چند نكته مهم:
اولین مقاربت نیز می تواند منجر به حاملگی شود.
دوش گرفتن و شستشو پس از نزدیكی نمی تواند از حاملگی جلوگیری كند.
حاملگی حتی با داشتن پرده بكارت ( در دوران عقد) نیز احتمال دارد
قرصهای خوراكی جلوگیری از حاملگی نوع تركیبی:
این قرصها دارای هورمونهای ساختگی زنانه شبیه استروژن و پروژسترون طبیعی است. قرص اگر بقاعده خورده شود، در جلوگیری از حاملگی تاثیر فراوان خواهد داشت. 9/99 درصد از زوجهایی كه این شیوه را برای جلوگیری از حاملگی انتخاب كرده و از آن بطور منظم و درست استفاده می كنند، در طول یك سال، از حاملگی ناخواسته مصون بوده اند.
بهترین و مطمئن ترین روش پیشگیری از حاملگی در ابتدای ازدواج، استفاده از قرصهای خوراكی جلوگیری از حاملگی است و برخلاف بعضی از شایعات خرافی و نادرست، باعث نازایی نمی شود. بهتر است یك تازه عروس از یك ماه قبل از عروسی مصرف قرص را شروع كند تا شب عروسی آسوده خاطر باشد.
مزایا: قرص كاملا موثروبی خطر است. در قرصهای جدید مقدار هورمون را كمتر كرده اند. اگر زنی علاقمند به داشتن فرزند باشد، بسادگی با قطع قرص قدرت باروری خود را باز می یابد.
قرص علاوه بر خاصیت جلوگیری از حاملگی چند اثر بهداشتی عمده نیز دارد:
كاهش احتمال ابتلا به سرطان رحم و تخمدان
محافظت در برابر بیماریهای عفونی و التهابی لگن خاصره و بیماریهای خوش خیم پستان
محافظت در مقابل كم خونی (فقر آهن) به علت كم شدن حجم خون عادت ماهانه
كاهش میزان بروز حاملگیهای خارج از رحم
منظمتر شدن عادت ماهانه و كاهش دردهای این دوران ( از جمله سردرد و تحریك پذیری قبل از قاعدگی)
كمك به درمان جوشهای صورت
بهتر شدن بیماری رماتیسم مفصلی
موارد منع مصرف قرصهای تركیبی:
بیماری قلبی- عروقی ، بیماری عروقی مغز، بیماری حاد كبد، سرطان پستان و رحم، خونریزی رحمی با علت ناشناخته، شك به وجود بارداری
عوارض جانبی:
وجود هورمون استروژن در قرص سبب افزایش مختصر فشار خون می شود كه البته خطری عمده به حساب نمی آید.لذا تجویز قرصها از 35 سالگی به بالا با احتیاط باشد. در غیر این موارد، مصرف LD محدودیت سنی ندارد و حتی تا 40 سالگی هم می توان ادامه داد. زنانی كه سیگار می كشند اگر از قرصهای با هورمون كم استفاده كنند معمولا با خطر بیماریهای قلبی عروقی مواجه نمی شوند. قرص اثر بعضی از داروها مانند داروی ضد افسردگی و آرام بخشها را زیادتر می كند.
از جمله عوارض احتمالی قرصهای تركیبی عبارتست از: لكه بینی و بی نظمی عادت ماهانه، تهوع، سردردهای خفیف، دردناك شدن پستانها، مختصری افزایش یا كاهش وزن و تغییر خلق و خو. علائمی مانند تهوع، استفراغ و سردرد، دو سه ماه پس از خوردن قرص به تدریج كم می شود و از میان می رود. خوردن قرص بعد از شام و قبل از خواب معمولا به جلوگیری از بروز این عارضه ها كمك می كند. بیشتر این عارضه ها موقت است و در صورتیكه هر یك از این عوارض بیش از 3 ماه ادامه یابد، توصیه می شود به پزشك یا مراكز بهداشتی درمانی مراجعه شود.مصرف قرص در زن سالم به هیچوجه موجب پیدایش بیماری قند در هنگام مصرف یا پس از قطع قرص نمی شود ولی ممكن است در زنان مبتلا به بیماری قند موجب تشدید بیماری شود. قرصهای تركیبی حجم شیر مادر را كم می كنند. بنابراین، زنان شیرده در 6 ماهه اول بعد از زایمان نباید از این قرصها استفاده كنند.
روش استفاده از قرص:
قرص را باید هر روز و معمولا در ساعتی معین خورد ( بهتر است قرص پس از شام و قبل از خواب خورده شود). زنان كشورمان معمولا با گذراندن قرص در معرض دید خود، در كنار مسواك، یا درون جانماز، به نظم در خوردن قرص و تداوم این كار كمك می كنند. قرصها نباید یكماه در میان یا دو ماه در میان و یا چند روز در میان مصرف شوند.
در خوردن قرص اولین روز قاعدگی، روز اول محسوب می گردد و بر این اساس در روز پنجم قاعدگی خواه خونریزی تمام شده یا هنوز ادامه داشته باشد، اولین قرص خورده می شود. پس از 21 روز قرص ها به پایان می رسد. سپس هفت روز كامل خورده نشودو از روز هشتم خوردن بسته بعدی قرص آغاز گردد.( اینكه در این 7 روز، چه زمانی عادت ماهانه شروع شده باشد و اینكه بعد از 7 روز هنوز خونریزی ادامه داشته باشد یا نه، مهم نیست) مهم آنست كه بین مصرف دو بسته قرص، 7 روز كامل فاصله باشد. اگر بعد از تمام شدن 21 قرص و در طول 7 روز قرص نخوردن، عادت ماهانه برقرار نشود، برای اطمینان از حامله نبودن باید به پزشك یا مراكز بهداشتی درمانی مراجعه كرد.
در موارد زیر باید به پزشك مراجعه شود تا احتمال حاملگی رد گردد:
مصرف نامرتب قرص
ابتلا به اسهال و استفراغ
مصرف بعضی آنتی بیوتیكها مثل آمپی سیلین، تتراسایكلین و داروهای ضد سل و ضد تشنج
در هفته اول استفاده از "قرص" كه هنوز مقدار هورمون در خون به حد مطلوب نرسیده است برای اطمینان بیشتر، علاوه بر "قرص" باید از روش دیگری نیز (مثل كاندوم) استفاده كرد.
علائم هشدار دهنده:
اگر در حین مصرف قرصهای ضد بارداری دچار علائم زیر شدید، حتما به پزشك مراجعه كنید:
سرفه همراه با خلط خونی ، تنگی نفس، احساس فلجی یكطرفه بدن یا دست و پا، تورم یا درد غیرطبیعی در پاها، سردرد شدید یكطرفه، كوری گذرا، درد سینه ای و شكمی، زردی پوست یا چشم.
فراموشی قرصهای LD- HD :
به نسبتی كه زن ، خوردن قرص را فراموش كند و برحسب اینكه چه وقت فراموش كرده باشد، احتمال حامله شدن او در میان خواهد بود.اگر زنی یك شب خوردن قرص را فراموش كند به محض اینكه متوجه این نكته شد باید قرص را بخورد. اگر تا شب بعد به یادش نیامد، (فراموشی دو شب )شب بعد سه قرص بخورد و برای اطمینان تا تمام شدن قرصهای آن بسته از روش دیگری (كاندوم) نیز استفاده كند. اگر سه شب پشت سرهم ( یا بیشتر ) خوردن قرص فراموش شده باشد باید از خوردن بقیه قرصها خودداری گردد و از روش دیگری برای جلوگیری از حاملگی استفاده شود تا قاعدگی آغاز گردد. سپس از روز پنجم قاعدگی خوردن قرصهای بسته جدید آغاز شود.
مراقبتهای لازم حین مصرف قرصها:
در خانمهایی كه به طور مرتب قرص می خورند معاینات بالینی(مثل اندازه گیری وزن و فشار خون)، معاینه پستان، معاینه لگن و لمس كبد ابتدا سه ماه پس از شروع قرص و پس از آن هر سال یك بار ضرورت دارد. در آغاز مصرف قرص، پاپ اسمیر لازم است . در موارد سن بالای 35 سال ، سابقه دیابت بارداری و چاقی، آزمایش قند خون و چربیها قبل از تجویز قرص ضروری است.
فراموشی قرصهای تركیبی چند مرحله ای:
اگر یك قرص فراموش شود و اگر در مدتی كمتر از 12 ساعت از زمان همیشگی مصرف به خاطر آمد، قرص فراموش شده مصرف شود. اگر پس از 12 ساعت بخاطر آمد، نیازی به مصرف آن نیست. بقیه قرصها را همراه كاندوم تا پایان بسته ادامه دهد.