رقصیدن یکی از هنرهای زیبا و آرامش بخش Fine and relaxing art است که اکثرا در مهمانی ها یا در خلوت خود انجام میدهند. اکنون در این بخش از نازوب تاریخچه رقص را خواهیم گفت و اینکه اصلا رقصیدن از نظر مراجع دینی چه حکمی دارد. لطفا با ما همراه باشید.
رقص کنشی است انسانی بر مبنای حس و حرکت جهت ابراز حسی پرشور و فزاینده برای دنیای پیرامون که بیانکننده یک حالت، تجربه یا درک باشد. رقص میتواند در یک محیط اجرایی، روحانی یا اجتماعی اجرا شود.
رقص یکی از رشتههای هنرهای نمایشی و از هنرهای هفتگانه بهشمار میآید که متشکل از مجموعه حرکات هدفمند انسانیست.
این حرکات ارزش و معنای سمبولیک و زیبایی شناسانهای دارند که به وسیله کنشگران و تماشاگران به عنوان پدیدهای به نام رقص در یک فرهنگ خاص شناخته شدهاست. رقص را میتوان بر مبنای سبک رقصپردازی، زبان حرکتی رقصنده، یا پیشینهٔ تاریخی و مکانیاش به انواع مختلف دسته بندی کرد و شرح داد.
همچنین انواع دیگری از فعالیتهای بدنی و فیزیکی انسانی را نیز میتوان در شمار رقص گنجانید، مانند هنرهای رزمی، ژیمناستیک، شنای موزون، سیرکرقص و انواع دیگر.
واژهٔ رقص همچنین برای نشان دادن جنبشهای موزون و ترازمند جانداران و اشیاء Living things and objects دیگر به کار میرود مانند رقص برگها، رقص جفتگیری در جانوران یا رقص باد.
رقص یک وام واژه از زبان عربی است که ریشه در زبان فارسی دارد. وَشت یا فَرخه واژه پارسی آن است. در زبان پهلوی به آن پای واژیک’ و در فارسی دری پای بازی نام داشته.
در زبان فرانسوی به رقص، «دانس» (Danse) گفته میشود که در ایران قبل از انقلاب هم این واژه رواج داشت، معادل انگلیسی آن دَنس (Dance) است.
باستانشناسی ردپاهایی از رقص را در دوران قبل از تاریخ از جمله در نقاشیهای مقبرههای مصری در حدود ۳۳۰۰ پیش از میلاد و نقاشیهای پناهگاه صخرهای بیمبتکا در هند نشان میدهد.
یکی از بدویترین کاربردهای سازمانیافته رقص در بازگویی نمایشی داستانهای اساطیری بودهاست. در واقع قبل از معرفی زبانهای نوشتاری، رقص یکی از روشهای اصلی انتقال این داستانها از نسلی به نسل دیگر بود.
یک کاربرد اولیه دیگر رقص، استفاده از آن به عنوان مقدمه نشئگی حالات خلسه در آداب شفا دهنده بودهاست. هنوز هم در فرهنگهای جنگل بارانی برزیل و صحرای کالاهاری برای این کار از رقص استفاده میشود. منشأ رقصهای شیطان سریلانکا به دوران بسیار کهن قبایل بومی و «یاکا» ها (شیاطین) برمی گردد. طبق افسانههای سریلانکایی Sri Lankan myths ، رقصهای کندیان به۲۵۰۰ سال قبل بر میگردند و مربوط به یک مراسم جادویی هستند که طلسم یک شاه افسون را شکست.
میتوان گفت نظرات مراجع تقلید در این باره به سه دسته کلی تقسیم میشود:
آیت الله صافی گلپایگانی معتقدند که رقص زنان در مجالس زنانه یا رقص مردان در عروسیها مطلقا حرام است.
آیات عظام بهجت، مکارم شیرازی، فاضل لنکرانی، نوری همدانی، وحید خراسانی و آیت الله سیستانی معتقدند که رقص زنان در مجالس زنانه یا رقص مردان در عروسیها بنابر احتیاط واجب، حرام است.
*نکته: احتیاط واجب به احتیاط بدون فتوا گفته میشود؛ یعنی مجتهد به هر دلیلی هیچ فتوای قطعی No final fatwa درباره موضوع مورد نظر صادر نکرده است. در موارد احتیاط واجب، مقلد میتواند به همان «احتیاط» مرجع تقلیدش عمل کند یا این که به فتوای مجتهد دیگری که پس از او اعلم شناخته شده است رجوع کند.
آیات عظام خمینی، خامنهای و تبریزی معتقدند که رقص زنان در مجالس زنانه یا رقص مردان در عروسیها و مجالس مردانه، اگر موجب تحریک شهوت نشود، مفسدهای به دنبال نداشته باشد و با فعلی حرام (نظیر موسیقی حرام) همراه نباشد، اشکالی ندارد.
حکم رقص در قرآن به صورت صریح و جزیی نیامده است. زیرا در آیات قرآن تنها احکام کلی و اساسی بیان شده و تفصیل و بیان بسیاری از حکام در قرآن، به پیامبر (ص) واگذار شده است و بعد از پیامبر، ائمه (ع) آنها را بیان می کنند، بنابراین نباید انتظار داشت تمام احکام جزئی در قرآن مطرح شده باشد.
بعید نیست از آیاتی که دستور ترک کارهای لغو و بیهوده میدهد که رقص هم یکی از مصادیق آن است بتوان برای حرمت رقص استفاده کرد.
موسيقي بر دو قسم است:
1 ـ موسيقى که به نظر عرف مردم، مطرب و متناسب با مجالس Singing and suitable for meetings لهو و لعب و عياشي و عیش و نوش باشد. این قسم موسیقی حرام است. فرقی نمی کند که موسیقی کلاسیک باشد یا سنتی.
2
ـ موسيقى غير مطرب و معمولى كه انسان را به هيجان شهوى وادار نميكند. این قسم موسیقی حرام نیست. نیز اگر موسیقی مشکوک باشد که آیا از قسم حرام است یا از قسم حلال؛ گوش دادن به موسیقی مشکوک هم اشکال ندارد، گرچه خوب است که انسان احتیاط کند.
حکم جدید شرعی کاشت ناخن و مژه از دیدگاه مراجع
حکم خالکوبی از دیدگاه مراجع/ از تاتو دست تا شرمگاهی
حکم رابطه جنسی و ارضای خانم هنگام پریود بودن