پس از زایمان طبیعی یک سری آسیب هایی به واژن وارد میشود که نیاز به مراقبت هایی دارد It has some cares و از آن جایی که واژن عضو مهم در خانمها است باید توجه بیشتری More attention بهش کرد. با ما همراه باشید تا این مراقبت ها را به شما عزیزان بگوییم.

عملکرد واژن برای زایمان چگونه است؟

ساختار واژن

ساختار واژن به گون ه­ای است که می­تواند گسترده و جمع شود.
هنگامی که خانمی باردار می ­شود، هورمون ­های زیادی در بدنش ترشح م ی­شوند که اصلی ­ترین آنها پروژسترون است. هنگام تولد نوزاد، موج بزرگی از ترشحات هورمونی در بدن آغاز م ی­شود، و استروژن و ریلاکسین به همراه دیگر مواد موردنیاز ترشح می ­شوند.

استروژن جریان خون به واژن را افزایش می­ دهد تا بافت واژن را منعطف نگه دارد Keep the vaginal tissue flexible. این استروژن است که باز و بسته شدن واژن را ممکن می­کند. به همین دلیل است که هنگام زایمان، دیوار ه­های واژن کشیده شده و نوزاد می­تواند از آن عبور کند.

هورمون ریلاکسین همانطور که از نامش پیداست رباط­ های لگنی را آرام کرده و دهانه رحم را برای خروج نوزاد نرم و باز می­کند. این دو هورمون کمک می­کنند زایمان طبیعی صورت بگیرد.

واژن بعد از زایمان چه وضعیتی خواهد داشت؟

چند مورد از تغییراتی که پس از زایمان باید آنها را بپذیرید عبارتند از:

جراحت واژن
کشیده شدن واژن (واژن باز)

عوارض بعد از زایمان طبیعی

همانطور که می دانید زایمان طبیعی نسبت به زایمان سزارین ارجح تر می باشد. با این حال ممکن است یک سری عوارض بعد از زایمان ایجاد شود که عبارتند از:

گشادی واژن

قطر واژن معمولا بین 2.1 سانتی متر تا 3.5 سانتی متر می باشد. این قطر در هنگام برقراری نزدیکی When establishing intimacy و رابطه ی زناشویی کمی بیشتر می شود. لازم به ذکر است اندازه ی متوسط سر نوزاد چیزی حدود 11 سانتی متر می باشد!!!

عبور جنین از کانال واژن هنگام زایمان، بافت های این ناحیه را دچار کشیدگی می کند. این کشیدگی گاهی به اندازه ای می باشد که بعد از وضع حمل به آسانی ترمیم نخواهد شد. به همین دلیل از تکنیک های نوین و موثر مثل: تنگ کردن واژن (با لیزر و یا نخ های جاذب واژینال) برای جبران کشیدگی و افتادگی واژن استفاده می شود.

بی اختیاری ادرار

یکی از عوارض نامطلوب بعد از زایمان بی اختیاری در دفع ادرار می باشد. این امر بیشتر در هنگام؛ سرفه و عطسه کردن، خندیدن و… اتفاق می افتد.

علت بی اختیاری ادرار بعد از زایمان، تضعیف عضلات کف لگن می باشد. از جمله وظایف مهم و اساسی عضلات کف لگن؛ کنترل ادرار، انسجام بافت واژن در حین نزدیکی و دفع مدفوع می باشند. عضلات مذکور در دوران بارداری نقش مهمی در حفاظت و پشتیبانی وزن جفت و نوزاد دارند.

خشکی واژن

خشکی واژن بعد از زایمان ناشی از کاهش استروژن می باشد. هورمون استروژن نقش بسیار مهمی در جوانی و سلامت واژن دارد. این هورمون باعث حفظ رطوبت وانسجام بافت واژن می شود.

با کاهش استروژن عوارضی مانند: خشکی و افتادگی پوست واژن Dry and sagging vaginal skin شامل حال فرد می شود. این عوارض باعث دردناکی و دشوار شدن رابطه ی جنسی در فرد می شود.

عوارض بعد از زایمان سزارین

برخی از مادران تمایل به وضع حمل با زایمان سزارین دارند. زیرا گمان می کنند با زایمان سزارین دیگر دچار عوارضی همچون گشاد شدن واژن، بی اختیاری ادرار و… نمی شوند.

با این حال ممکن است فشار وارد شده به عضلات کف لگن حین بارداری؛ عوارض نامطلوبی همچون بی اختیاری ادرار را به دنبال داشته باشند. بنابراین ممکن است فرد از نظر ظاهری دچار مشکل و عارضه ای نباشد ولی در عین حال مبتلا به بی اختیاری ادرار شود!!!

به خاطر داشته باشید بی اختیاری ادرار ناشی از زایمان سزارین نسبت به زایمان طبیعی، آسان تر و با استفاده از روش های ساده تری درمان می شود.

در صورتی که زایمان طبیعی انجام دادید و ناحیه پرینه سالم ماند:

ورم واژن بعد از زایمان امری طبیعی است و مشخص است که دلیل آن کشیده شدن آن حین زایمان است. و حتی اگر ناحیه پرینه حین زایمان صدمه نبیند، بازهم ممکن است به دلیل کشیدگی ها، در این ناحیه احساس درد داشته باشید.

این احساس درد در واژن می­تواند تا 5 هفته به طول بیانجامد اما به مرور باید میزان دردش کمتر شود. می­توانید با قرار دادن کمپرس یخ روی این ناحیه، درد آن را تسکین دهید. همچنین نشستن روی بالش یا سطوح نرم می­تواند به کاهش درد کمک کند.

اگر حین زایمان طبیعی ناحیه پرینه پاره شود (یا اپیزیوتومی داشته باشید):

اگر در زایمان طبیعی ناحیه پرینه خود به خود یا از طریق اپیزیوتومی پاره شود Tear through episiotomy ممکن است درد و جراحت داشته باشید. برای ترمیم پارگی پرینه به بخیه نیاز است، اما همه این پارگی­ ها به بخیه نیاز ندارند چرا که ممکن است جزئی بوده و به صورت طبیعی بهبود یابند.

پارگی پرینه امری طبیعی است که حین زایمان اتفاق می­افتد. هنگامی که پوست یا بافت نرم پرینه بسیار کشیده شود، پاره می­شود. اگر اندازه سر نوزاد از دهانه واژن بزرگتر باشد، ممکن است پارگی ایجاد شود.

اپیزوتومی هنگامی است که پزشک برش کوچکی در ناحیه پرینه ایجاد می­کند تا اندازه دهانه واژن را بزرگتر کند و نوزاد بتواند به راحتی از آن عبور کند.

4 نوع پارگی پرینه

نوع اول

پارگی پوست پرینه یا موکوس واژن بدون آسب دیدگی عضلات

نوع دوم

پارگی عضلات واژن و پرینه

نوع سوم

صدمه دیدن عضلات داخلی و خارجی مقعد

نوع چهارم

صدمه دیدن ماهیچه باسطه و جراحت رکتوم یا کانال مقعدی.

در حین زایمان، هنگامی که سر نوزاد در حال بیرون آمدن است، واژن کشیده می­شود The vagina is stretched. اگر این کشیدگی زیاد باشد، با عبور نوزاد از دهانه واژن ممکن است واژن و پرینه دچار جراحت شوند.

در این صورت باید انتظار درد و ناراحتی شدیدی داشته باشید. اما در صورت مراقبت درست از ناحیه پرینه پس از زایمان، در عرض چند هفته می­توانید سلامت خود را باز یابید.

کارهایی که باید برای مراقبت واژن بعد از زایمان انجام دهید

ورزش

ایده ورزش پس از زایمان، به ویژه برای مادرانی که اولین تجربه شان است، ممکن است کمی سنگین به نظر بیاید. اما هنگامی که پس از زایمان ورزش کنید، به پروسه بهبودی کمک زیادی می­کنید. می­توانید با حرکات ساده مانند پیاده روی شروع کنید. کلید این کار انجام حرکات سبک و ساده است.

همچنین با انجام ورزش ­های کگل می­توانید عضلات کف لگنی را تقویت کنید Strengthen the pelvic floor muscles. این کار به بهبود عضلات واژن و دیگر عضلات کف لگنی کمک می­کند و آنها را به اندازه و فرم پیش از زایمان باز می­گرداند. هم­چنین این تمرینات می­توانند از مشکل کنترل ادرار پس از زایمان پیشگیری کنند.

تمیز کردن با آب

در هنگام استحمام مراقب باشید که از صابون­های قوی استفاده نکنید. همچنین پس از استفاده از توالت، برای تمیزکردن واژن از آب استفاده کنید.از دستمال برای خشک کردن خود استفاده نکنید. در عوض از بطری اسپری کوچک برای پاک کردن واژن استفاده کنید و دست را از جلو به سمت عقب بکشید و سپس واژن را با حوله کتانی خشک کنید.

برخی زنان از سشوار برای خشک کردن واژن استفاده می­کنند. این کار را نباید انجام دهید چرا که به بافت آن آسیب رسانده و روند بهبودی را کند می­کند.

درمان با کمپرس یخ

برای تسکین درد و جراحت ناحیه واژینال، به مدت 15 دقیقه کمپرس یخ روی واژن قرار دهید. می­توانید مقداری یخ را درون پارچه تمیز و نازک بپیچانید یا کمپرس یخ تهیه کنید. بسته به شدت جراحت، می­توانید این کار را چند مرتبه در روز انجام دهید.

حمام آب گرم

به جای دوش گرفتن، با آب گرم حمام کنید. از روغن ­های مسکن یا محصولات ضدعفونی کننده مانند بنفشه یا بابونه استفاده کنید. این کار همچنین راه بسیار خوبی برای تسکین عضلات گرفته و دردناک است.

از محصولات گیاهی استفاده کنید

هنگامی که دچار اختلال، بیماری یا عفونت شده­ اید، مصرف محصولات گیاهی Consumption of plant products می­تواند علائم این بیماری ها را کاهش داده و به روند بهبودی کمک کند. مصرف محصولات گیاهی هیچگاه ضرر نخواهد داشت چرا که طبیعی بوده و خاصیت زیادی دارند. اما فراموش نکنید که ممکن است به برخی از آنها حساسیت داشته باشید.

کارهایی که نباید انجام دهید

از تامپون استفاده نکنید

–استفاده از تامپون خطر عفونت را بالا می­برد. در عوض، به جای استفاده از محصولات بهداشتی معمولی، از پدهای بهداشتی استفاده کنید. این پدها بلندتر و نرم­تر هستند و خاصیت جذب بسیار بیشتری دارند. اما باید آنها را مرتباً تعویض کنید تا از ابتلا به عفونت پیشگیری کنید. بهتر است پدها را در چند روز اول پس از زایمان هر 2 – 1 ساعت و در روزهای بعدی هر 4 – 3 ساعت یکبار تعویض کنید.

از صابون یا ژل حمام­هایی که حاوی مواد شیمیایی قوی هستند استفاده نکنید.

پس از استفاده از توالت برای خشک کردن خود از دستمال استفاده نکنید چرا که ممکن است میزان جراحت را بیشتر کرده و درد ناحیه واژینال را افزایش دهد. برای تمیز کردن واژن از آب گرم و برای خشک کردن آن از حوله کتانی استفاده کنید.

از پوشیدن لباس­های تنگ خودداری کنید

از مصرف هرگونه لوسیون یا کرمی که حاوی استروئید است Contains steroids خودداری کنید چرا که روند بهبودی را به تعویق می­اندازند.

اگر درد ناحیه واژن برای مدت طولانی ادامه داشت، آن را نادیده نگیرید. اگر پس از استفاده ار دارو و مراقبت درست از ناحیه واژینال باز هم احساس درد داشتید، فوراً به پزشک مراجعه کنید.

مراقبت‌های بهداشتی

بخیه:

در زایمان طبیعی ممکن است ناحیۀ پرینه را تا حدود دو سانتی‌متر برای خروج نوزاد باز کنند و بعد بخیه بزنند. این بخیه به اندازۀ بخیۀ سزارین، عمیق نیست و به همین دلیل در مدت زمان کوتاهی جوش می‌خورد. نکات زیر می‌تواند برای نگهداری از این بخیه‌ها در روزهای پس از زایمان مفید باشد:

1- روی بخیه‌هایتان ننشینید.
2- برای جلوگیری از باز شدن بخیه‌ها، بهتر است تا خوب شدن زخم، روی یک بالش طبی حلقوی بنشینید.
3- بهتر است از توالت ایرانی استفاده کنید.
4- بعد از دستشویی، زخم را با آب ولرم بشویید و سپس با باد سشوار آن را خشک کنید.
5- اگر نخواستید از سشوار استفاده کنید، هر بار از یک حولۀ تمیز و نرم استفاده کنید.
6- روزانه چند دقیقه در محلول آب و بتادین در لگنی کاملاً تمیز بنشینید.
7- ساعاتی در روز بدون لباس زیر دراز بکشید تا زخمتان هوا بخورد.
8- در روزهای اول زیاد روی پاهایتان نایستید.
9- زخم را دستکاری نکنید و بدون اجازۀ پزشک روی آن پماد، کرم یا لوسیون نزنید.

خونریزی:

خونریزی پس از زایمان، در هر دو نوع زایمان طبیعی و سزارین Natural childbirth and cesarean section وجود خواهد داشت، اما معمولاً در زایمان طبیعی بیشتر از سزارین است و احتمالاً شما بعد از یک زایمان طبیعی مدت زمان بیشتری لکه‌بینی و خونریزی دارید.

به‌طورکلی برخی از مراقبت‌های لازم برای خونریزی پس از زایمان شامل موارد زیر است:

1- از نوار بهداشتی ساده و بزرگ؛ بدون پودر جاذب یا رویۀ مشبک استفاده کنید.
2- هرگز از تامپون استفاده نکنید.
3- لباس زیر تنگ به همراه نوار بهداشتی، از رسیدن هوا به زخم جلوگیری و روند خوب شدن زخم را کند می‌کند.
4- نوار یا پد بهداشتی خود را هر دو تا چهار ساعت یک بار عوض کنید.
5- در صورت وجود زخم، از تجمع خون روی زخم این ناحیه جلوگیری کنید.

همچنین اگر تب یا لرز داشتید یا خونریزی و ترشحات واژن شما بدبو بود ممکن است دچار یکی از عفونت‌های پس از زایمان‌ شده باشید که لازم است با پزشک تماس بگیرید. همچنین در صورت کاهش پیدا نکردن خونریزی یا ادامۀ خونریزی به رنگ قرمز روشن بعد از هفتۀ اول زایمان، با ماما یا پزشکتان تماس بگیرید.

استفاده از شکم‌بند

زمان جمع شدن شکم پس از زایمان، یکی از سوال‌های رایج مادران است که معمولاً به عنوان راه‌حل، شکم‌بند به آنها معرفی می‌شود. شکم‌بندهای بعد از زایمان، به بازگشت شکم به حالت قبل از بارداری و رفع کمردرد کمک می‌کند. این شکم‌بند‌ها در دو نوع است.

نوع اول که به آن گِن گفته می‌شود، شبیه یک شورت بلند است It looks like a pair of shorts و از بالای زانو تا روی شکم کشیده می‌شود. از آنجا که این گن‌ها باعث عرق کردن خواهد شد، توصیه می‌شود تا خوب شدن بخیه‌های پرینه، از آنها استفاده نکنید.

تغذیۀ مناسب

شما احتمالاً انرژی زیادی صرف زایمان طبیعی کرده‌اید، اما لازم نیست تمام آن را با هم دریافت کنید. روزهای اول پس از زایمان نباید غذاهای سنگین بخورید. خانوادۀ شما ممکن است به شما اصرار کنند که گوشت زیاد یا غذای چرب بخورید.

باید توجه داشته باشید که در روزهای پس از زایمان شما ممکن است فعالیت کمتری داشته باشید، بنابراین امکان سوءهاضمه و یبوست وجود دارد و در صورت ابتلا به یبوست، امکان آسیب دیدن بخیه‌ها نیز وجود خواهد داشت.

نکات زیر می‌تواند در داشتن یک تغذیۀ خوب به شما کمک کند:

1- مواد غذایی حاوی فیبر بالا مثل برنج قهوه‌ای، نان سبوس‌دار و سبزیجات بخورید.
2- دو بار در هفته ماهی قزل‌آلا یا سالمون بخورید.
3- انجیر خشک، برگۀ زردآلو یا هلو Apricot or peach leaves مصرف کنید.
4- میوه‌هایی مثل انواع توت‌ها و پرتقال را در میان‌وعده‌های خود قرار دهید.
5- برخلاف تصور، کاچی به دلیل چرب بودن غذای مناسبی برای روزهای بعد از زایمان نیست.
6- لبنیات کم‌چرب مصرف کنید.
7- مایعات زیاد و آب میوۀ خانگی بنوشید.
8- به سالاد و غذاها، روغن زیتون اضافه کنید.

بازگشتن واژن به حالت طبیعی چه قدر طول می­کشد؟

برای بازگشتن واژن به حالت طبیعی ورزش کنید

در زایمان­های طبیعی، 6 الی 8 هفته زمان برای بهبودی موردنیاز است. اما اگر پس از زایمان دچار مشکل شده باشید، برای مثال پارگی واژن، بسته به میزان جراحت، زمان بیشتری برای یهبود یافتن موردنیاز است.

این مسئله نباید شما را نگران یا مضطرب کند. به بدن اجازه دهید خود را بهبود دهد. بیشتر استراحت کنید Get more rest، رژیم غذایی سالم داشته باشید، ورزش کنید و از گذراندن وقت با فرزندتان لذت ببرید.

خطرهای چشمگیر زایمان طبیعی و سزارین

زنان و دخترانی که عجیب ترین زایمان های جهان را داشتند+ تصاویر

تنگی واژن با نداشتن رابطه جنسی صحت دارد؟

دوباره باکره شوید! بهترین روش تنگ کردن واژن+ تصاویر

Step-by-step care of the vagina after childbirth + types of perineal rupture