نازوب

معرفی تبلیغات دروغین و کذب در رسانه های ملی

برخی از فعالان بخش خصوصی می‌گویند، رسانه ملی کالاهای وارداتی را با نام کالای ایرانی تبلیغ می‌کند و هیچ نظارتی هم برعملکرد آن نیست…

به عنوان نمونه برخی از برنج‌هایی که با عنوان برنج ایرانی در تلویزیون تبلیغ می‌شود، از پاکستان و هندوستان وارد می‌شود و ایرانی نیست. وارداتی بودن کالاهایی که با نام کالای ایرانی در تلویزیون تبلیغ می‌شوند، باید از سوی رسانه ملی و وزارتخانه‌های مربوط افشا شود؛ اما نه تنها سازمان حمایت از حقوق مصرف کننده سکوت کرده، بلکه انجمن برنج ایران نیز واکنشی در افشای آن نداشته است.

آنچه در این بین به عنوان مهم ترین نکته در چالش پخش آگهی‌های بازرگانی مطرح است، موضوع رسیدگی و نظارت بر کیفیت این تبلیغات است. به طور حتم اهمیت تبلیغات در رسانه‌ها بر هیچ کس پوشیده نیست و تا زمانی که مصرف نباشد، تولید اهمیتی ندارد؛ اما بسیاری از اقتصاد دانان بر این باورند که در وضعیت کنونی اقتصاد ایران برای حمایت از تولید داخلی و برون رفت آن از رکود باید فضای رقابتی را گسترش داد که یکی از راهکارهای آن پخش آگهی در رسانه‌هاست.

اما پرسشی که اینجا مطرح می‌شود این است که آیا تبلیغ کالای وارداتی با عنوای کالای ایرانی در رسانه ملی عوام فریبی نیست؟

دبیرکل خانه اقتصاد ایران در پاسخ به این پرسش می‌گوید: مردم، خود تبلیغات درست از غلط را تشخیص می‌دهند و نباید تبلیغات را ممیزی کنیم، چرا که هدف از تبلیغات در تمام دنیا بزرگنمایی نقاط مثبت است. دکتر مسعود دانشمند ادامه می‌دهد: در برخی مواقع تبلیغات جنبه آگاه سازی دارد که از طریق  رسانه‌ها با استفاده از شیوه‌های علمی انجام می‌شود، اما اگر جنبه اطلاع رسانی داشته باشد، مردم می‌توانند انتخاب کنند و نباید محدودیتی برای آن قایل شد، چرا که تبلیغات اصولی دارد که باید با استفاده از آنها کالاها به مردم معرفی و بازار فروش فراهم شود.

وی می‌افزاید : اگر 20 رسانه داشتیم که حداقل 17 مورد از آنها خصوصی بود، می‌توانستیم انتظار داشته باشیم رسانه‌های دولتی صادقانه تبلیغ کنند، خلاف واقع نگویند وحافظ منافع مردم باشند، اما با توجه به اینکه ما یک رسانه داریم، نمی‌توانیم محدودیتی برای تبلیغات قایل شویم، چرا که اگر این اتفاق بیفتد تمام تبلیغات از بین خواهد رفت و صدا و سیما درآمدی نخواهد داشت؛ فقط می‌توان انتظار داشت کمتر از بزرگنمایی در تبلیغات استفاده کنند.

  مسؤولیت سایر وزارتخانه‌ها در تبلیغات تلویزیونی!

درباره این موضوع دبیر شورای نظارت بر برنامه‌های صدا وسیمای جمهوری اسلامی می‌گوید: رسانه‌ها براساس ضوابط و معیارهای پخشی که دارند، مجوزها و استعلام‌های لازم را از دستگاه‌های مربوط می‌گیرند، اینطور نیست که هر تبلیغی را بتوانند پخش کنند اولویت با محصولات و تولیدهای داخلی است وتبلیغ محصولات خارجی قابل پذیرش نیست، ضمن آنکه تبلیغات باید به گونه‌ای باشد که به کرامت انسانی خدشه‌ای وارد نشود، به همین دلیل شیوه تبلیغاتی ما با شیوه غربی آن کاملاً متفاوت است. ما انسان را ابزاری برای فروش اقلام و لوازم زندگی قرار نمی‌دهیم، زیرا انسان کراماتی دارد وباید کراماتش حفظ شود، بنابراین تبلیغات در جمهوری اسلامی ایران باید بر پایه حفظ شؤون اسلامی و راستگویی باشد و هر تبلیغی که در راستای درآمدزایی باشد، اجازه پخش ندارد.

سید رمضان شجاعی کیاسری می‌افزاید: تبلیغات کالاهای خارجی در قالب کالای داخلی نیز در حیطه مسؤولیت وزارت صنعت، معدن و تجارت است که باید استانداردسازی شود و از بروز تخلفات پیشگیری کند، زیرا غلو گویی در تبلیغات نوعی فریبکاری است که نه تنها با باورهای دینی ما بلکه با اخلاقیات در تضاد می‌باشد و موجب سلب اعتماد عمومی جامعه نسبت به صحت تبلیغات و رسانه ملی خواهد شد.

وی ادامه می‌دهد: وزارت صنعت و معدن مسؤول پیشگیری از تبلیغات کذب است و شورای نظارت نیز به شکایتهایی نظیر تبلیغات پدیده شاندیز از طریق دستگاه‌های مربوط رسیدگی کرده است؛ البته شورای نظارت بر مقوله تبلیغات نظارتی ندارد، چرا که صحت ودرستی تبلیغات برعهده دستگاه‌های مربوط از جمله وزارت صنعت،معدن وتجارت وهمچنین سازمان حمایت است.

وقتی صدا وسیما هزینه تبلیغات را دریافت می‌کند

عضو هیأت رئیسه انجمن بهره وری شرق کشور نیزمعتقد است؛ صداقت تبلیغات را جامعه باید تشخیص دهد، اما از صدا وسیما انتظار می‌رود آن چیزی را که قانونی وشناسنامه دار است، انتشار دهد، چرا که رسانه باید مورد اعتماد مردم باشد و انتظار می‌رود قبل از انتشار آگاهی به مستنداتی در خصوص صداقت آن دسترسی پیدا کند.

مهندس محسن شرکا می‌گوید: وقتی صدا و سیما هزینه تبلیغات را دریافت می‌کند، نباید انتظارداشت وزارت صنعت، معدن و تجارت صحت تبلیغات را بررسی کند. بلکه لازم است صدا و سیما مستندات وصحت آنها را بررسی کند تا مردم فریب آگاهی‌ها وتبلیغات کذب را نخورند.

این کارشناس اقتصادی می‌افزاید: تبلیغات قوانین خاص خود را دارد و هر چیزی را نباید در رسانه تبلیغ کنند. کیفیت کالاهایی که از سوی رسانه ملی پخش می‌شود، باید بررسی شده و این رسانه اسنادی را برای تأیید کیفیت کالاها داشته باشد، زیرا تبلیغات در تلویزیون‌های دولتی و خصوصی با یکدیگر متفاوت است، رسانه ملی بودجه خود را از دولت دریافت می‌کند و همواره مخاطبان زیادی دارد، بنابراین باید به عنوان امین مخاطبان در ارسال پیام‌ها موشکافانه تر برخورد کند و از صحت آگهی‌ها با تعامل سایر سازمان‌های مربوط اطلاع یابد نه اینکه مانند شبکه‌های برون مرزی هر کالایی را بدون بررسی و فقط برای کسب درآمد تبلیغ کند.

رسیدگی به تبلیغات کذب از طریق شورای رقابت

نازوب، نایب رئیس انجمن مدیران ومتخصصان ایران با بیان اینکه محتوای تبلیغات از سوی صدا وسیما کنترل می‌شود و تا صحت آن تأیید نشود و تعهد نگیرند، آگهی مورد نظر را منتشر نخواهد کرد، می‌گوید: علاوه بر این اگر تبلیغات ، اطلاعات اشتباه یا کذبی را در اختیار مردم قرار دهند، مردم می‌توانند به شورای رقابت شکایت کنند.

دکتر جمشید عدالتیان می‌افزاید: متأسفانه اغلب مردم از وجود شورای رقابت بی اطلاع هستند، در حالی که می‌توانند از درج و یا اطلاع رسانی کذب هر نوع تبلیغات اعم از کاتالوگ، بنر، تلویزیون شهری وصدا وسیما به این شورا شکایت کنند تا به جرم فرد یا افراد خاطی رسیدگی شود.

این عضو اتاق بازرگانی ایران ادامه می‌دهد: مبالغه‌گویی بخشی از تبلیغات است، اما محتوای اصلی نباید کذب باشد و در صورتی که چنین اتفاقی افتاد، شهروندان و حتی رقبای تجاری می‌توانند از طریق مراجعه به شورای رقابت شکایت خود را مطرح کنند تا ضمن رسیدگی به تخلف افراد خاطی و در صورت نیاز اطلاع رسانی در خصوص آن از تبلیغ مذکور نیز پیشگیری شود.