کرکس کوچک که به آن کرکس مصری میگوند A small vulture called the Egyptian vulture از گونه در خطر انقراض در سطح جهان و کشور ماست، برای اولین بار در قم مشاهده و ثبت رسمی شد. برای آشنایی بیشتر با این پرنده کمیاب با ما همراه باشید.
کرکس مصری(کرکس کوچک) 53 تا 65 سانتیمتر است. لاشخوری کوچک و سیاه و سفید Small black carnivore که از سایر لاشخورها کوچکتر است، طرح بدنش در حال پرواز با بالهای دراز، مستقیم و نوکتیز به رنگ سیاه و سفید و دم سهگوش سفید، مشخص است.
سر و گلوی پرنده بالغ پوستی زردرنگ و بدون پر دارد، پس سر و گردنش را انبوهی از پرهای کوتاه و فشرده میپوشاند، پرو بالش سفید چرک و شاهپرهای نخستین آن سیاهرنگ است.
منقارش از منقار لاشخورهای دیگر باریکتر است، رنگ پر و بال پرنده نابالغ بر حسب سن، از قهوهای پررنگ تا سفید چرک تغییر میکند و سر و پرهای انبوه گردنش تقریبا قهوهای رنگ است.
این پرنده چندان اجتماعی نیست، گاهی دو یا سه تای آنها همراه با چنددال بر سر یک لاشه میجنگند تا پس مانده پرندههای بزرگتر را بخورند.
کرکس مصری که نزدیک ترین گونه به هماست تنها شکاری است که از ابزار استفاده میکند. این گونه برای شکستن تخمهای سایر پرندگان بزرگ مانند هوبره یا شترمرغ از سنگ استفاده میکند.
تعداد 20 بهله از کرکس مصری در سطح استان قم مشاهده شده است، گفت: کرکس مصری سومین گونه از خانواده کرکسها در ایران است.
علیرغم اینکه لاشهخوار است طعمههای زنده مثل پستانداران کوچک، پرندگان، خزندگان Small mammals, birds, reptiles بخصوص لاکپشت ها و حشرات هم جزء رژیم غذایی اش هستند گاهی از تخم پرندگان نیز تغذیه میکند و با سنگ بر آن میکوبد.
در مناطق باز مثل دشتها، استپها، تالابهایی با گیاهان کم ارتفاع، درهها، کوهها و حاشیه بیابانها و کوهستانهای احاطه شده توسط مناطق بیابانی زندگی میکند.
دوره زادآوری از اواسط فروردین تا اواخر فروردین به صورت تکی و با تشکیل قلمرو آغاز میشود. معمولادو، گاهی یک تا سه تخم نیمه بیضی کوتاه، سفید، نخودی یا مایل به قرمز، با خالها و لکههایی قهوهای مایل به قرمز یا قرمز مایل به ارغوانی و به ابعاد 50*65 میلیمتر میگذارد. تفریخ تخمها 39تا 42روز به طول میانجامد. جوجهها در بدو تولد پوشیده از کرک، تا حدی ناتوان و برای تغذیه وابسته به والدین هستند. پرورش جوجهها 70تا 90روز به طول میانجامد.
صدای این پرنده اتفاقی و شبیه غرغر سوت مانند شنیده می شود.
کرکسها پرندگانی ارزشمندند زیرا با داشتن معدهای قوی و خارقالعاده قادر به حل کردن انواع میکروبها، باکتریها و ویروسها هستند به علت دارا بودن همین توانايي کار پاکسازي طبيعت از انواع لاشهها را به خوبي انجام ميدهند اما متاسفانه چند سالي است که با كاهش چشمگير جمعيت مواجه شدهاند كه اگر اين روند ادامه يابد آنها را از دست خواهيم داد و به دنبال آن قطعا شاهد بروز انواع بيماريها چه در ميان جوامع انساني و چه طبيعت خواهيم بود.
کرکس از زمانهای دور در بخشهای مختلف کشور میزیسته است، ۵ گونه کرکس از جمله کرکس یا دال معمولی، کركس سیاه، هما یا كركس ريشدار، كركس مصري يا كركس كوچك و كركس پشت سفيد در ايران زيست ميكنند كه متاسفانه در سالهاي اخير به علت مسائلي همچون شكار مستقيم، تخريب زيستگاه و باورهاي نادرست درباره اين حيوان؛ تعداد زيادي از آنها را از دست دادهايم.
در حالی که کرکسها نقش بسیار حیاتی و مهمی در اکوسیستم دارند به طوری که پاکسازی محيط و مبارزه با بيماريهاي مختلف جزو وظايف اين پرنده در طبيعت است اما متاسفانه اين باور وجود داشته و دارد که کركس حيوان چندشآور و كثيفي است و بر همين اساس، به دفعات هدف تيراندازي قرار ميگيرند.
این حیوانات ارزشمند جزو گونههای حمایت شده ملی هستند؛ در واقع بیشتر گونههای کرکس مخصوصاً کرکس مصری، سياه، معمولي و هما هم در دنيا و هم ايران در خطر انقراض قرار دارند و کارشناسان امر معتقدند اگر به همين روال پيش رود انقراض اين گونه با اهميت تا ۱۰ سال آينده دور از انتظار نيست.
کرکس به درازی عمر هم مشهور است. عمر تقریبی این پرنده در شرایط محافظت شده به حدود ۳۰ سال میرسد اما در سالهای اخیر به علت افزايش مسموميتهاي ناشي از مواد شيميايي تجاري Poisonings due to commercial chemicals، مرگ و مير اين پرندهها افزايش يافته است.
کرکسها و اصولاً پرندگان شکاری بزرگ دو تخم میگذارند که در نهایت معمولاً یک جوجه به سن بلوغ میرسد و هر سه تا چهار سال یکبار زاد و ولد میکنند و اين مساله هم عاملي است براي اينکه روند زاد و ولدشان پايين باشد و مساله را براي حفاظت حساستر ميكند.
زیبایی های یک پرنده افسانه ای (عکس)
گونه جدید و بی نطیری از پرنده در ایران + عکس
عکس های دیدنی پوتوس، پرنده عجیب و ناشناس
پرنده ای زیبا و نادر که 9 تا پا دارد! (تصویری)