دانستنی ها و شگفتی های دنیای حیوانات به حدی زیاد است که در یک یا چندمقاله نمی گنجد. مجله ناز وب با در رده بندی حیوانات به ویژگی ها و دانستنی های جذاب، جالب و عجیب دنیای پستانداران Interesting, interesting and weird knowledge of the world of mammals در این بخش می پردازد در مقاله های بعدی به دیگر رده های حیوانات و دانستنی های آنها می پردازیم. از انتخاب شما سپاسگزاریم
پستاندار چیست؟
پستانداران ردهای از جانوران مهرهدار هستند که با غدهٔ پستانیشان (که در جنس ماده، شیر برای تغذیهٔ نوزاد تولید میکند)، مو یا خز و خونگرم بودنشان مشخص میشوند.
مغز پستانداران دما و دستگاه گردش خون را که شامل یک قلب چهار حفرهای است کنترل میکند. دستهٔ پستانداران شامل ۵۵۰۰ گونه (از جمله انسان) است که در ۱۲۰۰ تیره، ۱۵۲ خانواده و ۴۶ راسته توزیع شدهاند، هر چند این به گونه ردهبندی علمی نیز بستگی دارد.
به دلیل خطرات و آلودگیهای زیستمحیطی، بسیاری از پستانداران در معرض خطر انقراض هستند. اتحادیه بینالمللی حفاظت از محیط زیست در گزارش سال ۲۰۱۱ خود اعلام کرد که ۲۵٪ از پستانداران زمین در شرف نابودیند.
از ویژگیهای خونگرمی، مو، میانپردهٔ تنفسی، چابکی زیاد و ماهیچههای صورت که به جانور اجازهٔ شیر خوردن میدهد پستانداران باید در دستکم برخی از این خصوصیات با نیاکان ددکاو (تراپسیدی) خود سهیم بوده باشند. این ویژگیها در پستانداران یک مجموعهٔ سازگاری واحد را تشکیل میدهد.
پستانداران در طی همزیستی درازمدت خود با دایناسورها پیشرفتهایی حاصل کردند که آنها را در موقعیت خوبی قرار داد. پستاندارانی که جنینشان دارای جفت است در طی دورهٔ کرتاس پدید آمدند و به آرامی شاخه-شاخه شدند. راستهٔ نخستیسانان که انسان نیز در آن قرار میگیرد زمانی پدید آمد که دایناسورها هنوز بر زمین چیرگی داشتند.
بدینترتیب، چند دودمان از پستانداران بیش از دایناسورها زنده ماندند. این دودمانها طی دوران نوزیستی بهطرز مؤثری شاخه-شاخه شدند. تعدادی از دودمانهایی که در آن موقع بهوجود آمدند، اکنون منقرض شدهاند، بهطوریکه تعداد راستههای پستانداران امروزی از اوایل دوران نوزیستی کمتر است.
هنگامی که دایناسورها از میان رفتند، پستانداران به داخل مناطق مسکونی خالی راه یافتند تا به نوبهٔ خود بر محیط خشکی چیرگی یابند.
فعالیت تکاملی پستانداران طی دو میلیون سال گذشته به اوج خود رسید و این شاید بهخاطر گوناگونی زیادی بود که همراه با یخبندان اواخر دوران نوزیستی در آب و هوا پدید آمد. واپسین رویداد مهم برای پستانداران موج انقراضی بود که بهویژه در مورد پستانداران بزرگ، که شامل گونههای انسانریخت هم میشد، روی داد.
رده پستانداران
رده پستانداران تخمگذار
خارپشت بیدندان
خارپشت گوشبلند
نوکاردکی
خارپشت پوزه کوتاه استرالیایی (اکدنه)
رده پستانداران کیسهدار
آرمادیلو
باندیکوت (موش هندی)
شیطان تاسمانی
صاریغ
کانگورو
کانگوروی درختی
کوآلا
گربه کیسهدار
گرگ تاسمانی
موش کور کیسهدار
نامبت
والابی
وامبت
ویرجینیا اپوسوم
رده پستانداران جفتدار
راسته آببازان
فهرست نهنگها
راسته جوندگان
خرگوش
موش خانگی
همستر
سنجاب
راسته گوشتخواران
خانواده گربهسانان
گربه
ببر
زُبّاد
شیر
شیبر
شیر کوهی
پلنگ
یوزپلنگ
سیاهگوش
گربه ماهیگیر
جگوار
خانواده سگسانان
سگ
گرگ
گرگ مزرعه
گرگ خاکستری
روباه
شغال
کفتار
روباه صحرایی
روباه قطبی
شاهروباه
سگ وحشی آسیایی
خانواده خرسها
راسته جفتسمان
خانواده گاوسانان
آهو
گاو
گوسفند
خانواده شترسانان
لاما
گواناکو
آلپاکا
شترچه
شتر یک کوهانه
شتر دو کوهانه
خانواده زرافهها
خانواده خوکها
گراز
راسته تکسمان
اسب
گورخر
کرگدن
راسته حشرهخواران
موش ستارهپوزه
راسته بالداران
خفاش
خفاش بینیبرگهای ایرانی
راسته خرطومداران
فیل
راسته نخستیها
خیسبینیان
راستبینیان
پخبینیان
میمون
شامپانزه
انسان
بوزینه
لمور
پستانداران دیگر
گورکن
سنجاب
روباه پرنده
ساختار بدنی پستانداران
استخوانبندی
اکثر پستانداران از جمله انسانها، زرافهها، والها و خفاشها هفت مهرهٔ گردنی دارند ولی استثناءهایی همچون گاو دریایی وجود دارد که ۶ مهرهٔ گردنی دارد. پستانداران ۳ استخوان در هر گوش، دو استخوان در آرواره پایین دارند.
پوست
دستگاه پوششی پستانداران سه لایه دارد: بیرونیترین لایه روپوست یا اپیدرم، پوست حقیقی یا میانپوست (درم) و زیرپوست یا هایپودرم. البته این ۳ لایه ویژه پستانداران نیست و همهٔ مهرهداران همچین پوستی دارند.
روپوست معمولاً ۱۰ تا ۳۰ یاخته ضخامت دارد و کار اصلی آن ایجاد لایهای ضدآب است. سلولهای بیرونیتر همواره در حال جدا شدن و سلولهای داخلی در حال تقسیم شدن و به بالا آمدن هستند.
لایهٔ میانی پانزده تا چهل برابر از روپوست ضخیمترند. این لایه از اجزای زیادی از جمله ساختارهای استخوانی و رگهای خونی تشکیل شده.
لایهٔ زیرپوست از بافتهای چرب تشکیل شده که نقش چربکننده پوست و لایهای عایق را دارد. هیچ پستانداری موی آبی یا سبز ندارد. هر چند در برخی موارد رشد جلبک یا سایهٔ رنگ خاکستری باعث میشود رنگ موی بعضی از آنها سبز یا آبی به نظر برسد.
دستگاه تنفسی
پستانداران از شُش برای تنفس استفاده میکنند
تولید مثل
اکثر پستانداران نوزاد را زنده به دنیا میآورد هر چند برخی از آنان تخمگذاری میکنند، مانند نوکاردکی، و برخی نوزاد زودرس بهدنیا آورده و در کیسه جلوی شکم از آن نگهداری میکنند، مانند کانگورو.
نوزاد زنده به دنیا آوردن در برخی از گونههایی که پستاندار نیستند نیز وجود دارد و در نتیجه جزو مشخصههای پستانداران نیست.
پرواز
خفاش تنها پستانداری است که میتواند پرواز کند. سنجاب پرنده و میمون پرنده در واقع در هوا سر میخورند و قدرت پرواز ندارند.
پس گردن
در بسیاری از پستانداران پس گردن جایی نرم، کم احساس و شل است که مادرها برای انتقال تولههایشان و به وسیله دندان از آن استفاده میکنند. در گربههای خانگی مادر برای انتقال بچه گربهها به لانه جدید از پس گردن آنها استفاده میکند. گربه نر در هنگام آمیزش پس گردن ماده را با دندان محکم میگیرد تا گربه ماده تکان نخورد.
آیا تابحال به این فکر کرده اید که پستانداران میتوانند به جای زایمان کردن تخم بگذارند؟ پستانداران همیشه با زایمان کردن تولید مثل میکنند، اما گاهی نیز میتواند متفاوت باشد. اما سه پستاندار Mammal وجود دارند که تخم گذاری میکنند و در عین حال به نوزاد خود شیر میدهند. در ادامه به بررسی ویژگیهای این جانداران جالب میپردازیم.
پستانداران حیوانات خون گرمی هستند و معمولا از طریق زایمان زاد و ولد میکنند. گربهها، سگها، فیلها، زرافهها، نهنگها، دلفینها، خوکهای دریایی و البته انسانها همگی پستانداران زنده هستند. از سوی دیگر پستاندارانی وجود دارند که تخم میگذارند و به آنها پستانداران تخم گذار میگویند.
کلمه Monotreme به معنی پستاندار تک سوراخی، از کلمه یونانی Monos به معنای یک و کلمه treme به معنای سوراخ مشتق شده است. این پستانداران تخم گذار، حیواناتی خون گرم با متابولیسم بالا هستند. این جانوران شبیه به همتایان پستاندارن خود، بر بدن خود مو دارند، مادهها به فرزندان شیر میدهند، دارای سه استخوان در گوش میانی هستند و یک استخوان در فک پایینی دارند.
انواع پستانداران تخم گذار
سه گونه زنده پستاندار تخم گذار از لحاظ علمی شناخته شده است:
۱. پلاتی پوس یا منقار اردکی
پلاتی پوس یا منقار اردکی دارای بدنی ساده شبیه به سمور دریایی است. دم آن شبیه به دم سگ آبی و منقاری اردکی شکل برای تشخیص شکار دارد. این پستاندار دارای پرده بین انگشتان پا است و نیمه آبزی است. آنها به طور عمده از لارو حشرات، میگو، صدف، قورباغه و تخم ماهیها تغذیه میکنند.
طول یک پلاتی پوس بالغ تقریبا به اندازه ۴۵ تا ۶۰ سانتی متر است. زیستگاه آن شامل مناطق آب شیرین سواحل جنوب شرقی استرالیا و تاسمانی است. خروسها، عقاب ها، جغدها، تمساحها و روباهها شکارچیان طبیعی پلاتی پوسها هستند.
۲. مورچه خورک پوزه دراز (اکیدنه پوزه دراز)
بدن مورچه خورک پوزه دراز از خارهای زرد با نقطههای مشکی پوشیده شده است. در زیر این خارها، بدن آنها با خز پوشیده شده است. Wormhole خرطوم آنها نصف طول سرشان است. نرهای آنها سیخهایی روی پاهای پشتشان دارند که سمی نیستند. مورچه خورک پوزه دراز بزرگسال طولی حدود ۵۰ تا ۵۵ سانتیمتر و دمی به بلندی ۶ سانتیمتر دارند. این جانوران، شناگران ماهری هستند. مورچه خورک پوزه دراز در منطقه پاپوآ گینه نو یافت میشوند و به طور عمده از کرمها و لارو حشرات تغذیه میکنند.
۳. مورچه خورک پوزه کوتاه (اکیدنه پوزه کوتاه)
مورچه خورک پوزه کوتاه با خار و خز پوشیده شده است. این پستاندار خرطوم متمایز شده و زبان به خصوصی دارد که برای گرفتن شکار در سرعت زیاد استفاده میشود. این پستاندار در سراسر استرالیا و در مناطق جنوب غربی گینه نو یافت میشود.
اکیدنه در متون قدیمی عمدتا به نام مورچه خورک خاردار معروف بود که البته امروزه این نام به ندرت مورد استفاده قرار میگیرد. مورچه خورک پوزه کوتاه بالغ تقریبا ۴۵ تا ۷۷.۵ سانتیمتر طول دارد. آنها عمدتا از مورچهها و موریانهها تغذیه میکنند. کیسه داران ماهیخوار و عقابها شکارچیان این نوع اکیدنه هستند.
بررسی گونههای مختلف پستانداران تخم گذار
بله، پستانداران تخم گذاری وجود دارند که به آنها پستانداران تک سوراخی میگویند. آنها به دلیل وجود تنها یک مجرا در بدنشان که محلی برای عبور تخم، اسپرم، مدفوع و ادرار است، به این نام شناخته میشوند.
مسیرهای Feces مدفوع، ادرار و اسپرم مستقیما به این مجرا میرسند و به همین دلیل به این مخلوقات تک سوراخیان میگویند، چراکه فقط یک سوراخ خروجی دارند. همه انواع پستانداران تخم گذار دارای ویژگیهای مشترکی هستند.
تعداد گونهها
باتوجه به حقایق پستانداران تخم گذار، تنها پنج نوع پستاندار تک سوراخی وجود دارد که یک نوع آن پلاتی پوس (منقار اردکی) و چهار نوع دیگر مربوط به خانواده اکیدنه میشود:
۱. پلاتی پوس
۲. اکیدنه پوزه کوتاه
۳. اکینه پوزه دراز غربی
۴. اکیدنه پوزه دراز شرقی
۵. اکیدنه پوزه دراز سِر دیوید
نام پستانداران تخم گذار
اکیدنه با نام مورچه خورک شناخته میشوند، چراکه آنها دوست دارند از مورچهها و موریانهها در رژیم غذایی خود استفاده کنند. همچنین به دلیل خارهای برجسته بر روی بدن آنها، مورچه خورک خاردار نامیده میشوند.
آنها شباهت بسیار کمی با دیگر پستانداران دارند، اما تعداد تفاوتها بسیار است. گاهی اوقات مانند خزندگان رفتار میکنند، در حالیکه گاهی ویژگیهای پرندگان را نیز نشان میدهند.
زیستگاه طبیعی
این تک سوراخیان ابتدا در استرالیا، تاسمانی و گینه نو یافت شدند. پلاتی پوس یا منقار اردکی به ندرت آبزی است، درحالیکه اکیدنه استرالیایی معمولا حیوانات خانگی هستند.
اکیدنههای استرالیایی به راحتی میتوانند در مناطق دارای دمای متوسط مانند جنگلها، مناطق تپهای، کوههای بلند، صحراها، زمینهای سرسبز و … یافت میشوند. مانند پلاتی پوسها، اکیدنهها نیز دندان ندارند و میتوانند در طول شب و روز فعال باشند.
تولید مثل در اکیدنه
مورچه Ants خورک ماده کیسهای در بدن دارد که در آن جا تخم میگذارد و ۱۰ روز طول میکشد تا بچهها از تخم خارج شوند. بعد از تخم گذاری، مورچه خورک نوزاد از تخم خارج میشود.
نوزاد اکیدنه به قدری کوچک است که لازم است سه ماه دیگر در کیسه مادرش بماند و این امر یکی از حقایق مشهود این پستانداران است. اکیدنه ماده به وسیله پستانهایش به نوزاد شیر میدهد.
از آن جایی که اکیدنه نوک سینه ندارند، شیر خوردن برای نوزاد کمی دشوار است. اکیدنهها دوست دارند تنها زندگی کنند، مگر زمانی که فصل تولید مثل باشد.
تولید مثل در پلاتی پوسها
در تولید مثل پلاتی پوس، جنس ماده، تخمها را در سوراخهای زیرزمینی که مخصوص این کار هستند، نگهداری میکند. تمام پلاتی پوسها در داخل یا اطراف آب یافت میشوند چراکه عمدتا از حشرات دریایی، لارو حشرات و سایر موجودات کوچک تغذیه میکنند. در زمان تولیدمثل، مادهها نسبت به دیگر روزها فعالیت بیشتری دارند.
در فصل تولید مثل هنگامی که مادهها خطری احساس کنند، سمی ترشح کرده که از آنها در برابر حمله مهاجمان محافظت میکند. تقریبا یک ماه طول میکشد تا پلاتی پوس ماده باردار شود.
حقایق جالبی درمورد مورچه خورکها
اگرچه بسیاری از افراد ممکن است از این موجودات خاردار بترسند، اما خود این موجودات اساسا بسیار درون گرا و ترسو هستند.
هنگامی که احساس ترس میکنند، پاهای خود را به درون بدنشان جمع کرده و به شکل یک توپ در میآیند.
هنگامی که پاهای خود را از ترس جمع کرده اند، چیزی نمیبینند و فکر میکنند کسی هم آنها را نمیبیند.
اگر اکیدنه روی زمین باشد، تلاش میکند تا سوراخی را حفاری کرده و خود را در آن مخفی کند.
تفاوت پلاتی پوس و اکیدنه
اگرچه پلاتی پوس و اکیدنه شباهتهای بسیاری دارند مثل اینکه هردو تک سوراخی هستند، اما تفاوتهای خاصی بین آنها وجود دارد. پلاتی پوس ماده تخم هایش را در سوراخهای زیرزمینی مخصوصی قرار میدهد، در حالیکه Hedgehog جوجه تیغی تخمها در حفرهای در شکمش نگه میدارد.
پلاتی پوس ماده میتواند همزمان دو تخم بگذارد در حالی که اکیدنه ماده تنها میتواند یک تخم بگذارد. تفاوتهای بسیاری نیز در ساختار بدنی، عادات تغذیه، رژیم غذایی این دو پستاندار تخم گذار وجود دارد.
عضو منقرض شده این خانواده!
استروپودون یکی دیگر از جانداران تک سوارخی است که در دستهبندی پستانداران تخم گذار قرار میگیرد. این پستاندار ۱۰۵ میلیون سال پیش در دوره زمینشناسی کرتاسه پیشین زندگی میکرده است. این جاندار قدیمیترین پستاندار تخم گذار کشف شده است.
امیدواریم از دانستنی و شگفتی های دنیای پستانداران لذت برده باشید.
Article and knowledge of mammals and laying mammals! + Images
خوشگل ترین و اولین حیوان پستاندار دنیا (عکس)
منحصر بفردترین پستانداران زمین
کوچکترین و دیدنی ترین پستاندار دنیا /عکس
تولید تلفن همراه برای پستانداران!!!!