دان فرانسوی ، واضع نظریه گروه در علم جبر
۱۱۶۲ – درگذشت گزای دوم، پادشاه مجارستان.

۱۸۴۹ – درگذشت آن برونته، نویسندهٔ مشهور انگلیسی.
۱۸۸۷ – درگذشت گوستاو کیرشوف، فیزیک‌دان و ریاضی‌دان آلمانی.

۱۹۸۶ – درگذشت لئو جیمز رینواتر فیزیک‌دان آمریکایی ، برنده جایزه نوبل فیزیک سال ۱۹۷۵
۲۰۰۶ – درگذشت ریموند دیویس جونیور شیمیدان و فیزیکدان آمریکایی ، برنده جایزه نوبل فیزیک سال ۲۰۰۱

*****
منابع:

-پايگاه نوشيروان کيهاني زاده
-ویکی پدیای فارسی
-صفحه امروز در تاریخ در توئیتر
-راسخون