نازوب

تربیت کودکان و فرزندان یکی از خطیر و حساس ترین وظایفی است که بر عهده والدین است کمی لغزش و نآگاهی در امر تربیت آینده فرزند شما و حتی خودتان را نیز به خطر می اندازید.

بهترین کار برای داشتن تربیتی صحیح این است که قبل از بچه دار شدن خودتان را بسنجید که آیا شرایط بچه داری و فرزند پرروی داریدیا خیر.

در این بخش بسیار مهم و حیاتی اشاره داریم به تشویق و تنبیه هایی که نیاز ضروری تربیت بچه ها است پس با مطالعه و معرفی این بخش به دیگران با بخش تربیت کودک و نوجوان وبسایت ناز وب  همراه باشید.

خانواده بیشترین تاثیر را بر شکل گیری رفتار و شخصیت کودک می گذارد. به طوری که اگر از همان ابتدای کودکی تربیت درست کودک انجام نپذیرد، کودک در نوجوانی دچار ناهنجاری هایی خواهد شد. یکی از مهم ترین اصول تربیتی تنبیه کردن کودک است وقتی که او کار نادرستی انجام می دهد. اما اینکه چگونه کودک را تنبیه کنیم بسیار مهم است.

تعریف تنبیه

تنبیه یک شوک جسمی یا روانی است که کودک را متوجه می کند و در مورد عواقب کارش به او هشدار می دهد. این هشدار به صورت های گوناگونی، همچون نگاه خشم آلود، بی اعتنایی، توبیخ، محروم کردن از گردش، بازی، مهمانی رفتن و تماشای تلویزیون و بالاخره کتک زدن و … قابل اجرا ست.

روشهای مناسب برای تنبیه کردن کودکان

1. بی اعتنایی به کودک

از تنبیه های مناسب کودکان که می تواند جایگزین تنبیه بدنی شود، بی اعتنایی به کودک است. اگر کودک شما رفتاری انجام می دهد که موجب ناراحتی شما می شود، درچنین مواقعی، بی اعتنایی به او در روحیه اش تاثیر بسزایی دارد و این احساس را به او منتقل می کند که گویی، تمام درها به رویش بسته شده و هیچ راهی جز دست کشیدن از کار خلافش ندارد، پس می کوشد، از کار زشت خود دست بردارد و از والدین یا مربی اش، عذر خواهی کند.

بی اعتنایی، نباید خیلی طولانی شود و زمینه آشتی را باید فراهم کرد. وگرنه بازتاب های منفی دیگری در پی خواهد داشت.

در این روش تنبیه کودکان، باید علت بی اعتنایی والدین برای کودک مشخص باشد و اگر کودک، متوجه عمل اشتباه خود شد و عذر خواست، باید عذر او راپذیرفت و در صورت امکان، به علت درک درستش، هدیه ای به او داد. البته والدین، باید توجه داشته باشند که برای هر امر جزئی، نباید از این روش استفاده کرد، زیرا این عمل، برای او عادی شده و اثرش را از می دهد.

2. محروم کردن موقتی

تنبیه های مناسب کودکان,تنبیه بچه ها,تنبیه کردن کودکاننگذارید تنبیه کودک راهی باشد برای فرار از مسئولیت او

محروم کردن موقتی نیز از تنبیه های مناسب کودکان می باشد و یکی از جایگزین های مناسب برای تنبیه بدنی کودک است و به این صورت است که شما کودکتان را برای مدتی از فعالیتی محروم می کنید البته این محرومیت باید به گونه ای باشد که کودک شما احساس کند چیز با ارزشی را از دست داده است.

لطفا در استفاده از این روش به این نکات توجه کنید:

الف) دلایل محرومیت را برای کودک توضیح دهید: قبل از انجام هر اقدامی به کودکتان بگویید علت محروم شدن او، انجام فلان رفتار اشتباه بوده است و این محرومیت برای ترک رفتار نادرستش لازم است.

البته دقت کنید که در ابتدا از این روش فقط برای یک رفتار اشتباه استفاده کنید و بعد از اصلاح آن رفتار، به سراغ رفتارهای نادرست دیگرش بروید و به یاد داشته باشید در صورت استفاده زیاد، این روش نیز مانند دیگر شیوه ها اثرش را از دست می دهد و بی نتیجه می شود.

ب ) محل اخراج: در انتخاب محل تنبیه دقت کنید زیرا محل اخراج کودک باید جایی باشد که کودک احساس کند از چیزی محروم شده؛ مثلا برای کودکی که از هر موقعیتی استفاده می کند و به کوچه می رود، بستن در حیاط به عنوان تنبیه کار درستی نیست؛

زیرا شما همان چیزی را به او می دهید که دنبالش است. نکته بعدی این است که محل اخراج نباید تاریک و ترسناک باشد، مثلا حمام تاریک برای تنبیه کودک مناسب نیست.

ج ) مدت تنبیه: بعضی والدین برای تنبیه یک کودک دوساله مدت زمان یک ربع یا نیم ساعت را در نظر می گیرند! در حالی که باید برای هر سال، یک دقیقه تنبیه در نظر بگیرید، مثلا برای یک کودک دو ساله دو دقیقه تنبیه کافی است و برای یک کودک پنج ساله پنج دقیقه زمان مناسبی است.

د ) مقاومت: اما اگر کودک شما در مقابل تنبیه مقاومت کرد، مثلا از محل اخراج فرار کرد، به او بگویید که یک دقیقه دیگر به تنبیه‌اش افزوده می شود و مثلا به جای چهار دقیقه پنج دقیقه حق بازی ندارد. البته به یاد داشته باشید دقایق اضافی نباید بیش از سه دقیقه شود زیرا در این صورت اثرش را از دست می دهد.

3. عصبانی شوید

عصبانیت نیز از تنبیه های مناسب کودکان می باشد، در واقع بعضی از کودکان خیلی لجباز هستند به گونه ای که انجام روش های ذکر شده، تاثیری بر آن ها ندارد، در این صورت اگر شما مقداری عصبانی شوید اشکالی ندارد و همین که شما به کودکتان با قاطعیت بگویید: «دیگه دارم از دستت عصبانی می شم!» مقاومتش را در هم می شکنید.

4. استفاده از پیامد های مناسب

برای کاستن از رفتار نامطلوب، ‌می توان کودک را با پیامدهای رفتارش مواجه کرد ‌برای مثال،‌ اگر کودک، سرمیز شام دیر حاضرشود،‌ شام او سرد خواهد شد. و یا اگر کودک، به اجاق گاز دست بزند،‌ پیامد آ‌ن،‌ سوختن دستش می باشد.

در برخی موارد،‌ پیامدها ممکن است که به کودک آسیبی جدی وارد آورد و یا اینکه آن عمل،‌ پیامدی به دنبال نداشته باشد؛ مثلا اگر کودک بخواهد شیئی فلزی را داخل پریز برق کند پیامد طبیعی این کار،‌بسیار خطرناک است.

5. از کودک رفع مسئولیت نکنید

نگذارید تنبیه کودک راهی باشد برای فرار از مسئولیت. مثلا اگر او در حین جمع کردن اسباب بازی هایش، کار بدی انجام داد، او را تنبیه کنید و دوباره بعد از تنبیه او را مجبور کنید کارش را ادامه دهد؛ زیرا ممکن است او یاد بگیرد برای فرار از مسئولیت کار بدی انجام دهد تا تنبیه شود و در حین تنبیه استراحت کند.

6. تصحیح رفتار اشتباه

تنبیه های مناسب کودکان,تنبیه کردن کودکان,تنبیه های مناسب بچه ها,تنبیه کردن کودکانفرستادن کودک به اتاق تنهایی،‌ روش موثری است که می تواند جایگزین تنبیه بدنی شود

از دیگر تنبیه های مناسب کودکان تصحیح رفتار اشتباه است. انجام این روش به این صورت است که شما از پیامدهای طبیعی برای از بین بردن رفتار اشتباه کودکان استفاده می کنید.

مثلا برای کودکی که روی دیوار نقاشی می کند، این روش می تواند مفید باشد به این صورت که شما از کودک می خواهید قسمت نقاشی شده را با دستمال تمیز کند و اگر او انجام این کار را بلد نیست به او آموزش دهید و در صورت مقاومت دستانش را بگیرید و او را مجبور به تمیز کردن دیوار کنید.

7. تمرین رفتار مثبت

حتما شما هم به خاطر دارید هنگامی که در مدرسه کلمه ای را غلط می نوشتیم، معلم مجبورمان می کرد مثلا املای درست آن کلمه را ده بار بنویسیم، انجام این روش هم به همین صورت است مثل تمیز کردن دیوار که کودک مجبور می شود قسمت دیگری از آن را نیز تمیز کند یا مثلا اگرتمام اتاقش را نامرتب کرد از او بخواهید علاوه بر اتاقش قسمت دیگری از خانه را هم مرتب کند.

8. فرستادن کودک به اتاق تنهایی

فرستادن کودک به اتاق تنهایی،‌ روش موثری است که می تواند جایگزین داد کشیدن، ‌بد و بیراه گفتن،‌ تهدید کردن و کتک زدن او باشد. این روش،‌ همچنین ازعصبانیت شما جلوگیری می کند.

با این اقدام،‌ کودک رادقایقی به اتاقی آرام می فرستید تا در آنجا تنها باشد. دراین مدت او از جمع دیگران خارج شده و برای مدتی نمی تواند بازی و تفریح کند. محروم شدن از فعالیت،‌ نوعی مجازات است.

این اقدام از آن جهت موثر است که بچه ها آن را دوست ندارند. همچنین بیشترین اثربخشی را بر کودکان دو تا دوازده ساله دارد.

اجرای این روش در آغاز ممکن است که با دشواری هایی همراه باشد.بعضی از بچه ها شما را در آغاز با فریادها یا گریه های بلند ناراحت می کنند، ‌بنابر این باید آمادگی کامل داشته باشید. (به هیچ وجه کودک را داخل اتاق تاریک نفرستید)

9. عتاب و تهدید

تنبیه های مناسب کودکان,آثار تنبیه بدنی,تنبیه کردن کودکانتهدید نباید به گونه ای باشد که باعث ایجاد اضطراب شدید در کودک شود

تهدید از روش هایی است که می توان از آن به جای تنبیه استفاده کرد. اساس تهدید،‌ بر ترساندن کودک از وقوع امری است که از آن بیم دارد. البته باید توجه داشت که امکان عملی کردن تهدید ها در مواقع ضروری وجود داشته باشد و باید از تهدید های ظاهری جدا پرهیز کرد.

برای مثال،‌ مادر وحید برای شلوغ کردن و حرف گوش نکردن او راتهدید کرد که اگر به این کارهایت ادامه دهی به پدرت خواهم گفت.

تذکر :

تهدید نباید به گونه ای باشد که باعث ایجاد اضطراب شدید در کودک شود؛‌ برای همین، به هیچ وجه نباید از تهدید هایی همچون: تهدید به تنبیه بدنی، ‌بیرون کردن از منزل و… استفاده کرد.

به این نکته نیز توجه داشته باشیم که هر چند تهدید ممکن است به عنوان عامل بازدارنده،‌ کودک را از ارتکاب کارهای زشت باز دارد،‌ اما معمولا انگیزه های درونی او را تغییر نمی دهد و به اصلاح درونی رفتار نمی انجامد؛ برای همین بقیه روش های ذکر شده، براین روش تقدم دارد.

شرایطی که باید در تنبیه رعایت شود:

• به مراتب تنبیه توجه داشته باشید

تنبیه باید از مرحله ضعیف آغاز شود و اگر مؤثر نیفتاد، می توان از مرحله بعد استفاده کرد؛ برای مثال، جایی که با تنبیه غیر بدنی مشکل حل می شود، استفاده از تنبیه بدنی، هم خطرناک و هم لغو است و یا اگر با یک نگاه خشم آلود، کودک آگاه می شود،‌نباید از کنایه و پرخاش استفاده کرد.

• تنبیه را با شرایط سنی کودک تطبیق دهید

تنبیه باید با توجه به سن کودک اعمال شود. درهرمقطع سنی برخی رفتارهای کودک طبیعی است که والدین باید از کنار آنها گذشته و با به کار گیری روش های درست، آن مرحله را پشت سربگذارند، و تنبیه در این موارد نه تنها سازنده نمی باشد بلکه نقشی خراب کننده نیز دارد.

کودکان یک تا سه ساله خوشحال از آزادی تازه به دست آمده،‌می خواهند هر کاری را خودشان انجام دهند،‌ و جان کلام آنها این است که «خودم انجام می دهم». بنابراین باید به آنها اجازه دهیم تا کاری را که می توانند، انجام دهند. درباره این کودکان به جای گفتن «نه»، «نمی توانی»،‌«دست نزن» و… می توان از روش های پیشگیرانه ای همچون پرت کردن حواس ،‌جایگزینی و امکان انتخاب دادن بهره گرفت.

در این مرحله والدین باید با درک درست از موقعیت کودک، ضمن تشویق او اجازه دهند تا خودش کارهایش را انجام داده و احساس استقلال در او شکل گیرد. اما اگر همواره با خواسته های او مخالفت شود و او خود را درفعالیت هایش ناموفق ببیند،‌احساس بی کفایتی و شرم خواهد کرد. اگر کودک این مرحله را به درستی بگذراند در آینده فردی خوش بین همراه با حسن نیت و اراده قوی خواهد شد.

یکی از ویژگی های کودکان سه تا شش سال، کنجکاوی درباره دنیایی است که در آن زندگی می کنند. مخلوط کردن شکر با نمک، برای کودک چهارساله ای که می خواهد بر دامنه اطلاعاتش بیفزاید هرگز کار عجیبی نیست. نقاشی کردن روی دیوارها برای یک کودک پنج ساله، اقدامی بی نظیر برای تزیین اتاق به شمار می آید. بازکردن اشیا و لوازم برای اطلاع از چگونگی کار آنها، یکی از فعالیت های مورد علاقه کودکان پیش دبستانی است.

کار مورد علاقه بچه های این سن و سال،‌ کند و کاو است. اگر به این کودکان بر چسب «خود خواه» و «بی ملاحظه»‌بزنیم، بعید نیست که در آینده همین گونه شوند. کودکان در این سن به بازی علاقه فراوان دارند. شیطنت و بازی گوشی کودکان را در این سن نباید دلیل بی ادبی آنان دانست و در صدد تنبیه آنها برآمد،‌ بلکه تنها باید کوشید این رفتارها به آنها صدمه ای نزند و آن را هدایت کرد.

رسول خدا فرموده است:«بازی گوشی و شیطنت بچه در دوران کودکی،نشان دهنده فزونی عقل او در بزرگسالی است. »

تشویق های ضروری برای کودکان

کودکی که احساس می‌کند مادرش او را قبول دارد و برایش ارزش قائل است می‌تواند دنیا را زیرورو کند. کودکی که احساس می‌کند مادرش باور دارد او فوق العاده است در مواجهه با سختی‌ها و چالش‌های زندگی، بهتر می‌تواند عمل کند.

تشویق‌هایی که بچه‌ها نیاز دارند از شما بشنوند

مطالعات نشان می‌دهد انگیزه بخش‌ترین تشویق‌ها برای بچه‌ها آنهایی هستند که سختکوشی را تحسین می‌کنند، یعنی کارهایی که بچه‌ها برای رسیدن به هدف خود انجام می‌دهند و رفتارهایی چون فداکاری و استقامت.

اما بچه‌ها مطمئنا به تحسین‌های دیگری هم نیاز دارند؛ مثلا اینکه چقدر زیبا و خوش تیپ‌اند (همه‌ی بچه‌ها در چشم مادران خود زیبا و خواستنی‌اند!)، چقدر قوی‌ و مهربانند (بچه‌ها طبق آنچه احساس می‌کنند ما باور داریم زندگی می‌کنند)، و چقدر شگفت انگیزند (کلا همه‌ی بچه‌ها شگفت انگیزند!).

شخصیت‌شان را تحسین کنید

ما در دنیایی زندگی می‌کنیم که درستکاری و بزرگواری متاسفانه نه به طور مداوم آموزش داده می‌شود و نه زیاد مورد توقع است. وقتی کودک شما مهربانی می‌کند، روراست است، اطمینان می‌کند و یا احساس امنیت ایجاد می‌کند فرصت بسیار خوبی است که او را از تمام هیاهوها کنار بکشید و از صمیم قلب و جانانه تحسین و تشویقش کنید.

احترام گذاشتن و اطاعت پذیری‌اش را تحسین کنید

ما عادت داریم فقط وقتی کودک را ببینیم که کار اشتباهی مرتکب می‌شود و به راحتی خوبیها را نادیده می‌گیریم. به جای اینکه منتظر باشید تا رفتاری ناخوشایند یا سرپیچی از یک دستور از کودک ببینید و سپس سرزنشش کنید، سعی کنید فرمانبرداری‌ها و احترام گذاشتن‌هایش را ببینید:

«من شاید گاهی فراموش کنم به تو بگویم، اما تو واقعا پسر باادب و حرف گوش کُنی هستی و من رفتاری که با دیگران داری را می‌پسندم و تحسین می‌کنم».

نشان دهید که از داشتن او به خود می‌بالید

«هر وقت که تو را می‌بینم، بابت داشتن تو از خداوند سپاسگزاری می‌کنم و افتخار می‌کنم که مادر تو هستم». بچه‌ها نیاز دارند بفهمند که با ارزش‌اند، فقط به همین دلیل ساده که وجود دارند.

بابت کمکی که در انجام کارهای خانه می‌کند تشویقش کنید

تمیز کردن میز، بردن ظرف‌های کثیف به آشپزخانه، بیرون گذاشتن زباله و هر کار ظاهرا کوچکی که بچه‌ها در خانه انجام می‌دهند واقعا قابل تحسین و تشویق‌اند. بچه‌ها باید بدانند کمک‌های آنها واقعا تاثیرگزار است و در امور خانه نقش دارند و شما کارهای خوب آنها را می‌بینید و ارزش کمک‌هایش را می‌دانید.

بابت تلاش‌هایش در درس و مدرسه تشویقش کنید

«من واقعا خوشحالم که تو کارت را درست انجام می‌دهی و درسهایت را جدی می‌گیری». تلاش کردن همیشه ارزشمند است.

حتی اگر تلاش‌هایش نتیجه نداد باز هم تحسینش کنید

فرقی نمی‌کند نتیجه‌ی تلاشش چه شده، هر چند موفق شدن و رسیدن به نتیجه‌ای ایده آل همیشه خوشایند است اما بچه‌ها، صرفنظر از نتیجه‌ای که از تلاش خود کسب می‌کنند باید تشویق شما را دریافت کنند.

بابت هر دست آورد جدید، تشویقش کنید

«تو در ریاضی یک قدم پیشرفت کرده‌ای و این عالیست!». «نقاشی‌هایت نسبت به قبل واقعا بهتر و زیباتر شده، خوشحالم که تمرین کردی و پیشرفت کردی»؛ یک تحسین به جا گاهی می‌تواند واقعا معجزه کند.

نحوه‌ی لباس پوشیدن و تیپش را تحسین کنید، حتی اگر با سلیقه‌ی شما جور نیست

قرار نیست بچه‌ها را وادار کنیم کپی ما باشند. وقتی پای انتخاب لباس و مدل مو و … به میان می‌آید مطمئنا شما هم نظر خودتان را دارید اما باید به نظر فرزندتان احترام بگذارید:

«من مطمئنم که تو برای انتخاب این تیپ و مدل خیلی فکر کرده‌ای و سلیقه‌ات را تحسین می‌کنم»، «هرگز ندیده بودم میزی به این زیبایی چیده شده باشد، تو سلیقه‌ی بی‌نظیری داری!». منصفانه نیست تحسین و تشویق‌های‌مان را محدود به هر آنچه خودمان می‌پسندیم کنیم، ضمنا این شیوه جواب هم نمی‌دهد!

قدمهایی که برای هدفی بلند مدت برمی‌دارد را تحسین کنید

«پسرم تلاش‌هایی که می‌کنی تحسین برانگیز است، از تو ممنونم!». بعضی از هدف‌ها بلند مدت‌اند و قرار نیست به این زودی‌ها نتیجه‌ای دیده شود، منتظر ماندن برای نتیجه‌ی نهایی بیفایده و ناامید کننده است و انگیزه و اشتیاق را نابود می‌کند. تشویق کردن در هر مرحله‌ای لازم است و به پیشرفت به سمت هدف کمک می‌کند.

از دوستانش تعریف کنید

البته فقط زمانی این کار را بکنید که واقعیت دارد. «دوستان خیلی خوبی داری!»، «می‌دانی! من خیلی احساس افتخار می‌کنم و خیالم راحت است که تو در انتخاب دوستانت، با دقت و آگاهانه عمل می‌کنی».

این کارهای شما کودکتان را لجباز می کند

21 راهکار موثر و مهم تربیتی در کودکان بیش فعال

جایگزین ها ی درست برای تنبیه بدنی کودکان

تنبیه کلامی کودکان چگونه باشد ؟