نازوب

 پیامبر خدا(صلی الله علیه):«با کندر بدن را چرب کنید چرا که این بهره ای بیشتر برای شما نزد زنانتان ایجاد میکند.»

                                               کنزالعمال

پیامبر خدا(صلی الله علیه):«خطاب به امام علی(علیه السلام) – ای علی سه چیز بر حافظه می افزاید و بلغم را می برد:« کندر مسواک و قرائت قرآن.»
                                           مکارم الاخلاق

 امام علی(علیه السلام):«جویدن کندر دندانها را استحکام می بخشد بلغم را می راند و بوی دهان را می گیرد.»
                                        مکارم الاخلاق

 عبدالله بن جعفر نقل می کند که مردی نزد علی بن ابی طالب(علیه السلام) آمد و از فراموشی اظهار ناراحتی کرد فرمود:« باد کندر چرا که دل را شجاعت می بخشد و فراموشی را از میان می برد.»
                                            کنز العمال

 امام رضا(علیه السلام):« فراوان کندر بخورید آن را در دهان نگه دارید  نیک بجوید برای من جویدن آن دوست داشتنی تر است چرا که آن بلغم معده را پاک می کند عقل را استحکام می بخشد و غذا را گوارا می سازد. »
                                         مکارم الاخلاق
فایده های کندر برای زنان باردار
o پیامبر خدا(صلی الله علیه):«به زنان باردار خود کندر بدهید چرا که عقل کودک را افزون میکند.»

o امام رضا(علیه السلام):«به باردارتان کندر نر بدهید در این صورت اگر آنچه در شکم زن است پسرباشد بیدار دل آگاه و دلیر می گردد و اگر دختر باشد روی و خوی وی نکو می شود و سرین او سترگ می گردد و نزد همسرش بهره می یابد.»
                                        مکارم الاخلاق

*کندر صمغی است که آن را مصطکی خوانند و بعضی گویند مصطکی هم نوعی کندر است و کندر همان لبان باشد و بعضی می گویند کندر درختی است شبیه پسته لیکن باری و میوه ای و تخمی ندارد صمغ آن را به نام درخت آن خوانند .

********* 

كندر

به فارسی «كُندُر» و در كتب طب سنتی با نامهای «كندر» و «لبان» ،«لیبان» و «لیبان ذَكَرْ» آورده شده است به هندی لوبان و به فرانسوی انواع ان را Oliban، Encens   male و Encens  indien و به انگلیسی Olibanum و Frankincense گفته می شود صمغ رزینی است كه ازگیاهی گرفته می شود گیاه درختچه ای است از خانوادة Burseraceae نام علمی آن Boswellia  carterii  Birdw. می باشد این گونه در عربسان و حبشه می روید .

از گونه دیگری به نام . Boswellia  serrata  Roxb از همین خانواده نیز كندر گرفته می شود ا ین گونه در مناطق مختلف هندوستان می روید از این گونه دو واریته درهند دیده می شود یكی Var  serrata كه برگهای آن پوشیده از كرك است  و دیگری Var  glabra كه برگهای آن صاف و بی كرك می باشد .

 مشخصات گیاه مولد كندر – گونه B.caterii

درختچه ای است كوچك پرشاخه ، برگهای آن مركب و متشكل از 15-7 برگچه. برگچه ها دندانه دار شبیه برگ بلوط و تمام گیاه پوشیده از كرك پنبه ای است این درختچه درعربستان و حبشه انتشار دارد.

 مشخصات كندر

با شكافی كه در تنة درختچة مولد كندر ایجاد می كنند شیرابه سفید رنگی كه همان صمغ رزینی كندر است از آن خارج می شود این شیرابه در مجاورت هوا به تدریج سفت شده وبه صورت كندر كه در بازار عرضه می شود در می آید. كندر صمغ رزینی است كه در بازار به صورت قطعات كوچك و یا در ابعاد شاه بلوط فروخته می شود صمغی است خشك با طعم تلخ و معطّر و كمی گس. معمولاً در تجارت دونوع كندر عرضه می شود یكی را از افریقا و دیگری را از هندوستان       می آورند كندر افریقا یا به شكل قطعات كوچك گرد اشكی و یا بزرگتر به قدر شاه بلوط.كندر اشكی به رنگ كاه است زیر دندان نرم می شود و اگر شكسته شود مقطع آن كِدِر و مانند موم می باشد و كندر شاه بلوطی قرمز رنگ و غیرخالص است.

و امّا كندر هندوستان به صورت پارچه است بزرگتر از قطعات كندر افریقا، رنگ آن زرد كمی تیره و گِرد و معمولاً دارای بو و طعم معطَری می باشد ، شبیه  بو و طعم صمغ رزینی كاج.

در بازار غالباً كندر را با سانداراك و مصطكی مغشوش می نمایند كه البته از كندر خالص نامرغوبتر است .

توضیح: سانداراك را كه به فارسی سندروس می گویند صمغ رزینی است كه در اثر شكاف در تنة بعضی از درختان تیرة كاج به دست می آید از جمله درخت Callitris  quadrivalvis  Vent. كه مترادف آن Thuya  articulata  Vahi.       می باشد. درختی است به بلندی 6-5 متر كه در شمال افریقا می روید رزین سندروس در حدود 1 درصد اسانس مركب از پینن و دیپانتن دارد و بعلاوه دارای مادة تلخ نیز می باشد.از گونه های دیگری ازهمین خانواده به نام C.robusta  R.Br. و چند درخت دیگر نیز سانداراك گرفته می شود سانداراك تقریباً مصرف درمانی ندارد و در ورنی سازی مصارف صنعتی دارد و چون ارزان است گاهی با كندر مخلوط می شود از سایر Thuya ها نیز صمغ سانداراك گرفته می شود .

در مورد انواع كندر در كتب طب سنتی شرقی آمده است كه كندر مایل به قرمز كندر مذكر و كندر سفید را كندر مونث گویند ولی در مدارك علمی غربی كه مبتنی بر مطالعات گیاه شناسان است آمده است كه كندر مذكر كه Encens  male گفته میشود صمغ رزینی است كه از گیاه Boswellia  carterii گرفته می شود و كندر مونث به فرانسوی Juniperus  lycia  Pall. و همچنین از سروی به نام  Juniperus  thurifera گرفته می شود گونه اخیر را به فرانسوی Genvrier  porte-encens    می نامند.سروی است به بلندی 10-8 متر كه در افریقای شمالی در تونس انتشار دارد كندر از اعصار كهن مورد شناخت بشر بوده است و به عنوان بخور معطّر از سوزاندن آن استفاده می شده و هنوز هم در معابد و در دیرها و كلیساهای مسیحیان در مراسم مذهبی كاتولیكها دود می شود كندر در اتر، كلروفورم و اسانس تربانتین حل می شود در آب فقط قسمتی از آن حل می شود و محلول كندر در آب مانند سایر صمغهای رزینی به صورت شیر در می آید.

تركیبات شیمیایی

از نظر تركیبات شیمیایی كندر دارای حدود 25 درصد صمغ غیرمحلول در الكل و یك رزین ومقدار اسانس است قسمت غیرمحلول آن درالكل دارای مواد آرابین و باسورین است و قسمت محلول آن در الكل دارای رزینی به نام اولیبانورزن ،یك اسید آزاد به نام اسید بوسولیك، یك مادة تلخ و اسانس می باشد دراسانس كندر علاوه بر پینن، دیپانتن و فلاندرن مقداری از یك نوع الكل به نام اولیبانول می باشد .

 خواص – كاربرد

در هند از كندر به عنوان معرّق ، مدّر، قابض و قاعده آور استفاده می شود و درموارد روماتیسم و ناراحتی پوستی و بیماریهای عصبی تجویز می شود.

از نظر حكمای طب سنتی كندر گرم و خشك است و از نظر خواص آن معتقدند كه خشك كننده و قابض و بند آورندة خون است گازها را تحلیل می برد و برای تقویت حافظه نافع می باشد . از خونریزی های خارجی و خونروی از سینه جلوگیری می كند و اگر با صمغ عربی خورده شود برای رفع بدبویی بینی و تنگی نفس وسرفة مزمن رطوبتی نافع است . اگر با عسل خورده شود برای رفع فراموشی مفید است اگر تا چند روز هر روز 3 گرم آن را در آب بخیسانند و ناشتا بخورند برای رفع فراموشی و زیادی بلغم مفید است .