هپاتیت انواع مختلفی دارد که ممکن است در کودکان اتفاق بیوفتد و علائم و نشانه هایی داشته باشد. که شما والدین عزیز برای حفظ سلامتی کودکانتان Keeping your children healthy باید این علائم را بدانید و سطح آگاهیتان را بالا ببرید. با ما همراه باشید تا از این بیماری شایع بیشتر اطلاعات کسب کنید.

بیماری هپاتیت

هپاتیت یک نوع بیماری است که منجر به التهاب کبد می شود. شایع ترین انواع هپاتیت، هپاتیت آ، ب و ث هستند که علل و علائم مختلفی دارند.

وظیفه اولیه کبد تصفیه هر چیزی است که شما می‌خورید. در مراقبت از عفونت‌ها Taking care of infections کمک می‌کند، میکروب‌ها و دیگر مواد سمی را از خون شما خارج می‌کند و در نتیجه به حفظ سلامت شما کمک می‌کند.

ضمن آن که مسوولیت ذخیره انرژی برای به حرکت درآوردن عضلات، کنترل قند خون، تنظیم کلسترول Blood sugar control, cholesterol regulation و نیز مسوولیت کنترل چندین هورمون و آنزیم دیگر را هم به عهده دارد. مطمئنا اختلال این عضو مهم در هر فردی مشکلات مختلف و گسترده‌ای در پی خواهد داشت چه برسد به آن که کودکی دچار آن شود.

هپاتیت در کودکان، علل و ریشه های مختلفی دارد. اگر کودک شما در معرض منبع ویروس آن قرار گیرد، ممکن است به آن مبتلا شود.

هپاتیت A

هپاتیت A، شایع‌ترین نوع هپاتیت میان کودکان است و از طریق غذا، آب یا اشیای آلوده Contaminated food, water or objects به این ویروس، به کودکان منتقل می‌شود. هپاتیت A که با اصطلاح «هپاتیت عفونی» هم شناخته می‌شود، معمولاً در مدفوع باقی می‌ماند و حتی می‌تواند ماه‌ها زنده بماند.

هپاتیت A در کودکان چه علت‌هایی دارد؟

نبود شرایط بهداشتی استاندارد، شایع‌ترین علت برای سرایت و انتقال هپاتیت A است. کودکان هرکدام از شرایط زیر ممکن است به این ویروس آلوده شوند:

* خوردن غذایی که به دست آشپز غیربهداشتی یا در شرایط غیربهداشتی تهیه شده است. (نشستن دست قبل از خوردن غذا نیز همین تأثیر را دارد)

* نوشیدن آب یا شیر آلوده به مدفوعی که حاوی ویروس هپاتیت A است.

* خوردن مواد غذایی آلوده به مدفوع Loss of appetite حاوی ویروس هپاتیت A

* سفر کردن بدون واکسیناسیون مناسب به کشورهایی که هپاتیت A در آن‌ها شایع است.

* انتقال خون آلوده (در موارد نادر)

چطور می‌توان از ابتلا به هپاتیت A در کودکان جلوگیری کرد؟

همه کودکان بالای 1 سال باید واکسیناسیون مناسب انجام بدهند و برنامه زمانی دریافت واکسن هپاتیت A را دقیقاً رعایت کنند. به گفته متخصصان، دریافت دوزهای تکمیلی 6 ماهه و 12 ماهه برای محافظت طولانی مدت ضروری است. نکات تکمیلی به ترتیب زیر هستند:

* پرهیز از خوردن غذاهای بیرون از خانه، خصوصاً غذاهای خیابانی

* رعایت اصول بهداشتی در خانه

* آموزش دادن اصول بهداشت فردی و جمعی به کودک؛ شستن دست‌ها قبل از خوردن غذا، پس از لمس اشیای مختلف در پارک یا مدرسه و همچنین پس از بازگشتن از محیط‌هایی مانند بیمارستان

* ندادن غذاهای نیم‌پز یا خام به کودک

علائم و تشخیص هپاتیت A

اگر کودک به‌رغم نکات احتیاطی به هپاتیت A مبتلا شود، شما باید علائم و نشانه‌های زیر را در او مشاهده کنید:

* از دست دادن اشتها Loss of appetite

* خستگی یا احساس ضعف عمومی

* درد معده، حالت تهوع و استفراغ

* تب خفیف

* تیره شدن ادرار و روشن‌تر شدن رنگ مدفوع

* نشانه‌های زردی مانند زردی چشم‌ها و ناخن‌ها

* علائم سرماخوردگی، گلودرد و سرفه

پزشکان برای تشخیص هپاتیت A می‌توانند آزمایش خون تجویز کنند. ابتلا به هپاتیت A تا چند ماه طول می‌کشد تا بدن به حالت عادی باز گردد. هنوز هیچ درمان قطعی‌ای برای هپاتیت A طراحی نشده، اما داروها و درمان‌های حمایتی مناسبی برای مقابله با این بیماری در دسترس هستند.

هپاتیت B

هپاتیت B یا هپاتیت سروم به واسطه ویروس هپاتیت B یا HBV ایجاد می‌شود. این ویروس از طریق انتقال خون، بزاق، اسپرم، ادرار و حتی اشک‌ها Blood transfusions, saliva, sperm, urine and even tears قابل انتقال به دیگران است. برخلاف هپاتیت A، هپاتیت B می‌تواند به عفونت کبدی مزمن منجر شود و سلامت کودک را در بلندمدت تحت تأثیر قرار بدهد.

هپاتیت B در کودکان چه علت‌هایی دارد؟

یک یا چند مورد از حالت‌های زیر می‌تواند باعث بروز هپاتیت B در کودکان شود:

* ویروس از مادر به نوزاد منتقل شود که در مناطق بومی همچنان شایع است.

* وقتی که کودک با خون یا بزاق فرد مبتلا به هپاتیت B تماس پیدا کند. برای مثال، اگر کودک که مبتلا اقدام به گاز گرفتن یا چنگ زدن کودک سالم کند.

* این ویروس از طریق به اشتراک‌گذاری غذا یا نوشیدنی با فرد آلوده قابل انتقال است.

* تماس کودک با خون آلوده به هپاتیت B

* به اشتراک‌گذاری لوازم شخصی مانند مسواک می‌تواند ویروس را از کودکی به کودک دیگر منتقل کند.

* خالکوبی کردن نیز می‌تواند با احتمال انتقال هپاتیت B همراه باشد.

چطور می‌توان از ابتلا به هپاتیت B در کودکان جلوگیری کرد؟

امروزه واکسنی برای هپاتیت B وجود دارد که در 95 درصد موارد برای کودکان اثربخش است و می‌تواند از کودکان در مقابل این ویروس محافظت کند. بنابراین، از واکسینه شدن کودک خودتان اطمینان حاصل کنید و برنامه واکسیناسیون را جدی بگیرید. این واکسن‌ها می‌توانند تا 20 سال از فرزندتان محافظت کنند. نکات تکمیلی به ترتیب زیر هستند:

* به فرزندتان بگویید وسایل شخصی مانند مسواک، قاشق یا لیوان آب Toothbrush, spoon or glass of water خودش را با دیگران به اشتراک نگذارد.

* به فرزندتان یاد بدهید در صورت مواجهه با خون دیگران اصلاً به این ماده دست نزند یا با آن تماسی نداشته باشد.

* درباره احتمال ابتلا به هپاتیت B از طریق پیرسینگ یا خالکوبی حتماً به فرزندتان توضیح بدهید.

علائم و تشخیص هپاتیت B

قبل از اینکه کودک را نزد پزشک ببرید، حتماً علائم زیر را بررسی کنید:

* زردی چشم‌ها، ناخن‌ها و ادرار

* خستگی شدید و غیرعادی

* حالت تهوع، استفراغ و درد معده

تشخیص هپاتیت B می‌تواند با آزمایش خون انجام شود و اگر کودک واکسیناسیون نشده باشد، پزشک می‌تواند واکسیناسیون سریع را برای او در نظر بگیرد. هنوز هیچ درمان قطعی‌ای برای هپاتیت B کشف نشده و همین نکته، خطر ابتلا به آن را افزایش می‌دهد.

در موارد نادر، این بیماری می‌تواند فرد را به نارسایی کبد، سیروز یا حتی سرطان کبد مبتلا کند. با این حال، فراموش نکنید هپاتیت B کاملاً قابل پیشگیری است.

هپاتیت C در کودکان

هپاتیت C وقتی بروز می‌یابد که کودک به واسطه ویروس هپاتیت C یا HCV تحت حمله قرار بگیرد که از طریق خون منتقل می‌شود. این نوع هپاتیت میان بزرگسالان شایع است، نه کودکان، اما نوزادانی که مادرشان به این ویروس مبتلا بوده، یا احتمال ابتلا به آن مواجه هستند.

امروزه هپاتیت C حدود 8/ 5 درصد از کودکانی را به خود مبتلا می‌کند که در کشورهای در حال توسعه آسیایی Asian developing countries، منطقه آمازون و مناطق صحرایی آفریقا زندگی می‌کنند. البته در کشوری مانند آمریکا نیز سالانه بین 26 تا 43 هزار کودک به هپاتیت C مبتلا می‌شوند.

علائم و تشخیص هپاتیت C در کودکان

علائم هپاتیت C، حداقل در مراحل اولیه بیماری، به راحتی قابل مشاهده نیستند. پس از پایان دوره نهفتگی 2 تا 6 هفته‌ای، احتمالاً کودک با علائم و نشانه‌های زیر مواجه می‌شود:

تب خفیف

خستگی شدید

زردی

یرگی ادرار

مدفوع خاکستری رنگ

استفراغ و درد در ناحیه شکم

درد مفصلی

بی‌اشتهایی

پیشگیری از ابتلا کودک به بیماری هپاتیت

– همه کودکان باید واکسیناسیون مناسب انجام بدهند.

– آموزش دادن اصول بهداشت فردی و جمعی به کودک: شستن دست‌ها قبل از خوردن غذا، پس از لمس اشیای مختلف در پارک یا مدرسه و همچنین پس از بازگشتن از محیط‌هایی مانند بیمارستان، شستشوی دست‌ها قبل از خوردن غذا و بعد از برگشت از توالت یکی از مهم‌ ترین اقدامات پیشگیری کننده از هپاتیت Hepatitis prevention measures است، وسایل شخصی مانند مسواک، قاشق یا لیوان آب خودش را با دیگران به اشتراک نگذارد، در صورت مواجهه با خون دیگران اصلاً به این ماده دست نزند یا با آن تماسی نداشته باشد.

– اگر کودک‌تان در یک مرکز مراقبت قرار دارد، باید اطمینان حاصل کنید که کارکنان این مرکز بعد از تعویض پوشک بچه‌ها و نیز قبل از دادن غذا به آنها دست‌هایشان را شستشو می‌کنند.

– تفذیه سالم: پرهیز از خوردن غذاهای بیرون از خانه، خصوصاً غذاهای خیابانی، ندادن غذاهای نیم‌پز یا خام به کودک

درمـان کودک مبتلا به هپاتیت

در غالب موارد، برای هپاتیت درمان اختصاصی وجود ندارد. مانند غالب عفونت‌های ویروسی Viral infections، بدن با مکانیزم دفاعی خود، معمولاً بر عامل بیماری غلبه می‌کند. اگر چه نیازی به آن نیست که در مورد فعالیت و رژیم غذایی کودک‌تان بسیار سخت‌گیری کنید بلکه باید آن را برحسب اشتهای او و انرژی مورد نیازش تنظیم کنید.

از مصرف آسپیرین و استامینوفن Aspirin and acetaminophen خودداری کنید، زیرا به علت آسیب و عمل ناکافی کبد، امکان مسمومیت با این دو دارو وجود دارد. همچنین کودکانی که به علت یک بیماری درازمدت، تحت درمان با داروهایی خاص هستند، باید برای تنظیم مجدد مقدار داروهایی که مصرف می‌کنند، به پزشک خود مراجعه کنند، زیرا کبد آنها در شرایط جدید قادر به تحمل مقادیر داروهای مصرفی قبل نیست.

برای درمان هپاتیت B و C انواع اندکی دارو در دسترس است که بسیاری از آنها برای مصرف در کودکان هنوز مورد تأیید قرار نگرفته‌اند. به هر حال اگر هپاتیت کودک‌تان به صورت مزمن در آید، متخصص کودکان، شما را به متخصص دیگری معرفی خواهد کرد تا به وسیله او تحت نظر و در صورت لزوم مورد درمان دارویی قرار گیرد.

بسیاری از بچه‌های مبتلا به هپاتیت، به بستری شدن در بیمارستان نیاز ندارند، اگر از دست دادن اشتها یا استفراغ بیمار را با خطر بروز کم‌آبی بدن مواجه کند، پزشک، لزوم بستری شدن او را توصیه خواهد کرد. در صورت بروز سستی،‌بی توجهی به تحریکات و هذیان که نشانه وخیم‌تر شدن بیماری است. باید او را در بیمارستان بستری کرد.

رژیم هپاتیت: غذاهایی که خوردن آن‌ها توصیه می‌شود

برای کودکان مبتلا به هپاتیت، انتخاب غذا فقط به چند غذای بی‌مزه (بی‌نمک و ادویه) محدود نمی‌شود. گزینه‌های غذایی سالم و خوشمزه بسیاری وجود دارد که هم برای کبد و هم برای روند بهبودی مفید هستند:

• مصرف غلات کامل به ‌عنوان بخشی از یک رژیم غذایی سالم برای هپاتیت Healthy diet for hepatitis بسیار مفید است. این خوراکی‌ها می‌توانند به صورت سبوس، نان یا غلات گندم سبوس‌دار، برنج قهوه‌ای، ماکارونی سبوس‌دار باشند. سایر غلات کامل مانند جوی دوسر، برنج، چاودار، بلغور جو دوسر و ذرت را نیز در رژیم غذایی قرار دهید.

• میوه‌ها و سبزی‌ها باید قسمت مهمی از هر رژیم غذایی باشند تا به بهبودی بیماری کبدی کمک کنند. این دسته از خوراکی‌ها سرشار از مواد مغذی ضروری هستند و هضم آن‌ها آسان است. آن‌ها همچنین حاوی آنتی‌اکسیدان هستند که می‌تواند سلول‌های کبدی را از آسیب محافظت کند.

البته توصیه می‌شود که هنگام استفاده از رژیم مخصوص برای بهبودی از هپاتیت، در مصرف سبزی‌ها نشاسته دار مانند سیب‌زمینی احتیاط شود. اگرچه میوه‌های کنسرو شده یا منجمد خوب هستند، اما بهتر است که سعی کنید در صورت امکان میوه‌ها و سبزی‌های تازه و فصلی را بخورید.

• روغن زیتون، روغن کانولا و روغن بذر کتان همه چربی‌های سالم هستند که به‌عنوان بخشی از رژیم غذایی برای بیماران مبتلا به هپاتیت توصیه می‌شود.

• پروتئین‌های سالم به شکل شیر و لبنیات کم‌چرب به همراه گوشت بدون چربی، لوبیا، تخم‌مرغ و محصولات سویا نیز می‌توانند بخشی از یک رژیم غذایی سالم برای کبد باشند.

رژیم هپاتیت: غذاهایی که باید از آن‌ها پرهیز کرد

پرهیز از برخی غذاها در صورت ابتلا به هپاتیت نیز بسیار مهم است زیرا می‌توانند برای کبد مضر باشند. مصرف زیاد این نوع مواد خوراکی، می‌تواند بیماری را تشدید کرده و حتی منجر به آسیب دائمی کبد شود، این مواد عبارت‌اند از:

• مواد غذایی فرآوری شده که در حین روند بهبودی از هپاتیت بهتر است از مصرف آن‌ها خودداری شود. مواد غذایی فرآوری شده شامل مواد فرآوری شده‌ای هستند که برای کبد سخت‌تر بوده و نسبتاً فاقد مواد مغذی هستند.

نان‌های فرآوری شده، پنیر و تقریباً تمام مواد غذایی آماده (فست فود) نیز بهتر است در زمان ابتلا به هپاتیت At the time of hepatitis اجتناب شوند، زیرا می‌توانند مدت زمان بهبودی را طولانی‌تر کنند.

• روغن‌های هیدروژنه باید با روغن‌های سالم جایگزین شوند. در حقیقت برای سلامتی همیشگی و مادام‌العمر کبد، بهتر است که به مصرف روغن سالم روی بیاورید. از مصرف غذاهای سرشار از چربی‌های اشباع شده یا چربی‌های ترانس پرهیز کنید.

• برای سلامتی کبد سالم باید مصرف قند تا حد امکان محدود شود. این شامل تمام شیرین‌کننده‌های مصنوعی Artificial sweeteners و همچنین آب‌میوه‌ها است. آب‌میوه‌ها حاوی غلظت زیادی قند هستند که هضم آن برای کبد در شرایطی که بدن تحت حمله ویروس هپاتیت قرار دارد، دشوار است.

پاسخ به شایع ترین بیماری ها در کودکان و نوزادان

کودکی نوپا با غم انگیزترین بیماری دنیا (عکس)

باورنکردنی از کودکی با نادرترین بیماری در جهان! عکس

بیماری هایی که از استخر به کودکان منتقل می شود

The most common hepatitis disease in children / from cause to symptoms