نازوب

امروز 7 اسفند ماه سال 1393 مصادف با 26 فوریه در تاریخ دنیا چه گذشت؟

رویداد ها:

277 – «ماني» انديشمند بزرگ ايران، و روزي که اعدام شد

26 فوريه سال 277 ميلادي «ماني انديشمند بزرگ ايراني و باني مكتب «مانيكيسم» پس از پنج ماه زندان اعدام شد. اعدام ماني نتيجه نفوذ بيش از حد روحانيون آيين زرتشت در دستگاه دولت ساساني ايران بود. ماني كه افكار او از شرق تا چين و در غرب، تا اروپا را فراگرفت عقيده داشت كه معنويت و ماديت هميشه در تضاد هستند و همه مشكلات جهان و مسائل بشر از ماديات و ماديگري سرچشمه مي گيرد. ماني مكتب (ايسم) خود را برپايه معنويت، خوبي، راستگويي، دفاع از حقيقت و نيز اعتدال و ميانه روي در زندگاني روزمره قرارداده بود و از اين جهت است كه مورخان و فلاسفه وي را «آموزگار معنويت» لقب داده اند.

«ماني» مي گفت كه دلبستگي مطلق به ماديات و پيروي از «نفس اماره» است كه بشر را به دروغگويي، ارتكاب جنايت و انواع بدي كردن وادار مي كند. وي تاكيد داشت كه ماديات انسان را اسير و برده نفس خود مي كند، و خودخواهي و جاه طلبي فردي را به وجود مي آورد. طبق آموزش هاي ماني، «ماديت» نبايد وارد وجود (ذهن) انسان شود و تاكيد داشت كه براي جلوگيري از ورود ماديات به وجود انسان؛ بايد به آموزش و پرورش كودك توجه شود تا «انسان»، غير مادي پرورش يابد. بنابراين، بي جهت نيست كه ماني ايراني را يكي از پدران «آموزش و پرورش» مي دانند، و او بود كه فراهم آوردن وسايل آموزش و پرورش درست (داراي هدف) كودكان و نوجوانان را مهمترين تكليف مديريت يك جامعه (دولت) قرار داد.

در فلسفه «ماني» جرم يعني تجاوز به حقوق ديگران اعم از فرد يا جمع. او مي گفت «فرد معنوي» به حقوق خود قانع است؛ لذا در صدد تجاوز به حقوق ديگران برنمي آيد، و همين قانع بودن به حق، انسان را غرق لذت مي كند.

فلسفه ماني برخلاف تصوف، خواهان معنويت مثبت، كار و كوشش عادي، انگيزه خدمت به جامعه، ثمربخش بودن و توليد است.

«ماني» تا آن حد از گرايش مردم به ماديات وحشت داشت كه اعتدال در لذات جسماني را توصيه مي كرد از جمله اين كه مردها را از توجه بيش از حد به زن و در حقيقت «سکس» كه ممكن است مرد را به راه نادرست بكشاند و آلوده سازد برحذر مي داشت.

ماني در زندگي شخصي با خوردن گوشت و خوراكيهايي كه از مواد غير خالص تهيه مي شدند موافقت چندان نداشت و انسان را ذاتا گوشتخوار نمي دانست.

فلاسفه اروپايي هنوز در گفته و نوشته هاي خود از انديشه هاب «ماني» نقل و به آنها استناد مي كنند.

451 – روز برگزاري “وارتانانک” جشن بزرگ ملي مسيحيان. عید وارتانک سالروز قیام ملی ارامنه به رهبری وارتان مامیکونیان می باشد.

وارتان مامیکونیان

1525 – نبرد تاريخي “موهاك” بين نيروهاي عثماني و مجارستان

دولت عثماني در زمان سلطان سليم، دهمين خليفه عثماني به بالاترين حد شكوفايى و عظمت رسيده بود و در عين گستردگي فتوحات، همچنان در اروپا به پيش مي‏رفت. در سال 1521م ارتش عثماني بر بلگراد تسلط يافت و ولايت “ونيز” هم اطاعت و تبعيت خود از دولت عثماني را اعلام نمود. با اين همه اگرچه هدف عثماني رسيدن به هَنْگْري (مجارستان فعلي) بود اما تحريكات پادشاه فرانسه، خليفه عثماني را به اين امر مصمم نمود. هدف فرانسه ازاين تحريكات، تضعيف امپراتوري روم بود. در نهايت، حمله ارتش عثماني با يك‏صدهزار جنگجو آغاز گرديد و در نبردي كه در 26 فوريه 1525م در منطقه ماهوك به وقوع پيوست، پادشاه مجارستان و بسياري از بزرگان اين منطقه و نيز حدود بيست هزار نفر از سپاه مجارستان كشته شدند. هم‏چنين منطقه بوداپست و تمامي مجارستان در اختيار عثماني قرار گرفت. تسلط عثماني بر مجارستان 140 سال ادامه داشت.

نبرد تاريخي “موهاك”

1848 – با سقوط پادشاهی لویی فیلیپ، جمهوری دوم فرانسه برپا شد.

لویی فیلیپ

1885 – تقسيم مسالمت آميز آفريقا ميان اروپائيان!

منظره يكي از جلسات كنگره برلين در سال 1885

26 فوريه 1885 كنگره برلين كه سرگرم تقسيم آفريقا ميان اروپائيان بود، نيجريه را به انگلستان و كنگو را به بلژيك بخشيد!.

در جلسات اين كنگره كه رياست آن را بيسمارك صدراعظم وقت آلمان برعهده داشت نمايندگان 15 كشور اروپايي شركت داشتند. هدف اصلي از تشكيل اين كنفرانس اين بود كه به آلمان هم سهمي از آفريقا داده شود و تقسيم آفريقا ميان اروپاييان به طريق مسالمت آميز صورت گيرد.

در حاشيه جلسات اين كنگره که متناوبا حدود دو سال (سالهاي 1884 و 1885) طول کشيد، ساخت و پاخت متعدد در قبال مناطق ديگر جهان مخصوصا چگونگي سلطه بر کشور چين صورت گرفت. قدرت هاي وقت بر قطعه ـ قطعه كردن چين درست بسان گوشت قرباني به توافق رسيده بودند و چين تا انقلاب سون يات ـ سن در سال هاي 1911 و 1912 چنين وضعيتي را داشت.

اروپاييان سياست سلطه را از قرن 15 درپیش گرفته بودند. آنان پس از فراگرفتن ساخت باروت و قطب نما با مطالعه سفرنامه مارکو پولو، به دريانوردي در آبهاي دوردست پرداخته و سرزمين هاي بدون دفاع (تفنگ و توپ) را به استعمار گرفته بودند.

1945 – دو ماه و دو روز پيش از افتادن برلين به دست ارتش سرخ و خودكشي هيتلر، نيروي هوايي آمريكا به شديدترين بمباران برلين دست زد!

1334 – درگذشت علامه “علي‏ اكبر دهخدا” نويسنده لغت‏نامه بزرگ دهخدا

علي‏ اكبر دهخدا در 5 اسفند 1258ش در تهران ديده به جهان گشود. وي علوم ابتدايي و سطوح عالي را در ايران سپري كرد. سپس براي تكميل علوم جديد به اروپا سفر نمود و مدت پنج سال به تحقيق و تفحّص پرداخت. بازگشت دهخدا به ايران مصادف با نخستين طليعه افكار آزادي‏خواهانه و شروع مبارزات جنبش مشروطيت در ايران بود. دهخدا كه با استبداد و مظالم آن زمان شديداً مخالف بود، به صف مبارزان پيوست و به نگارش مقالات تند و طنزآميز پرداخت. او كه از همكاران روزنامه صوراسرافيل بود، پس از توقيف و تعطيلي روزنامه به اروپا تبعيد شد. دهخدا پس از استقرار مشروطيت به ايران بازگشت و در روزنامه‏هاي مختلف نويسندگي كرد. او در ايام جنگ جهاني اول و مهاجرت آزادي‏خواهان، در يكي از ايلات بختياري منزوي گرديد و در آنجا مقدمات تدوين لغت‏نامه بزرگ خود را پي‏ريزي نمود. اين اثر مهم علمي و ادبي دهخدا، آن‏چنان گسترده، دقيق و غني است كه مي‏توان آن را يكي از شاهكارهاي بزرگ زبان فارسي در قرن اخير دانست. كارهاي ادبي و انتقادي دهخدا از نظر سبك و سليقه كم‏نظير است و نوآوري او در طنزنويسي، مكتبي نوين در زبان و ادبيات فارسي به وجود آورد. در زمينه شعر نيز، دهخدا آثاري برجسته دارد كه با بياني ساده و دلنشين سروده شده است. دهخدا همچنين با گردآوري كتاب امثال و حكم كه مجموعه‏اي از بيست و چهار هزار ضرب المثل فارسي است، نخستين فرهنگ نامه عرفي و عاميانه را در زبان فارسي تدوين كرد. وي سرانجام در هفتم اسفند 1334ش در 76 سالگي در تهران درگذشت و در قبرستان ابن بابويه در ري مدفون شد.

علي‏ اكبر دهخدا

1377 – برگزاري اولين دوره انتخابات شوراهاي اسلامي شهر و روستا

در هفتم اسفند 1377، يكي از بزرگ‏ترين آرمان‏هاي ديرين ملت مسلمان ايران تحقق يافت و با برگزاري انتخاباتي پرشور، نهاد و پايگاه مردمي شوراهاي اسلامي شهر و روستا، در عرصه حكومتي، جلوه عملي پيدا كرد. تشكيل بيش از 33 هزار شوراي شهري و روستايي در سراسر ايران اسلامي، گامي در جهت ورود و همكاري علني تمام مردم در عرصه تصميم‏گيري‏هاي كشوري بود كه به لحاظ كثرت جمعيت منتخبان انتخاباتي و نيز خاستگاه اجتماعي و فرهنگي شوراها، اين عرصه را از ديگر عرصه‏ها متمايز و برجسته ساخته است. تمركززدايي، منطقه‏گرايي، توزيع قدرت، كاهش تصدي دولت در امور مملكتي، نهادينه كردن مشاركت مردم در عرصه تصميم‏گيري‏ها، تقويت نهادهاي مدني، استفاده هرچه بيشتر از استعدادها و قابليت‏هاي توده مردم و بالاخره اجراي كامل اصل هفتم قانون اساسي، مبني بر تشكيل شوراهاي شهر و روستا و… براي تصميم‏گيري در امور كشور، از جمله اهداف و مطالبات مردمي بود كه با تشكيل شوراهاي اسلامي شهر و روستا، بنياني محكم يافت.

2009 – سه قطعه شدن بوئینگ 737 تُرکيش ارلاينز در آمستردام

25 فوریه 2009 یک بوئینگ مسافربر دیگر از نوع 737 دچار سانحه شد و تلفات انسانی به بار آورد. این هواپیما متعلق به شرکت هواپیمایی ترکیه بود و از استانبول روانه آمستردام. هواپیما هنگام فرودآمدن، درحاشیه فرودگاه آمستردام به زمین برخوردکرد و سه قطعه شد (عکس های بالا). یک موتور این هواپیما قبلا از بدنه اش جدا شده بود. از 134 سرنشین این هواپیما 9 نفر کشته و بیش از 80 نفر دیگر مجروح شدند. خالی بودن نسبی مخازن بنزین هواپیما دلیل کم بودن تلفات اعلام شده است زیرا که هواپیما پس از اصابت به زمین آتش نگرفت. علت سانحه در روز وقوع آن اعلام نشده بود. در دو سه دهه اخیر، درصد سقوط بوئینگ های 737 نسبت به انواع دیگر هواپیما بیشتر بوده و در کمتر از دو دهه بیش از ده سانحه داشته است. بوئینگ 737 در سال 1967 وارد خطوط هواپیمایی شده است. ساخت این نوع هواپیما در همین سال تکمیل شده بود. کارخانه بوئینگ آمریکا از سال 1916 بکار ساختن هواپیما اشتغال داشته است.

زادروزها

۱۷۱۵ – کلود آدرین هلوسیوس فیلسوف و ادیب فرانسوی.
۱۸۰۲ – زادروز ویکتور هوگو، رمان‌نویس، شاعر و هنرمند فرانسوی.

ویکتور هوگو

۱۹۲۴ – زادروز عصمت باقرپور پنبه‌زن بابُلی (دلکش) خواننده ایرانی.
۱۹۲۸ – زادروز آریل شارون، یازدهمین نخست‌وزیر رژیم صهیونیستی، قاتل صبرا و شتیلا.

آریل شارون

۱۹۳۲ – زادروز جانی کش، خواننده سبک کانتری آمریکایی.
۱۹۵۴ – زادروز رجب طیب اردوغان، بیست و هفتمین نخست‌وزیر ترکیه و رهبر حزب عدالت و توسعه این کشور.

جانی کش

۱۹۸۳ – زادروز پپه، فوتبالیست برزیلی؛ دفاع وسط تیم رئال مادرید.
۱۹۵۰ – زادروز هلن کلارک نخست وزیر پیشین نیوزلند.

رجب طیب اردوغان

۱۳۱۸ – زادروز بهمن رجبی، نوازنده تنبک و مولف موسیقی ایرانی.

پپه

درگذشت‌ها

۱۹۳۱ – درگذشت اوتو والاخ، شیمیدان آلمانی؛ برنده جایزه نوبل شیمی.
۱۹۵۶ – درگذشت علی اکبر دهخدا، سیاستمدار و ادیب ایرانی و نگارندهٔ لغت‌نامه دهخدا.

اوتو والاخ

۱۹۶۹ – درگذشت کارل یاسپرس، روان‌پزشک و فیلسوف اگزیستانسیالیست آلمانی.
۱۹۸۵ – درگذشت تیالینگ کوپمانس، ریاضیدان هلندی؛ برنده جایزه نوبل اقتصاد سال ۱۹۷۵ به همراه لئونید کانتوروویچ.

تیالینگ کوپمانس

۱۹۹۸ – درگذشت تئودور شولتز، اقتصاددان آمریکایی؛ برنده جایزه نوبل اقتصاد سال ۱۹۷۹ به همراه ویلیام آرتور لویس.
۲۰۱۳ – درگذشت استفان هسل، فعال سیاسی-اجتماعی آلمانی؛ از اعضای هیئت تدوین کننده منشور جهانی حقوق بشر.

استفان هسل

۱۳۵۲ – درگذشت حسین تهرانی، نوازنده ایرانی تنبک
۱۳۷۱ – درگذشت آیت الله هاشم آملی، مرجع تقلید ایرانی

عباس امیری

۱۳۸۹ – درگذشت عباس امیری، بازیگر ایرانی سینما و تلویزیون

*****
منابع:

-پايگاه نوشيروان کيهاني زاده
-ویکی پدیای فارسی
-صفحه امروز در تاریخ در توئیتر